Diversification of the Demographic Situation in Cities and Towns in Wielkopolskie Voivodeship and Diversification of the Dynamics of Changes in this Situation between 1995 and 2023
Grzegorz Krawczyk
The John Paul II Catholic University of Lublin , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-7467-6260
Abstract
The aim of the article is to analyze the demographic situation of cities and towns (urban communes) in Wielkopolskie Voivodship from 1995 to 2023. The source of data for the conducted analysis is Local Data Bank of the Central Statistical Office (GUS). Taxonomic analysis without a pattern was used for the study. Five variables were analyzed in the studied period of 29 years in the study of 19 cities and towns. As a result of the analysis, a decline in the level of demographic development was observed in the examined period in the studied cities and towns. It was also found that the processes of the development of the cities and towns lead to stratification of their levels of demographic development according to the adopted features. It has been proven that the level of diversity of economic development of cities and towns of the eastern region was growing, despite the declared and pursued policy of equalizing development differences. Poland’s accession to the European Union has changed the trends in terms of the dynamics of the level of demographic development of cities and towns due to the adopted characteristics. There is a relation between Poland’s accession to the European Union and the decline in dynamics of changes in the level of demographic development. The COVID-19 pandemic changed trends in the magnitude of the dynamics of the level of demographic development of cities and towns due to the adopted features. There is a correlation between the pandemic and the decline in the dynamics of changes in the level of demographic development. The size of cities and towns shows a relationship with the index of dynamics of changes in demographic development due to the adopted features. It has been proven that the size of the city or town is statistically significantly correlated with the dynamics index from 2020 to 2021, during the pandemic. It means that as the size of the city or town increases, the dynamics index is growing. The level of demographic development of cities and towns shows a relationship with the dynamics of changes index in demographic development due to the adopted features.
Keywords:
development, demographic development, cities, towns, taxonomic analysisReferences
Abramowska-Kmon, A. (2011). O nowych miarach zaawansowania procesu starzenia się ludności. Studia Demograficzne, 1, 3–22.
Adamowicz, M., Janulewicz, P. (2016). Ocena poziomu rozwoju dużych miast w Polsce – wyniki badań wykorzystujących wzorzec rozwoju Hellwiga. Studia Regionalne i Lokalne, 2(64), 68–86.
Bedyńska, S., Brzezicka, A. (2007). Statystyczny drogowskaz. Praktyczny poradnik analizy danych w naukach społecznych na przykładach z psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej „Academica”.
Bloom, D., Luca, D. (2016). The Global Demography of Aging: Facts, Explanations, Future. IZA Discussion Paper 10163. Bonn: The Institute for the Study of Labor. (Crossref)
Brezdeń, P., Górecka, S., Tomczak, P., Damurski, Ł., Moroń, D., Wiktorska-Święcka, A. (2010). Analiza rozwoju społecznego w świetle programowania rozwoju gospodarczego, na podstawie prognoz zmian demograficznych i społecznych na rozwój gospodarczy Dolnego Śląska. Wrocław: Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego. Pobrano z https://umwd.dolnyslask.pl/fileadmin/user_upload/Rozwoj_regionalny/20111003/tom4.pdf (22.11.2024).
Brol, R. (2004). Funkcje miast. W: R. Brol (red.), Ekonomika i zarządzanie miastem (s. 23–24). Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu.
Chądzyńska, E. (2016). Procesy demograficzne w małych miastach i ich wiejskim otoczeniu na przykładzie województwa dolnośląskiego (okres 1995–2013). Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 279, 97–109.
Czornik, M. (2008). Miasto. Ekonomiczne aspekty funkcjonowania. Katowice: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Karola Adamieckiego.
Filas-Przybył, S. (2017). Wpływ migracji na rozmieszczenie w przestrzeni miejskiej obszarów (klastrów) o wysokim poziomie starości demograficznej na przykładzie m. Poznania. W: J. Hrynkiewicz, A. Potrykowska (red.), Sytuacja demograficzna Wielkopolski jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej (s. 89–102). Warszawa: Rządowa Rada Ludnościowa.
Głuszczuk, D. (2011). Istota rozwoju regionalnego i jego determinanty. Ekonomia, 5(17), 68–80.
Główny Urząd Statystyczny. (2014). Sytuacja demograficzna osób starszych i konsekwencje starzenia się ludności Polski w świetle prognozy na lata 2014–2050. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
Główny Urząd Statystyczny. (2024). Bank Danych Lokalnych. Pobrano z https://bdl.stat.gov.pl/BDL/start (10.10.2024).
Heffner, K. (2008). Funkcjonowanie miast małych w systemie osadniczym Polski w perspektywie 2033 r. W: K. Saganowski, M. Zagrzejewska-Fiedorowicz, P. Zuber (red.), Rekomendacje dla KPZK. Ekspertyza wykonana w ramach Eksperckiego Projektu Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2008-2033 (s. 281–333). Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
Heffner, K., Marszał, T. (red.). (2005). Problemy rozwoju małych miast w wymiarze lokalnym i regionalnym. Seria: Biuletyn [KPZK PAN] 220. Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.
