Instytucjonalne koncepcje wsparcia oszczędzania w gospodarstwach domowych o niskich dochodach
Abstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie argumentów teoretycznych wspierających następującą tezę badawczą: „Brak oszczędzania w gospodarstwach domowych o niskich dochodach wynika m.in. z braku instytucjonalnego wsparcia tych gospodarstw w realizowaniu zarówno krótko-, jak i długoterminowych planów oszczędnościowych”. Artykuł ma charakter metodyczny i przeglądowy. Zastosowano w nim metodę analizy krytycznej źródeł literaturowych. Wnioski formułują kryteria, jakie muszą spełniać rozwiązania instytucjonalne, aby skutecznie wspierały gospodarstwa domowe o niskich dochodach w realizacji ich celów oszczędnościowych.
Słowa kluczowe:
finanse gospodarstw domowych, wybory finansowe, instytucjonalne modele oszczędzania, narzędzia finansowe, behawioralna polityka gospodarczaBibliografia
Anand, P., Lea, S. (2011). The psychology and behavioural economics of poverty, Journal of Economic Psychology, 32, 284-293.
Akerlof, G., Shiller, R. (2015). Phishing for Phools: The Economics of manipulation and Deception, Princeton University Press, New York.
Atkinson, A., Messy, F-A. (2012). Assessing Financial Literacy in 12 Countries An OECD Pilot Exercise, Netspar Discussion Papers, nr 01/2011, OECD Financial Affairs Division, Paris, Netspar Discussion Paper No. 01/2011-014 (15.03.2015).
Banerjee, A. V., Duflo, E. (2011). Poor economics, Penguin books.
Banerjee, A.V., Mullainathan, S. (2010). The Shape of Temptation: Implications for the Economic Lives of the Poor, NBER Working Paper, nr. 15973, http://www.nber.org/papers/w15973 (03.07.2014).
Bertrand, M., Mullainathan, S., Shafir E. (2006). Behavioral economics and marketing in aid of decision making among the poor, Journal of Public Policy & Marketing, 25, 8-25.
Beverly, S.G., Sherraden, M. (1999). Institutional determinants of saving: implications for low-income households and public policy, Journal of Socio-Economics, 28, 457-473.
Białowąs, S. (2013). Zachowania oszczędnościowe w polskich gospodarstwach domowych. Postawy, determinanty, model, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
Collins, D., Mordach, J., Rutherford, S., Ruthven, O. (2009). Portofolios of the Poor. How the World’s Poor Live on 2$ a Day, Princeton University Press, Princeton i Oxford.
Dercon, S. (2009). Rural poverty: Old challenges in new contexts, World Bank Research Observer, 24, 1-28.
Elster, J. (2000). Ulysses Unbound, Cambridge University Press, Cambridge.
Han, C-K, Sherraden, M. (2009). Do institutions really matter for saving among low-income households? A comparative approach,. Journal of Socio-Economics, 38, 475-483.
Harasim, J. (red.). (2007). Oszczędzanie i inwestowanie indywidualne w Polsce. PTE, Katowice.
Harasim, J. (red.) (2010). Oszczędzanie i inwestowanie w teorii i praktyce, PTE, Katowice.
Iwanek, M, Wilkin, J. (1997). Instytucje i instytucjonalizm w ekonomii, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Jarosz, M. (red.). (2008). Wykluczeni. Wymiar społeczny, materialny i etniczny, ISN PAN, Warszawa.
Johnson, E., Sherraden, M.S. (2007). From Financial Literacy to Financial Capability among Youth, Journal of Sociology & Social Welfare, 34(3), 119-146.
Kochanowicz, J., (1992). Spór o teorię gospodarki chłopskiej. Gospodarstwo chłopskie w teorii i w historii gospodarczej, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Kot, S., (2000). Ekonometryczne modele dobrobytu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Kraków-Warszawa.
Madrian, B, Shea, D., (2001). The Power of Suggestion: Inertia in 401(k) Participation and Savings Behavior, Quarterly Journal of Economics, 116 (4), 1149-1187.
Morduch, J., Schneider, R., (2007). The Financial Diaries. How American Families Cope in a World of Uncertainty, Princeton University Press, Princeton i Oxford.
