Turbulentna sytuacja gospodarcza Rosji po wybuchu wojny w 2022 roku
Mariusz Sokołek
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-0774-9191
Marian Żukowski
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0001-5724-4952
Abstrakt
W latach 2022–2023 sytuacja gospodarcza Rosji była dynamiczna i pełna wyzwań. Jej agresja na Ukrainę i wprowadzenie sankcji gospodarczych przez kraje zachodnie miały istotny wpływ na rosyjską gospodarkę. W wyniku ataku na Ukrainę i priorytetowego traktowania finansowania działań wojennych, rosyjski budżet na 2022 r. został znacząco zwiększony, prowadząc do dużego deficytu budżetowego. Dług publiczny Rosji wzrósł znacząco w ciągu roku, osiągając poziom 17,2% PKB. To oznacza znaczny wzrost w porównaniu z poprzednim rokiem. Rosja, mimo wprowadzonych sankcji, miała korzystny bilans płatniczy, głównie dzięki eksportowi surowców, zwłaszcza ropy naftowej i gazu ziemnego. Jej międzynarodowa pozycja walutowa była na poziomie 770 mld USD, a zadłużenie zagraniczne zmniejszyło się w 2022 r., głównie z powodu spłaty kredytów. Jednak struktura tego zadłużenia jest zróżnicowana. Pomimo sankcji Rosja utrzymała znaczący handel zagraniczny, zyskując nowych partnerów handlowych (np. Chiny i Turcję). Zmieniła także kierunki eksportu surowców energetycznych, ograniczając eksport do Unii Europejskiej i zwiększając go do krajów takich jak Chiny i Indie.
Pomimo stabilizacji sytuacji gospodarczej w 2023 r., Rosja nadal staje przed wyzwaniami związanymi z sankcjami i ograniczeniami w handlu międzynarodowym. Jej przyszłość gospodarcza pozostaje niepewna. Ten opis sytuacji gospodarczej Rosji w latach 2022–2023 pokazuje skomplikowaną sytuację tego kraju na tle prowadzonych działań wojennymi i nałożonych sankcji międzynarodowych.
Słowa kluczowe:
ekonomia, Rosja, makroekonomia, kryzys ekonomiczny, wojna na UkrainieBibliografia
Bank of Russia. (2022). Zaâvlenie Predsedatelâ Banka Rossii Èlʹviry Nabiullinojpo itogam zasedaniâ Soveta direktorov Banka Rossii 28 oktâbrâ 2022 goda [Заявление Председателя Банка России Эльвиры Набиуллиной по итогам заседания Совета директоров Банка России 28 октября 2022 года]. Retrieved from http://www.cbr.ru/press/event/?id=14272 (12.11.2022).
Bank of Russia. (2023a). Annual Report for 2022. Moscow: Bank of Russia.
Bank of Russia. (2023b). Èkonomika uskorâetsâ, tekuŝij rost cen usilivaetsâ [Экономика ускоряется, текущий рост цен усиливается]. Retrieved from https://cbr.ru/about_br/publ/ddkp/longread_2_42/ (17.05.2023).
Bank of Russia. (2023c). Meždunarodnye rezervy Rossijskoj Federacii [Международные резервы Российской Федерации]. Retrieved from https://cbr.ru/hd_base/mrrf/mrrf_7d/ (17.07.2023).Bank of Russia. (2023d). Russia’s debt 2023. Retrieved from https://cbr.ru/statistics/macro_itm/svs/ext-debt/ (14.08.2023).
Bergeijk, P. A. G. van. (2012). Failure and Success of Economics Sanctions. Retrieved from https://cepr.org/voxeu/columns/failure-and-success-economic-sanctions (14.08.2023).
Chistyakova, J. (2022). Čto takoe Fond nacionalʹnogo blagosostoâniâ Rossii [Что такое Фонд национального благосостояния России]. Retrieved from https://gazprombank.investments/blog/bonds/national-welfare-fund/ (13.09.2023).
dp.ru. (2022). Obʺëm importa rossijskih tovarov v SŠA vyros do $522 mln [Объём импорта российских товаров в США вырос до $522 млн]. Retrieved from https://www.dp.ru/a/2022/10/05/Objom_importa_rossijskih (27.08.2023).