Heffner, K., Marszał, T. (red.). (2006). Uwarunkowania rozwoju małych miast. Seria: Biuletyn [KPZK PAN] 226. Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.
Janiszewska, A., Dmochowska-Dudek, K. (2017). Przestrzenne zróżnicowanie starzenia się ludności w Łodzi. Space – Society – Economy, 20, 9–22. doi: 10.18778/1733-3180.20.02. (Crossref)
Jerczyński, M. (1971). Metody pośrednie identyfikacji i pomiaru bazy ekonomicznej miast. W: K. Dziewoński, M. Jerczyński, Baza ekonomiczna i struktura funkcjonalna miast (s. 111–135). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Józefowicz, K. (2019). Starość demograficzna miast województwa wielkopolskiego w latach 1995–2018. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna 48, 41–54. doi:10.14746/rrpr.2019.48.04. (Crossref)
Kapusta, F. (2004). Infrastruktura jako czynnik aktywizacji gminy. Wiadomości Statystyczne, 6, 56–60.
Kiniorska, I. (2014). Wybrane problemy społeczno-demograficzne województwa świętokrzyskiego. Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae, 18(3), 115–128.
Kocur-Bera, K. (2011). Rozwój infrastruktury na przykładzie wybranych gmin wiejskich. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 1, 29–37.
Kołodziejczyk, D. (2014). Infrastruktura w rozwoju społeczno-gospodarczym gmin w Polsce. W: A. Olszańska, J. Szymańska (red.), Agrobiznes 2014. Problemy ekonomiczne i społeczne (s. 198–207). Seria: Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 360. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. (Crossref)
Konecka-Szydłowska, B., Maćkowiak, H. (2016). Zróżnicowanie funkcjonalne miast województwa wielkopolskiego. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 36, 39–56.
Kosiedowski, W. (2001). Teoretyczne problemy rozwoju regionalnego. W: W. Kosiedowski (red.), Zarządzanie rozwojem regionalnym i lokalnym (s. 17–46). Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”.
Kozubek, D., Konecka-Szydłowska, B. (2022). Potencjał Wągrowca jako ośrodka powiatowego w świetle wybranych kategorii poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego. Rozwoj Regionalny i Polityka Regionalna, 62, 111–130. doi: 10.14746/rrpr.2022.62.07. (Crossref)
Krawczyk, G. (2017). Zróżnicowanie poziomu rozwoju ekonomicznego miast regionu wschodniego a zróżnicowanie dynamiki przemian. Studia Regionalne i Lokalne, 4(70), 84–119.
Krawczyk, G. (2023). Potencjał gmin województwa lubelskiego w świetle wybranych kategorii rozwoju społeczno-gospodarczego w latach 1995–2021. Przegląd Prawno-Ekonomiczny, 4, 85–115. doi: 10.31743/ppe.16631. (Crossref)
Krawczyk, G., Marzec, P. (2024). Analyzing Socio-Economic Development and Energy Dynamics Across Polish Voivodeships. European Research Studies Journal, 27(1), 253–287. (Crossref)
Kurek, S. (2008). Typologia starzenia się ludności Polski w ujęciu przestrzennym. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Lira, J., Wysocki, F. (2004). Zastosowanie pozycyjnego miernika rozwoju do pomiaru poziomu zagospodarowania infrastrukturalnego powiatów. Wiadomości Statystyczne, 9, 39–49.
Ludwiczak, B. (2014). Efektywność wydatków powiatów wschodniego regionu Polski w latach 2008–2012. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 40(4), 125–136.
Madras-Kobus, B. (2001). Taksonomia a rozwój regionalny. W: A. F. Bocian (red.), Rozwój regionalny: cele i metody (s. 175–180). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Malina, A. (2020). Analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego województw Polski w latach 2005–2017. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 61(1), 138–155. (Crossref)
Malina, A., Malina, P. (2005). Determinanty rozwoju regionalnego Polski. Wiadomości Statystyczne, 10, 68–78.
Marciniak, S. (red.). (2005). Makro- i mikroekonomia. Podstawowe problemy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Młodak, A. (2005). Ocena zmienności cech statystycznych w modelu taksonomicznym. Wiadomości Statystyczne, 9, 5–18.
Młodak, A. (2006). Analiza taksonomiczna w statystyce regionalnej. Warszawa: Difin.
Niedźwiecki, A. (2002a). Analiza taksonomiczna jako narzędzie oceny potencjału społeczno-gospodarczego województw. W: E. Bojar, J. Kurys (red.), Zróżnicowanie i współpraca regionów w integracji europejskiej (ze szczególnym uwzględnieniem roli władz lokalnych i regionalnych) (s. 69–80). Lublin: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej.
Niedźwiecki, A. (2002b). Analiza zróżnicowania międzyregionalnego jako narzędzie planowania finansowego w banku detalicznym. W: D. Zarzecki (red.), Zarządzanie finansami. Klasyczne zasady – nowoczesne narzędzia (t. 1, s. 399–408). Szczecin: „Economicus”.
