Zachowania finansowe osób bezrobotnych w świetle badań własnych na przykładzie Miejskiego Urzędu Pracy w Płocku
Abstrakt
Celem opracowania jest określenie czynników warunkujących i różnicujących zachowania finansowe osób bezrobotnych. Podstawą empiryczną problematyki poruszonej w artykule jest przegląd literatury przedmiotu oraz wyniki badania ankietowego przeprowadzonego wśród 350 osób bezrobotnych zarejestrowanych w Miejskim Urzędzie Pracy w Płocku. Należy jednak podkreślić, że próba nie miała charakteru reprezentatywnego i wnioski odnoszą się tylko do badanej grupy. Analiza teoretyczna i empiryczna wskazuje, że zachowania finansowe osób bezrobotnych są efektem wpływu czynników społeczno-demograficznych: wieku, wykształcenia, przyczyn i okresu zarejestrowania w urzędzie pracy. Działają one z rożną siłą i w rożnym kierunku. Wyniki badania wskazują, że osoby młodsze, z wykształceniem co najmniej średnim lepiej oceniały swoją sytuację finansową i miały wyższą świadomość roli oszczędzania. Wśród absolwentów i młodszych bezrobotnych z krótkim okresem zarejestrowania w urzędzie pracy odnotowano najwyższą miesięczną stopę oszczędności. Osoby bezrobotne w wieku powyżej 36 lat częściej doświadczały trudności w zakresie regulowania zobowiązań finansowych i korzystały z kredytów i pożyczek.
Słowa kluczowe:
Zachowania finansowe, usługi finansowe, osoby bezrobotneBibliografia
Achugamonu, U. B. , Adetiloye, K.A. , Adegbite, E. O. , Babajide, A. A., Akintola, F.A. (2020). Financial exclusion of bankable adults: implication on financial inclusive growth among twenty-seven SSA countries. Cogent Social Sciences, 6:1, 1730046, DOI: 10.1080/23311886.2020.1730046
Antonides, G., van Raaij, W.F. (2003). Zachowanie konsumenta. Podręcznik akademicki. PWN, Warszawa.
Anyanwu, J. C. , Anyanwu, J. C. (2017). The Key Drivers of Poverty in Sub-Saharan Africa and What Can be Done About it to Achieve Sustainable Development Goal. Asian Journal of Economic Modelling, No 5, 297–317, DOI: 10.18488/journal.8.2017.53.297.317
Atkinson, A., Messy, F. (2012). Measuring Financial Literacy: Results of the OECD/International Network on Financial Education (INFE) Pilot Study. OECD Working Papers on Finance, Insurance and Private Pensions, No. 15, OECD Publishing, DOI: 10.1787/5k9csfs90fr4-en.
Barboni, G., Cassar, A., Demont, T. (2017). Financial exclusion in developed countries: a field experiment among migrants and low-income people in Italy. Journal of Behavioral Economics for Policy, Vol. 1, No. 2, 39-49, dostęp: https://www.sabeconomics.org/wordpress/wp-content/uploads/JBEP-1-2-6.pdf
Beckmann, E., Hake, M., Urvova, J. (2013). Determinants of households‘ savings in Central, Eastern and Southeastern Europe, Focus on European Economic Integration, Vol. 3 No. 8, s. 8-29.
Chakrabarty, K. C. (2006). Financial Inclusion. Concept, Issues and Roadmap. Institute for Development and Research in Banking Technology. Established by Reserve Bank of India, dokument elektroniczny, dostęp: http://www.idrbt.ac.in
Fernandes, D., Lynch, J. G., Netemeyer, R. G. (2013). Financial Literacy, Financial Education and Downstream Financial Behaviors. Management Science, nr 60(8), s. 1-103, DOI: 10.1287/mnsc.2013.1849.
Garg, N., Singh, S. (2018). Financial literacy among youth. International Journal of Social Economics, nr 45(1) 173–186. DOI: 10.1108/IJSE-11-2016-0303
Gola, J., Smyczek, S. (2019). Zachowania finansowe gospodarstw domowych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
Hill, N., Alexander, J. (2003). Pomiar satysfakcji i lojalności klientów. Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
Xiao, J.J. (2008). Handbook of Consumer Finance Research. Kingston: Springer.
Kieżel, E. red. (2010). Konsument i jego zachowania na rynku europejskim. Warszawa: PWE.
Leyshon, A., Thrift, N. (1993). Geographies of financial exclusion: financial abandonment in Britain and the United States. Transactions of the Institute of British Geographers. New Series, No. 20.
