Realizacja funkcji podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych w kontekście reformy systemu podatkowego. Wybrane zagadnienia
Beata Kucia-Guściora
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-6671-0334
Abstrakt
Podatek dochodowy od osób fizycznych jest jednym ze stałych elementów polityki fiskalnej państwa. Ocena tej polityki, z perspektywy 20 - letniego funkcjonowania tego podatku obnaża jednak liczne jej wady. Ujawniają się one w szczególności wówczas gdy podejmuje się próbę oceny stopnia realizacji funkcji podatkowych. Wyraźnie bowiem uwidacznia się tu brak spójnej i jednolitej koncepcji celów stawianych przed ww. podatkiem. Niezaprzeczalna funkcja fiskalna podatku jest osłabiona poprzez realizację funkcji pozafiskalnych: stymulacyjnej i redystrybucyjnej. Te ostanie z kolei choć rozbudowane poprzez system licznych m.in. zwolnień i ulg podatkowych, nie przynoszą oczekiwanych efektów z powodu często błędnych, niejasnych i skomplikowanych regulacji prawnych. W niniejszym opracowaniu podjęto próbę oceny czy z prawnego punku widzenia można zrezygnować z realizacji funkcji podatkowych. Odpowiedź negatywna uzasadniona jest odniesieniem się do obowiązków państwa względem obywateli wynikających z Konstytucji RP, jak i potrzeb budżetowych. Względy te wymagają aby w ramach polityki fiskalnej zapewnić kompromis w realizacji funkcji tak fiskalnych jak i pozafiskalnych. Istotnym ich aspektem jest ustalenie prawnych i ekonomicznych granic opodatkowania. Sprzyjającą okolicznością do zastosowania przemyślanych, właściwych (poprzedzonych rzetelną diagnozą prawną, ekonomiczną czy społeczną) konstrukcji w podatku dochodowym od osób fizycznych jest zapowiadana przez ekipę rządzącą reforma podatkowa. Dotychczasowe doświadczenia przemawiają jednocześnie za odstąpieniem od wyrywkowego poprawiania obowiązujących przepisów na rzecz uchwalenia nowych aktów prawnych.
Słowa kluczowe:
funkcja fiskalna, funkcja stymulująca, funkcja redystrybucyjna, granice opodatkowania, podatek dochodowy od osób fizycznychBibliografia
Brzeziński B., Wstęp do nauki prawa podatkowego, Toruń 2003.
Dębowska-Romanowska T, Prawo finansowe. Część konstytucyjna wraz z częścią ogólną, Warszawa 2010.
Duda M., Kontrowersje dotyczące redystrybucyjnej funkcji podatków. Wybrane zagadnienia „Roczniki Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Toruniu” 2009, nr 8.
Gomułowicz A., J. Małecki Podatki i Prawo podatkowe, Warszawa 2004.
Gwiazdowski R, Sprawiedliwość a efektywność opodatkowania. Pomiędzy progresją a podatkiem liniowym. Warszawa 2001.
Gwiazdowski R., Podatek progresywny i proporcjonalny. Doktrynalne przesłanki, praktyczne konsekwencje, Warszawa 2007.
Kosikowski C., Naprawa finansów publicznych w Polsce, Białystok 2011.
Litwińczuk H., Ogólne zagadnienia podatków i prawa podatkowego [w:] Prawo podatkowe przedsiębiorców, t. l, Warszawa 2006.
Łączkowski W., Granice opodatkowania, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica 1992, nr 54.
Mastalski R. Stosowanie prawa podatkowego, Warszawa 2008.
Ofiarski Z., Ewolucja funkcji pozafiskalnej podatków w Polsce po roku 1990, [w:] Kierunki reformy polskiego systemu podatkowego.
Ostaszewski J., Fedorowicz Z., Kierczyński T. (red.), Teoretyczne podstawy reformy podatków w Polsce. Warszawa, 2004.
Piotrowska-Marczak K., Funkcje podatków [w:] Prawo podatkowe pod red. H. Dzwonkowskiego.
Pomorski R, Uwarunkowania polityki fiskalnej na przykładzie podatku dochodowego od osób fizycznych [w:] Stosowanie i stanowienie prawa podatkowego w Polsce, pod red. M. Miinnich, A. Zdunka, Lublin, 2010.
Sowiński R. Uchylanie się od opodatkowania. Przyczyny, skutki, i sposoby zapobiegania zjawisku, Poznań 2009.
Sowiński R., Realizacja redystrybucyjnej funkcji finansów publicznych za pomocą systemu podatkowego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1995, z. 1.
Szołno-Koguc J., Reforma polskiego systemu podatkowego w latach 1990-1995 (założenia a realizacja), Lublin 2000.
Tamtion trends In the European Union. Da ta for the EU Member Sta tes, Iceland and Norway, Eurostat, European Commission, edition 2011.
Taxes on personal income As a percentage o f gross domestic product, Taxation: Key tables fiom OECD, OECD 2010, opubl. http://www.oecd-ilibrary.org/taxation/taxes-on-personal-income_20758510-table4 Tegler E., Funkcje systemu podatkowego i cena jego sprawności, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica” 1992, nr 54.
Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za rok 2000 opublikowane na www.mf.gov.pl
Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za rok 2001 opublikowane na www.mf.gov.pl
Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za rok 2002 opublikowane na www.mf.gov.pl
Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za rok 2003 opublikowane na www.mf.gov.pl
Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za rok 2004 opublikowane na www.mf.gov.pl
Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za rok 2005 opublikowane na www.mf.gov.pl
Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za rok 2006 opublikowane na www.mf.gov.pl
Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za rok 2007 opublikowane na www.mf.gov.pl
Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za rok 2008 opublikowane na www.mf.gov.pl
Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za rok 2009 opublikowane na www.mf.gov.pl
Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za rok 2010 opublikowane na www.mf.gov.pl
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0002-6671-0334
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
