Zmiany konstrukcji podatku dochodowego od osób fizycznych a pozapłacowe koszty pracy w Polsce
Małgorzata Mazurek-Chwiejczak
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-4745-0001
Abstrakt
W ostatnich latach do konstrukcji podatku dochodowego od osób fizycznych wprowadzane są zmiany mające na celu obniżenie wysokości zobowiązania podatkowego, w szczególności dla podatników osiągających relatywnie niskie dochody. Od 1 stycznia 2017 r. obowiązują nowe zasady ustalania kwoty wolnej od podatku, z dniem 1 października 2019 r. ponad dwukrotnie zwiększono wysokość kosztów uzyskania przychodów, a także zredukowano o 1 pkt. proc. stawkę obowiązującą w najniższym przedziale skali podatkowej. Celem artykułu jest zbadanie, w jakim stopniu przyjęcie wskazanych regulacji wpłynęło na zmianę poziomu klina podatkowego w Polsce oraz na zwiększenie stopnia jego progresywności. W realizacji tak postawionego celu posłużono się metodami analizy opisowej, analizy porównawczej, a także prostymi metodami statystycznymi, w tym miarami średnimi i pozycyjnymi. Wysokość pozapłacowych kosztów pracy w Polsce odniesiono na podstawie danych statystycznych OECD do rozwiązań obowiązujących w innych krajach. Dokonano także dekompozycji klina podatkowego i określono stopień jego progresywności. W dalszej części, wykorzystując wyniki własnych obliczeń, określono wysokość klina podatkowego w Polsce w latach 2019–2020 dla różnych poziomów dochodu. Przeprowadzone badania pozwoliły na sfomułowanie wniosku, iż implementacja nowych przepisów nie wpłynęła zasadniczo na poziom pozapłacowych kosztów pracy w Polsce, których wysokość oscyluje w granicach średniej OECD. Nowe regulacje nie przyczyniły się także do zwiększenia stopnia progresywności polskiego klina płacowego, który w dalszym ciągu jest niewielki. Tym samym należy stwierdzić, że klinowi podatkowemu w Polsce nie można przypisać funkcji redystrybucyjnej.
Słowa kluczowe:
klin podatkowy, opodatkowanie pracy, podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie społeczne, progresywnośćBibliografia
Góra, M., Radziwiłł, A., Sowa, A., & Walewski, M. (2006). Tax Wedge and Skills: Case of Poland in International Perspective. No. 64. Warszawa, Polska: CASE Reports.
GUS (2017). Koszty pracy w gospodarce narodowej w 2016 r. Pozyskano z https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/koszty-pracy-w-gospodarce-narodowej-w-2016-r-,8,5.html (dostęp: 3.12.2019).
Kasperowicz-Stępień, A. (2007). Klin podatkowy jako jedna z barier rozwoju rynku pracy w Polsce. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, 754, 73–85.
Krajewska, A. (2016). Opodatkowanie pracy w OECD. Analiza porównawcza i wnioski dla Polski. Annales UMCS. Sectio H Oeconomia, 50(1), 669–680.
Krajewska, A. (2019). Opodatkowanie konsumpcji, pracy i kapitału w krajach Unii Europejskiej. Gospodarka Narodowa, 2(298), 41–63.
Mazurek-Chwiejczak, M. (2016a). Opodatkowanie dochodów z pracy w państwach OECD – studium porównawcze. Przedsiębiorstwo i Region, 8, 166–185.
Mazurek-Chwiejczak, M. (2016b). Trends in Personal Income Tax Progression in OECD Countries in the Context of Income Redistribution. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, 4(324), 181–193.
OECD (2010). Tax Policy Reform and Economic Growth. No. 20. Paryż, Francja: OECD Publishing – OECD Tax Policy Study.
OECD (2012). Income Inequality and Growth: The Role of Taxes and Transfers. OECD Economic Department Policy Notes, 9, 1–14.
OECD (2019). Taxing Wages 2019. Paryż, Francja: OECD Publishing.
OECD (n.d.). Taxing Wages – Comparative Tables (database). Pozyskano z https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=AWCOMP (dostęp: 3.12.2019).
Biuro Analiz Sądowych (2007). Klin podatkowy a bezrobocie. Pozyskano z http://orka.sejm.gov.pl (dostęp: 3.12.2019).
Biuro Analiz Sądowych (2008). Opodatkowanie wynagrodzeń za pracę (składki i PIT) w państwach Unii Europejskiej. Pozyskano z http://orka.sejm.gov.pl (dostęp:
3.12.2019).
Rosiński, R. (2013). Zmiany płacowego klina podatkowego w wybranych krajach Unii Europejskiej w obliczu kryzysu finansów publicznych. Zarządzanie i Finanse, 2(3), 361–373.
Rosiński, R. (2017). Struktura kosztów pracy w wybranych państwach Unii Europejskiej. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 3(87), 151–160.
Russel, P. (2008). Kierunki zmian w opodatkowaniu dochodów osobistych w państwach UE. W: M. Korolewska (red.), Tendencje w opodatkowaniu dochodów osób fizycznych w państwach UE (ss. 71–92). Warszawa, Polska: Studia BAS. Biuro Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu.
Rada Ministrów (2019). Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2018 r. Omówienie. Pozyskano z https://www.gov.pl/web/finanse/sprawozdanie-roczne-za-2018 (dostęp: 3.12.2009).
Wojciuk, M., & Dziemianowicz, R. (2017). Ocena progresywności klina podatkowego w Polsce i w wybranych krajach Unii Europejskiej. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 475, 390–404.
Wojciuk, M. (2018). Labour Taxation versus Employment Models in Poland. Optimum. Economic Studies, 2(92), 138–152.
ZUS (n.d.). Archiwum stóp procentowych ZUS. Pozyskano z https://www.pit.pl/zus-stopy-procentowe/archiwum-stop-procentowych-zus-923047 (dostęp: 3.12.2019).
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie https://orcid.org/0000-0003-4745-0001