Parysek, J. (2018). Rozwój społeczno-gospodarczy oraz czynniki i uwarunkowania rozwoju. W: P. Churski (red.), Teoretyczne i aplikacyjne wyzwania współczesnej geografii społeczno-ekonomicznej (s. 37–56). Seria: Studia KPZK PAN 183. Warszawa: Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN.
Płaziak, M. (2005). Wybrane aspekty sytuacji demograficzno-społecznej średnich miast Polski w porównaniach regionalnych. W: I. Jażdzewska (red.), Wspołczesne procesy urbanizacji i ich skutki (s. 257–268). Seria: XVIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Łódź: Uniwersytet Łódzki.
Pociecha, J., Podolec, B., Sokołowski, A., Zając, K. (1998). Metody taksonomiczne w badaniach społeczno-ekonomicznych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ponikowski, H. (2002). Asymetria stymulant i destymulant konkurencyjności województwa lubelskiego. W: E. Bojar, J. Kurys (red.), Zróżnicowanie i współpraca regionów w integracji europejskiej (ze szczególnym uwzględnieniem władz lokalnych i regionalnych) (s. 57–65). Lublin: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej.
Ponikowski, H. (2004). Wstępna zbiorcza analiza taksonomiczna poziomu rozwoju powiatu lubartowskiego i jego gmin. W: Raport końcowy usługi „Planowanie Rozwoju Lokalnego” Moduł C Studium Lokalnego Potencjału Gospodarczego Powiatu Lubartowskiego (s. 11–25). Lublin: Centrum Kształcenia Menedżerów Przemysłowych.
Rakowski, W., Pakulska, T. (2001). Przeobrażenia układów ludności w Polsce w latach 1989–1996. W: W. Rakowski (red.), Zmiany w polskiej przestrzeni (s. 141–163). Seria: Monografie i Opracowania 478. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie.
Ratajczak, M. (2000). Infrastruktura a wzrost i rozwój gospodarczy. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 62(4), 83–102.
Roeske-Słomka, I. (2003). Syntetyczne mierniki rozwoju społeczno-gospodarczego miast wojewódzkich. Wiadomości Statystyczne, 3, 71–80.
Rosner, A. (2007). Zróżnicowanie dynamiki przemian na obszarach wiejskich. W: A. Rosner (red.), Zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich a zróżnicowanie dynamiki przemian (s. 165–188). Warszawa: PAN.
Rosner, A., Stany, M. (2007a). Przyjęta struktura procesu badawczego poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego. W: A. Rosner (red.), Zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich a zróżnicowanie dynamiki przemian (s. 27–46). Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk.
Rosner, A., Stany, M. (2007b). Zróżnicowanie poziomu rozwoju gospodarczego obszarów wiejskich w Polsce. W: A. Rosner (red.), Zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich a zróżnicowanie dynamiki przemian (s. 47–114). Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk.
Rosner, A., Stany, M. (2007c). Zróżnicowanie poziomu rozwoju obszarów wiejskich w Polsce według komponentu społecznego. W: A. Rosner (red.), Zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich a zróżnicowanie dynamiki przemian (s. 115–152). Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk.
Roszkowska, S. (2005). Kapitał ludzki a wzrost gospodarczy w ujęciu wojewódzkim. Wiadomości Statystyczne, 4, 46–67.
Swianiewicz, P. (1989). Społeczno-ekonomiczna typologia miast i gmin w Polsce. Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
Szubska-Włodarczyk, N. (2014). Pomiar rozwoju społecznego na obszarach wiejskich w Polsce – analiza regionalna. Stowarzyszenie Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu. Roczniki Naukowe, 16(6), 468–475.
Tokarski, T., Stępień, W., Wojnarowski, J. (2006). Zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno-ekonomicznego województw. Wiadomości Statystyczne, 7/8, 87–105.
Wiatrak, A. (2000). Zarządzanie gospodarką regionalną i lokalną. W: E. Bojar, B. Plawgo (red.), Zarządzanie rozwojem regionalnym i lokalnym (s. 83–92). Warszawa: „Nauka – Edukacja”.
Wysoki, F., Łuczak, A. (2004). Ocena poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego obszarów wiejskich Wielkopolski. W: J. J. Parysek (red.), Rozwój regionalny i lokalny w Polsce w latach 1989–2002 (s. 317–329). Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Ziemiańczyk, U. (2010). Ocena poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego gmin wiejskich i miejsko-wiejskich w województwie małopolskim. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, 14, 31–40.
Ziółkowski, M. (1997). Dysproporcje w zagospodarowaniu infrastrukturalnym gmin województw Polski Środkowo-Wschodniej. W: W. Rakowski (red.), Przemiany społeczno-ekonomiczne Polski w układzie przestrzennym w latach 1989–1994 (s. 101–124). Warszawa: Szkoła Główna Handlowa.
The John Paul II Catholic University of Lublin https://orcid.org/0000-0002-7467-6260
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