Lusardi, A.O. , Mitchell, S. (2014). The Economic Importance of Financial Literacy: Theory and Evidence. Journal of Economic Literature, 52(1), 5- 44. DOI: 10.1257/jel.52.1.5
Orzeszko, T. (2014). Miejsce edukacji finansowej społeczeństwa w strategii społecznej odpowiedzialności biznesu krajowych banków giełdowych w Polsce. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 330, 274-283.
Polasik, M., Huterska, A., Meler, A. (2018). Wpływ edukacji formalnej na włączenie finansowe w zakresie usług płatniczych, e-mentor, nr 1(73), 30–40, DOI: 10.15219/em73.1336.
Raport of European Commission. (2008). Financial Services Provision and Prevention of Financial Exclusion,http://www.bris.ac.uk/media- library/sites/geography/migrated/documents/pfrc0807.pdf, data dostępu: 25.07.2020.
Raport Krajowego Rejestru Długów. (2018), dostęp: https://www.tvp.info/36914310/zycie-ponad-stan-dlugi-polakow-w-srednim-wieku-wynosza-285-mld-zl, data dostępu 8.06.2020.
Remund, D.L. (2010). Financial literacy explicated: The case for a clearer definition in an increasingly complex economy. The Journal of Consumer Affairs, nr 44/2010, s. 276-295, DOI: 10.1111/j.1745-6606.2010.01169.x
Rudnicki, L. (2016). Zachowania finansowe konsumentów. Tarnów: Małopolska Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Tarnowie.
Santini, F. D. O., Ladeira, W. J., Mette, F. M. B., Ponchio, M. C. (2019). The antecedents and consequences of financial literacy: A meta-analysis. International Journal of Bank Marketing, 37(6), s.1462–1479, DOI: 10.1108/IJBM-10-2018-0281
Sprawozdanie o rynku pracy 01.08-31.08.2018 MUP w Płocku, dostęp online: http://mupplock.praca.gov.pl/documents/4063619/6455409/MRPiPS-01%2008.2018.pdf/6698b386-c77a-487d-8b59-ca35a9ef60dc?t=1536920094755, data dostępu: 29.05.2020
Smyczek, S. (2011). Zachowania finansowe konsumentów poza tradycyjnym rynkiem usług finansowych. Polskie Stowarzyszenie Zarządzania Wiedzą. Seria: Studia i Materiały, nr 50, s. 18-30.
Świecka, B., Grzesiuk, A., Korczak, D., Wyszkowska-Kaniewska, O. (2019). Financial literacy and financial education. Theory and Survey. Berlin: De Guyter Oldenbourg.
Włodarska – Zoła, L. (2018). Edukacja finansowa w kontekście zarządzania finansami osobistymi. Edukacja – Technika – Informatyka, nr 3/25, s. 184-194, DOI: 10.15584/eti.2018.3.26
Warchlewska, A. (2020). Wokół istoty wykluczenia finansowego. Ujęcie przeglądowe, Finanse i Prawo Finansowe, nr 1(25), s. 123-140.
Antonides, G., van Raaij, W.F. (2003). Zachowanie konsumenta. Podręcznik akademicki. PWN, Warszawa.
Anyanwu, J. C. , Anyanwu, J. C. (2017). The Key Drivers of Poverty in Sub-Saharan Africa and What Can be Done About it to Achieve Sustainable Development Goal. Asian Journal of Economic Modelling, No 5, 297–317, DOI: 10.18488/journal.8.2017.53.297.317
Atkinson, A., Messy, F. (2012). Measuring Financial Literacy: Results of the OECD/International Network on Financial Education (INFE) Pilot Study. OECD Working Papers on Finance, Insurance and Private Pensions, No. 15, OECD Publishing, DOI: 10.1787/5k9csfs90fr4-en.
Barboni, G., Cassar, A., Demont, T. (2017). Financial exclusion in developed countries: a field experiment among migrants and low-income people in Italy. Journal of Behavioral Economics for Policy, Vol. 1, No. 2, 39-49, dostęp: https://www.sabeconomics.org/wordpress/wp-content/uploads/JBEP-1-2-6.pdf
Beckmann, E., Hake, M., Urvova, J. (2013). Determinants of households‘ savings in Central, Eastern and Southeastern Europe, Focus on European Economic Integration, Vol. 3 No. 8, s. 8-29.
