Zarządzanie ryzykiem demograficznym wobec procesu starzenia się zasobów pracy
Abstrakt
Dokonujące się współcześnie radykalne przeobrażenia demograficzne mają zasadniczy wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstw. Wraz ze starzeniem się zasobu siły roboczej w gospodarce narodowej starzeje się także kadra pracownicza w podmiotach tworzących tę gospodarkę. Wzrost liczby starszych pracowników może stanowić źródło potencjalnych problemów, które zakłócają, a w skrajnych przypadkach wręcz destabilizują prowadzenie działalności biznesowej. Jest to nowe zagrożenie, które przyjęło się określać mianem ryzyka demograficznego. Celem artykułu jest po pierwsze, rozpoznanie świadomości ryzyka demograficznego w przedsiębiorstwach zlokalizowanych na terytorium Polski, a po drugie, zidentyfikowanie (potencjalnych) działań podejmowanych na rzecz zarządzania tym ryzykiem. Uzyskane wyniki badania własnego sugerują, że starzenie się zasobu siły roboczej w dużym stopniu jest ryzykiem nieuświadomionym. Tylko niewielka część respondentów spodziewa się wzrostu liczby starszych pracowników w ich firmie. Ponadto nie mają oni właściwego rozeznania na temat potencjalnych konsekwencji takiego wzrostu. W tych okolicznościach przeprowadzenie rzetelnej identyfikacji czy oceny ryzyka, a tym bardziej możliwość skutecznego sterowania nim, jest mocno ograniczone.
Słowa kluczowe:
Ryzyko demograficzne, starsi pracownicy, starzenie się ludnościBibliografia
Aon. (2017). Zarządzanie ryzykiem i ubezpieczeniami w firmach w Polsce. Raport Aon Polska 2017/2018. Warszawa: Aon Polska.
Aon. (2019). Zarządzanie ryzykiem i ubezpieczeniami w firmach w Polsce. Raport Aon 2019/2020. Warszawa: Aon Polska.
Błędowski, P. (2013). Aktywność zawodowa osób w starszym wieku. W: M. Kiełkowska (red.), Rynek pracy wobec zmian demograficznych (s. 53–56). Warszawa: Instytut Obywatelski.
Bortkiewicz, A., Makowiec-Dąbrowska, T. (2008). Wiek a zdolność do pracy. W: J. Kleer (red.), Konsekwencje ekonomiczne i społeczne starzenia się społeczeństwa (s. 138–167). Warszwa: Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus” przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk.
Börsch-Supan, A., Düzgün, I., Weiss, M. (2008). Labour productivity in an aging society. W: D. Broeders, S. Eijffinger, A. Houben (red.), Frontiers in Pension Finance (s. 83–96). Cheltenham: Edward Elgar.
van Dalen, H., Henkes, K., Schippers, J. (2010). Productivity of older workers: perceptions of employers and employees. Population and Development Review, 36(2), 309–330.
EU-OSHA. (2017). Healthy workplaces for all ages: Healthy workplaces good practice awards 2016–2017. Luksemburg: Publications Office of the European Union. Pobrano z https://healthy-workplaces.eu/sites/default/files/publications/documents/Healthy_Workplaces_Good_Practice_Awards_2016_2017_booklet.pdf (04.2020).
Fihel, A., Okólski, M. (2018). Przemiany cywilizacyjne, ludnościowe i starzenie się społeczeństwa. W: M. Okólski (red.), Wyzwania starzejącego się społeczeństwa. Polska dziś i jutro (s. 22–65). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Fisher, G., Chaffee, D., Sonnega, A. (2016). Retirement timing: A review and recommendations for future research. Work, Aging and Retirement, 2(2), 230–261.
Gasińska, M. (2016). Ergonomia wobec osób w starszym wieku. Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula, 46(1), 161–182.
Ilmarinen, J. (2001). Aging workers. Occupational and Environmental Medicine, 58(8), 546–552.
IPSOS. (2020). Global attitudes toward work and retirement. Pobrano z https://www.ipsos.com/sites/default/files/ct/publication/documents/2020-04/global_attitudes_toward_work_and_employment_-_rapport_complet.pdf (26.10.2020).
Jajuga, K. (red.). (2005). Teoretyczne podstawy zarządzania ryzykiem. Warszawa: PWN.
Jurek, Ł. (2012). Ekonomia starzejącego się społeczeństwa. Warszawa: Difin.
Jurek, Ł. (2020). Starzenie się zasobu siły roboczej: studium demograficzno-ekonomiczne. W: A. Dolińska, R. Jończy (red.), Procesy migracyjne w południowo-zachodniej Polsce w kontekście sytuacji na rynku pracy. Wybrane zagadnienia (s. 124–162). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
Kotowska, I. (2008). Zmiany aktywności zawodowej a proces starzenia się ludności. W: P. Szukalski, J.T. Kowalewski (red.), Pomyślne starzenie się w perspektywie nauk o pracy i polityce społecznej (s. 146–178). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kryńska, E. (2015). Srebrny rynek pracy, czyli o sposobach podtrzymywania i przywracania aktywności zawodowej starzejących się zasobów pracy. Polityka Społeczna, 42(7), 10–16.
Litwiński, J., Sztanderska, U. (2010). Wstępne standardy zarządzaniem wiekiem w przedsiębiorstwach. Warszawa: PARP. Pobrano z https://www.parp.gov.pl/files/74/87/110/10073.pdf (04.2020).
Mącik, R. (2014). Ankiety internetowe w percepcji osób korzystających i niekorzystających z nich w pracy zawodowej. Studia Ekonomiczne, 195, 125–139.
Rosner, A., Stanny, M. (2008). Demograficzne aspekty zasobów pracy w Polsce do 2030 r. Polityka Społeczna, 35(1), 1–5.
Rosset, E. (1959). Proces starzenia się ludności. Studium demograficzne. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Gospodarcze.
Sipurzyńska-Rudnicka, K. (2018). Przyszłość demograficzna Polski a rynek pracy. Wrocławskie Studia Politologiczne, 24, 104–118.
Skirbekk, V. (2004). Age and Individual Productivity. A Literature Survey. Vienna Yearbook of Population Research, 2, 133–153.
Slowey, M., Zubrzycki, T. (2018). Living longer, learning longer – Working longer? Implications for new workplace dynamics. Dublin: Dublin City University.
Strack, R., Baier, J., Fahlander, A. (2008). Managing demographic risk. Harvard Business Review, 86(2), 119–128.
Szukalski, P. (2011). Starzenie się ludności-wyzwanie XXI wieku. W: P. Szukalski (red.), I. Oliwińska, E. Bojanowska, Z. Szweda-Lewandowska, To idzie starość – polityka społeczna a przygotowanie do starzenia się ludności Polski (s. 5–26). Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Szumlicz, T. (2012). O (nie)podwyższaniu wieku emerytalnego w systemie zabezpieczenia emerytalnego. Polemika i głos w dyskusji. Wiadomości Ubezpieczeniowe, 2, 3–7.
Urbaniak, B. (2007). Trudności pracowników w wieku 45+ i ich problemy. Polityka Społeczna, 1, 10–14.
Vickerstaff, S., Baldock, J., Cox, J., Keen, L. (2004). Happy retirement? The impact of employers’ policy and practice on the process of retirement. Bristol: Policy Press.
Wagner, A. (1984). Aspects of Demographic Unemployment. W: G. Steinmann (red.), Economic Consequences of Population Change in Industrialized Countries (s. 295–302). Berlin: Springer-Verlag.
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu https://orcid.org/0000-0002-0078-471X
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