Economic Encyclopedia of Russia. (2022). Èkonomika. Rossijskaâ èkonomika v 2022 [Экономика. Российская экономика в 2022]. Retrieved from https://bigenc.ru/c/rossiia-ekonomika-rossiiskaia-ekonomika-v-2022-127929 (16.04.2023).
Economic Information Agency. (2022). Novak ocenil obʺemy dobyči uglâ po itogam goda [Новак оценил объемы добычи угля по итогам года]. Retrieved from https://1prime.ru/energy/20221223/839282032.html (13.09.2023).
Economic Information Agency of Russia (2023). Obʺem FNB vyros na 643,2 milliarda rublej zaiûlʹ [Объем ФНБ вырос на 643,2 миллиарда рублей за июль]. Retrieved from https://1prime.ru/finance/20230804/841298603.html (17.10. 2023).
Èrozbek, D. (2022). CB rasskazal, gde i v kakih valûtah hranilrossijskie rezervy [ЦБ рассказал, где и в каких валютах хранил российские резервы]. Gazeta “Kommersant” [Газета “Коммерсантъ”], 11.04.2022. Retrieved from https://www.kommersant.ru/doc/5304753 (22.01.2023).
Federal Statistical Service (Federalʹnaâ Službagosudarstvennoj Statistiki (Rosstat) [Федеральная Служба Государственной Статистики (Росстат)]. (2022) Kratkosročnye èkonomičeskie pokazateli Rossijskoj Federacii (na russkom i anglijskom âzykah [Краткосрочные экономические показатели Российской Федерации (на русском и английском языках)]. Retrieved from https://rosstat.gov.ru/compendium/document/50802 (19.10.2023).
Federal Statistical Service (Federalʹnaâ Službagosudarstvennoj Statistiki (Rosstat) [Федеральная Служба Государственной Статистики (Росстат)]. (2023). Socialʹno-èkonomičeskoe položenie Rossii [Социально-экономическое положение России (vol. 3). Москва: Rosstat. Retrieved from https://www.online-documents.ru/doklad/2023/05/soc2023/ (11.07.2023).
Główny Urząd Statystyczny. (2023). Obroty towarowe handlu zagranicznego ogółem i według krajów w 2021 r. Retrieved from https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5466/2/14/1/obroty_towarowe_handlu_zagranicznego_ogolem_i_wedlug_krajow_w_2021_r..pdf (29.04.2023).
Grozovsky, B. (2023). Russia’s Unprecedented War Budget Explained. Wilson Center, 7 September 2023. Retrieved from https://www.wilsoncenter.org/person/boris-grozovski (25.02.2023).
Gurvic, E. T. (2016). Vliânie finansovyh sankci na rossijskuû èkonomiku [Влияние финансовых санкци на российскую экономику]. Voprosy Èkonomiki [Вопросы Экономики], 1, 3-22.
iFinance (2019). Vnešnââ torgovlâ Rossii: 1994–2023 [Внешняяя торговля России: 1994−2023]. Retrieved from http://global-finances.ru/vneshnyaya-torgovlya-rossii/ (20.05.2023).
Ivanovich, A. S. (2022). Funkciorovanie političeskoj sistemu Rosijskoj Federaciiv usloviâh antirossijskih sankcii 2022 g. [Функциорование политической систему Росийской Федерации в условиях антироссийских санкции 2022 г.]. Theories and Problems of Political Studies, 11(4A), 4−55.
Johnson, C. (2015). Sanctions against Russia. Evasion, Compensations and Overcompliance. European Union Institute for Security Studies, 13, 1−4.
Klinova, M., Sidorova, J. (2014). Èkonomičeskie sankcii i ih vliânie na hozâjstvennyesvâzi Rossii s Evrosoûzom [Экономические санкции и их влияние на хозяйственные связи России с Евросоюзом]. Voprosy Èkonomiki [Вопросы Экономики], 12, 5–52.
Kornev, Т. (2022). Voenno-kitajnye čipy [Военно-китайные чипы]. Gazeta “Kommersant” [Газета “Коммерсантъ”], 13.12.2022, 231, 7. Retrieved from https://www.kommersant.ru/doc/5719932 (20.08.2023).