Mullainathan, S. (2006). Better choices to reduce poverty, [w]: A.B. Banerjee, R. Benabou, D. Mookherjee (red.), Understanding poverty (379-288), Oxford University Press, Oxford.
Mullainathan, S. (2007). Psychology and Development Economics, [w]: P. Diamond & H. Vartiainen (red.). Behavioral Economics and its Applications (85-114), Princeton University Press, Princeton i Oxford.
Mullainathan, S., Shafir E. (2014). Scarcity. The true cost of not having enough, Penguin books.
North, D.C. (1991). Institutions. The Journal of Economic Perspectives, 5(1), 97-112.
Panek, T. (2011). Ubóstwo i nierówności społeczne. Teoria i praktyka pomiaru, Wydawnictwo SGH, Warszawa.
Rószkiewicz, M., (2004). Skłonność Polaków do oszczędzania w świetle finansów behawioralnych, Ekonomista, 5, 675-695.
Schreiner, M., Sherraden, M. (2007). Can the poor save? Savings and Asset Building in Individual Development Accounts, Aldine de Gruyter, New York.
Sen, A., (1999). Development As Freedom, Oxford University Press, Oxford.
Sen, A., (2002). Rationality and freedom, The Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge-London.
Shelling, T. (1984). Choice and consequences. Perspectives of an errant economist, Harvard University Press, Cambridge i London.
Sherraden, M. S. (2013). Building blocks of financial capability, [w]: J. M. Birkenmaier, M. S. Sherraden, J. C. Curley, J. (red.) Financial Capability and Asset Building: Research, Education, Policy, and Practice (1–43). Oxford University Press, New York i Oxford.
Sherraden, M. (1991). Assets and the Poor: A New American Welfare Policy, M.E. Sharpe, New York.
Sherraden, M., Schreiner, M., Beverly, S. (2003). Income, institutions, and saving performance in individual development accounts, Economic Development Quarterly, 17 (1), 95-112.
Shiller, R.J. (2005). Irrational Exuberance (second edition), Crown Business, New York.
Shiller, R.J., (2012). Finance and the Good Society, Princeton University Press, Princeton i Oxford.
Thaler, R., (2015). Misbehaving. How Economics Become Behavioural, Allen Lane.
Thaler, R., Benartzi S. (2004). Save More Tomorrow: Using Behavioral Economics to Increase Employee Saving, Journal of Political Economy, 112, 1 (2), 164-187.
Wilkin, J. (2016). Instytucjonalne i kulturowe podstawy gospodarowania, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Willis, L.E. (2011). Financial Education Fallacy, American Economics Review, 101 (3), 429-434.
Akerlof, G., Shiller, R. (2015). Phishing for Phools: The Economics of manipulation and Deception, Princeton University Press, New York.
Atkinson, A., Messy, F-A. (2012). Assessing Financial Literacy in 12 Countries An OECD Pilot Exercise, Netspar Discussion Papers, nr 01/2011, OECD Financial Affairs Division, Paris, Netspar Discussion Paper No. 01/2011-014 (15.03.2015).
Banerjee, A. V., Duflo, E. (2011). Poor economics, Penguin books.
Banerjee, A.V., Mullainathan, S. (2010). The Shape of Temptation: Implications for the Economic Lives of the Poor, NBER Working Paper, nr. 15973, http://www.nber.org/papers/w15973 (03.07.2014).
Bertrand, M., Mullainathan, S., Shafir E. (2006). Behavioral economics and marketing in aid of decision making among the poor, Journal of Public Policy & Marketing, 25, 8-25.
Beverly, S.G., Sherraden, M. (1999). Institutional determinants of saving: implications for low-income households and public policy, Journal of Socio-Economics, 28, 457-473.
Białowąs, S. (2013). Zachowania oszczędnościowe w polskich gospodarstwach domowych. Postawy, determinanty, model, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, Poznań.
Collins, D., Mordach, J., Rutherford, S., Ruthven, O. (2009). Portofolios of the Poor. How the World’s Poor Live on 2$ a Day, Princeton University Press, Princeton i Oxford.
Dercon, S. (2009). Rural poverty: Old challenges in new contexts, World Bank Research Observer, 24, 1-28.
Elster, J. (2000). Ulysses Unbound, Cambridge University Press, Cambridge.