Chakrabarty, K. C. (2006). Financial Inclusion. Concept, Issues and Roadmap. Institute for Development and Research in Banking Technology. Established by Reserve Bank of India, dokument elektroniczny, dostęp: http://www.idrbt.ac.in
Fernandes, D., Lynch, J. G., Netemeyer, R. G. (2013). Financial Literacy, Financial Education and Downstream Financial Behaviors. Management Science, nr 60(8), s. 1-103, DOI: 10.1287/mnsc.2013.1849.
Garg, N., Singh, S. (2018). Financial literacy among youth. International Journal of Social Economics, nr 45(1) 173–186. DOI: 10.1108/IJSE-11-2016-0303
Gola, J., Smyczek, S. (2019). Zachowania finansowe gospodarstw domowych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
Hill, N., Alexander, J. (2003). Pomiar satysfakcji i lojalności klientów. Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
Xiao, J.J. (2008). Handbook of Consumer Finance Research. Kingston: Springer.
Kieżel, E. red. (2010). Konsument i jego zachowania na rynku europejskim. Warszawa: PWE.
Leyshon, A., Thrift, N. (1993). Geographies of financial exclusion: financial abandonment in Britain and the United States. Transactions of the Institute of British Geographers. New Series, No. 20.
Lusardi, A.O. , Mitchell, S. (2014). The Economic Importance of Financial Literacy: Theory and Evidence. Journal of Economic Literature, 52(1), 5- 44. DOI: 10.1257/jel.52.1.5
Orzeszko, T. (2014). Miejsce edukacji finansowej społeczeństwa w strategii społecznej odpowiedzialności biznesu krajowych banków giełdowych w Polsce. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 330, 274-283.
Polasik, M., Huterska, A., Meler, A. (2018). Wpływ edukacji formalnej na włączenie finansowe w zakresie usług płatniczych, e-mentor, nr 1(73), 30–40, DOI: 10.15219/em73.1336.
Raport of European Commission. (2008). Financial Services Provision and Prevention of Financial Exclusion,http://www.bris.ac.uk/media- library/sites/geography/migrated/documents/pfrc0807.pdf, data dostępu: 25.07.2020.
Raport Krajowego Rejestru Długów. (2018), dostęp: https://www.tvp.info/36914310/zycie-ponad-stan-dlugi-polakow-w-srednim-wieku-wynosza-285-mld-zl, data dostępu 8.06.2020.
Remund, D.L. (2010). Financial literacy explicated: The case for a clearer definition in an increasingly complex economy. The Journal of Consumer Affairs, nr 44/2010, s. 276-295, DOI: 10.1111/j.1745-6606.2010.01169.x
Rudnicki, L. (2016). Zachowania finansowe konsumentów. Tarnów: Małopolska Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Tarnowie.
Santini, F. D. O., Ladeira, W. J., Mette, F. M. B., Ponchio, M. C. (2019). The antecedents and consequences of financial literacy: A meta-analysis. International Journal of Bank Marketing, 37(6), s.1462–1479, DOI: 10.1108/IJBM-10-2018-0281
Sprawozdanie o rynku pracy 01.08-31.08.2018 MUP w Płocku, dostęp online: http://mupplock.praca.gov.pl/documents/4063619/6455409/MRPiPS-01%2008.2018.pdf/6698b386-c77a-487d-8b59-ca35a9ef60dc?t=1536920094755, data dostępu: 29.05.2020
Smyczek, S. (2011). Zachowania finansowe konsumentów poza tradycyjnym rynkiem usług finansowych. Polskie Stowarzyszenie Zarządzania Wiedzą. Seria: Studia i Materiały, nr 50, s. 18-30.
Świecka, B., Grzesiuk, A., Korczak, D., Wyszkowska-Kaniewska, O. (2019). Financial literacy and financial education. Theory and Survey. Berlin: De Guyter Oldenbourg.
Włodarska – Zoła, L. (2018). Edukacja finansowa w kontekście zarządzania finansami osobistymi. Edukacja – Technika – Informatyka, nr 3/25, s. 184-194, DOI: 10.15584/eti.2018.3.26
Warchlewska, A. (2020). Wokół istoty wykluczenia finansowego. Ujęcie przeglądowe, Finanse i Prawo Finansowe, nr 1(25), s. 123-140.
Nowacka, A. (2022). Zachowania finansowe osób bezrobotnych w świetle badań własnych na przykładzie Miejskiego Urzędu Pracy w Płocku. Przegląd Prawno-Ekonomiczny, (1), 79–96. https://doi.org/10.31743/ppe.12628