Minèkonomraèvitiâ. Federalʹnaâ služba Statistiki [Минэкономраэвития. Федеральная служба Статистики]. (2023). Rosstatû Socialʹno-èkonomičeskoe položenie Rossii [Росстатю Социально-экономическое положение России]. Moskva [Москва].
Ministry of Economic Development of the Russian Federation, Federal Statistical Service. (2023). Obzor makroèkonomiki, 1kv. 2023 goda [Обзор макроэкономики, 1 кв. 2023 года]. Retrieved from https://afk.rukon.ru/analitika/post-1618/ (12.06.2023).
Money. (2023). Prezes NBP przyznał, ile zgromadził złota. Polska w czołówce krajów regionu. Retrieved from https://www.money.pl/gospodarka/prezes-nbp-glapinski-przyznal-ile-zgromadzil-zlota-te-liczby-rozbudzaja-wyobraznie-6919127727504224a.html (11.09.2023).
Pavlova, S. A., Pavlov, I. E., Amiraslanov, I. D. (2022). Èkonomičeskie sankcii kak predposylka razvitiâ nacionalʹnojèkonomiki [Экономические санкции как предпосылка развития национальной экономики]. Mieżdunarodnym Nauczno-Issliedowatielskij Żurnal [Международный Научно-Исследовательский Журнал], 11(125), 4−55.
Rakhmonov, A. Kh. (2023). New Sanctions of the European Union and United States against Russia and Their Impact on Tjikistan’s Socio-Economic Development. Uprawlenie [Управление]/Managment (Russia), 10(4), 121−131. (Crossref)
Rassohin, A., Sizov, I. (2022). Centrobank otplatil toj že monetoj [Центробанк отплатил той же монетой]. Gazeta “Kommersant” [Газета “Коммерсантъ”], 25.03.2022. Retrieved from https://www.kommersant.ru/doc/5280457 (26/08.2023).
Romanov, V. (2022). Čipy ot Intel i AMD prodolžaût postupatʹ v Rossiû [Чипы от Intel и AMD продолжают поступать в Россию]. Gazieta.ru, 14.12.2022. Retrieved from https://www.gazeta.ru/tech/news/2022/12/14/19267483.shtml (29.03.2023).
Rossiyskaya Gazeta. (2022). “Delovye Linii” zapustili dostavku tovarov iz Turcii dlâ fizičeskih lic [“Деловые Линии” запустили доставку товаров из Турции для физических лиц]. Retrieved from https://rg.ru/2022/11/24/delovye-linii-zapustili-dostavku-tovarov-iz-turcii-dlia-fizicheskih-lic.html (20.08.2023).
Timofeyev, I. (2020). Jewropiejskij paradoks: Politika sankcji SSZA w otnoszenii biznesa stran ES [Yevropetskiy paradox: Politika sankcji SSZA v otnoszenii biznesa stran ES]. Sovriemeiennaya Yevropa, 2, 4–55.
Timofeyev, I. (2021). Sanctions Against Russia: A Look into 2021. Report 65. Moscow: Russian International Affairs Council.
Timofeyev, I. (2022). Politika sankcii protiv Rossii [Политика санкции против России]. Žurrnal IEA [Журрнал IEA], 3(55), 4−55.
Walewska, D. (2023). Prezes banku centralnego Rosji ostrzega: gospodarka wraca do ZSRR. Retrieved from https://www.rp.pl/gospodarka/art3 (19.10.2023).
World Bank. (2021). Na fone vysokih tempov vosstanovleniâ èkonomiki, vozrastaût riski, svâzannye s COVID-19 i uskoreniem [На фоне высоких темпов восстановления экономики, возрастают риски, связанные с COVID-19 и ускорением инфляции]. Retrieved from https://documents1.worldbank.org/curated/en/099100111302157406/pdf/P177562047516f01709b360c30dafa5850d.pdf (22.07.2023).
Zernova, L. E., Farzanian, M. (2017). The Probability of the Introduction of Multilateral Comprehensive Sanctions Against Russia. Innovacionnaâ Nauka [Инновационная Наука], 1/1, 50−53.
Żukowska, H. (2018). Sankcje wobec Rosji a gospodarka rosyjska w okresie 2014−2018. Roczniki Ekonomii i Zarządzania, 10(46), 97−131. (Crossref)
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0001-5724-4952