Han, C-K, Sherraden, M. (2009). Do institutions really matter for saving among low-income households? A comparative approach,. Journal of Socio-Economics, 38, 475-483.
Harasim, J. (red.). (2007). Oszczędzanie i inwestowanie indywidualne w Polsce. PTE, Katowice.
Harasim, J. (red.) (2010). Oszczędzanie i inwestowanie w teorii i praktyce, PTE, Katowice.
Iwanek, M, Wilkin, J. (1997). Instytucje i instytucjonalizm w ekonomii, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Jarosz, M. (red.). (2008). Wykluczeni. Wymiar społeczny, materialny i etniczny, ISN PAN, Warszawa.
Johnson, E., Sherraden, M.S. (2007). From Financial Literacy to Financial Capability among Youth, Journal of Sociology & Social Welfare, 34(3), 119-146.
Kochanowicz, J., (1992). Spór o teorię gospodarki chłopskiej. Gospodarstwo chłopskie w teorii i w historii gospodarczej, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Kot, S., (2000). Ekonometryczne modele dobrobytu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Kraków-Warszawa.
Madrian, B, Shea, D., (2001). The Power of Suggestion: Inertia in 401(k) Participation and Savings Behavior, Quarterly Journal of Economics, 116 (4), 1149-1187.
Morduch, J., Schneider, R., (2007). The Financial Diaries. How American Families Cope in a World of Uncertainty, Princeton University Press, Princeton i Oxford.
Mullainathan, S. (2006). Better choices to reduce poverty, [w]: A.B. Banerjee, R. Benabou, D. Mookherjee (red.), Understanding poverty (379-288), Oxford University Press, Oxford.
Mullainathan, S. (2007). Psychology and Development Economics, [w]: P. Diamond & H. Vartiainen (red.). Behavioral Economics and its Applications (85-114), Princeton University Press, Princeton i Oxford.
Mullainathan, S., Shafir E. (2014). Scarcity. The true cost of not having enough, Penguin books.
North, D.C. (1991). Institutions. The Journal of Economic Perspectives, 5(1), 97-112.
Panek, T. (2011). Ubóstwo i nierówności społeczne. Teoria i praktyka pomiaru, Wydawnictwo SGH, Warszawa.
Rószkiewicz, M., (2004). Skłonność Polaków do oszczędzania w świetle finansów behawioralnych, Ekonomista, 5, 675-695.
Schreiner, M., Sherraden, M. (2007). Can the poor save? Savings and Asset Building in Individual Development Accounts, Aldine de Gruyter, New York.
Sen, A., (1999). Development As Freedom, Oxford University Press, Oxford.
Sen, A., (2002). Rationality and freedom, The Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge-London.
Shelling, T. (1984). Choice and consequences. Perspectives of an errant economist, Harvard University Press, Cambridge i London.
Sherraden, M. S. (2013). Building blocks of financial capability, [w]: J. M. Birkenmaier, M. S. Sherraden, J. C. Curley, J. (red.) Financial Capability and Asset Building: Research, Education, Policy, and Practice (1–43). Oxford University Press, New York i Oxford.
Sherraden, M. (1991). Assets and the Poor: A New American Welfare Policy, M.E. Sharpe, New York.
Sherraden, M., Schreiner, M., Beverly, S. (2003). Income, institutions, and saving performance in individual development accounts, Economic Development Quarterly, 17 (1), 95-112.
Shiller, R.J. (2005). Irrational Exuberance (second edition), Crown Business, New York.
Shiller, R.J., (2012). Finance and the Good Society, Princeton University Press, Princeton i Oxford.
Thaler, R., (2015). Misbehaving. How Economics Become Behavioural, Allen Lane.
Thaler, R., Benartzi S. (2004). Save More Tomorrow: Using Behavioral Economics to Increase Employee Saving, Journal of Political Economy, 112, 1 (2), 164-187.
Wilkin, J. (2016). Instytucjonalne i kulturowe podstawy gospodarowania, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Willis, L.E. (2011). Financial Education Fallacy, American Economics Review, 101 (3), 429-434.
Potocki, T. (2020). Instytucjonalne koncepcje wsparcia oszczędzania w gospodarstwach domowych o niskich dochodach. Przegląd Prawno-Ekonomiczny, (1), 41–54. https://doi.org/10.31743/ppe.6152
