Polityka handlowa rządów sanacji wobec koncepcji Międzymorza
Dominik Kuryk
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu , PolskaAbstrakt
Do dziś lata 1919-1939, czyli okres dwudziestolecia międzywojennego, są przedstawiane jako czas starcia dwóch wybitnych osobowości – Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego. Tylko pierwszemu z nich dane było przejąć pełnię władzy politycznej w kraju, a co za tym idzie – prawie nieograniczoną możliwość realizowania własnych wizji politycznych, w tym tych dotyczących położenia Polski na szachownicy geopolitycznej. Po zdobyciu władzy w maju 1926 r. pojawiła się przed nim szansa urzeczywistnienia wysuwanej przez siebie koncepcji Międzymorza, czyli nieformalnego sojuszu państw obszaru bałtycko-adriatycko-czarnomorskiego. Idea ta nie została wcielona w życie i wydatnym tego powodem była prowadzona przez władze II Rzeczypospolitej polityka handlowa. Była ona kompletnie nienastawiona na potrzeby integracji z państwami rejonu trzech mórz. Miała ona wyraźnie protekcjonistyczny charakter, a tym samym proeksportowe nastawienie, co było najlepiej widoczne w czasie kryzysu lat trzydziestych.
Słowa kluczowe:
Międzymorze, II Rzeczpospolita, Józef Piłsudski, polityka handlowaBibliografia
Akty prawne
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 października 1933 r. w sprawie zakazu przywozu niektórych towarów (Dz. U. z 1933 r. Nr 79, poz. 561).
Literatura
Bieńczyk-Missala, A. (2018). Od Międzymorza od Trójmorza – meandry polityki zagranicznej Polski w Europie Środkowej. Stosunki Międzynarodowe-International Relations, 54(1), 95–115. doi: 10.7366/020909611201804
Cieplucha, P. (2014). Prometeizm i koncepcja Międzymorza w praktyce polityczno-prawnej i dyplomacji II RP. Studia Prawno-Ekonomiczne, 93, 39–55.
Dmowski, R. (1990). Memoriał o terytorium państwa polskiego. W: R. Dmowski, Roman Dmowski. Wybór pism. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Dmowski, R. (1991). Niemcy, Rosja i kwestia polska. Warszawa: Pax.
Drozdek, K. (2016). O cle w Polsce w latach 1918–1939. Z Dziejów Prawa, 9(17), 41–58.
Dziewanowski, M. (1969). Joseph Piłsudski. A European Federalist. 1918–1922. Stanford, California: Hoover Institution Press.
Eberhardt, P. (2015). Koncepcje granic państwa polskiego u progu odzyskania niepodległości. Studia z Geografii Politycznej i Historycznej, 4, 9–35. doi: 10.18778/2300-0562.04.01 (Crossref)
Gajowniczek, T. (2004). Rosja a „Międzymorze” w polskiej myśli politycznej XX wieku. Wybrane zagadnienia. Sprawy Wschodnie, 1, 77–85.
Ištok, R. i Koziak, T. (2009). Międzymorze as a Polish geopolitical concept. Folia geographica, 14, 89-97.
Jankowiak, L. (1970). 25 lat polskiego handlu zagranicznego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 32(3), 221–247.
Jankowiak, J. (1974). Reglamentacja obrotów zagranicznych jako forma polityki interwencyjnej rządu polskiego w latach 1929–1939. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 36(1), 191–215.
Jasiński, L. (2011). Bliżej centrum czy na peryferiach? Polskie kontakty gospodarcze z zagranicą w XX wieku. Warszawa: Trio.
Jurkowska, M. (2018). Kulturowe i polityczne aspekty mitu Międzymorza. W: J. Ławski, Maliutina (red.), Odessa i Morze Czarne jako przestrzeń literacka (seria: Studia odeskie, t. 2, ss. 429-451). Białystok-Odessa: Prymat.
Kaliszuk, M. (1977). Rokowania węglowe polsko-brytyjskie (1926-1939). Przegląd Historyczny 68(4), 683-698.
Krupin, V. (2019). Handel zagraniczny artykułami rolno-spożywczymi. W: M. Halamska, M. Stanny, M. i J. Wilkin, Ciągłość i zmiana. Sto lat rozwoju polskiej wsi (t. 2, ss. 977-1008). Warszawa: IRWiR PAN–Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Landau, Z. (1957). Pożyczka dillonowska – przyczynek do działalności kapitałów 95 amerykańskich w Polsce. Kwartalnik Historyczny, 64(3), 79-85.
Landau, Z. i Tomaszewski, J. (1968). Trudna niepodległość. Rozważania o gospodarce Polski 1918-1939. Warszawa: Książka i Wiedza.
Landmann, T. (2018). Prometeizm jako założenie polityczno-ideologiczne w korespondencji Polskiej Grupy Prometeusza w Londynie w pierwszych latach po II wojnie światowej. Wschodnioznawstwo, 12, 261-277.
Lipiński, E. (1928). Historia koniunktury. W: M. Dabrowski (red.), Dziesięciolecie Polski Odrodzonej. Księga pamiątkowa 1918-1928 (s. 903). Kraków-Warszawa: Ilustrowany Kurier Codzienny.
Łapa, M. (2016). Reglamentacja handlu zagranicznego w Polsce w latach trzydziestych XX wieku. Zeszyty Wiejskie, 22, 634-656.
Mały rocznik statystyczny 1939. (1939). Warszawa: GUS. Pobrano z https://rcin.org.pl/dlibra/doccontent?id=17198 (25.11.2021).
Molenda, P. (2017). Gospodarka Drugiej Rzeczypospolitej. Pobrano z https://www.researchgate.net/publication/339018529_Gospodarka_Drugiej_Rzeczypospolitej (31.01.2022).
Ministerstwo Spraw Zagranicznych (2019). 100 lat polskiej praktyki traktatowej. Tom I. Przegląd aktywności traktatowej Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zawartych umów międzynarodowych i aktów prawa krajowego. Warszawa: Ministerstwo Spraw Zagranicznych Departament Prawno-Traktatowy. Morawski, W. (2006). Polityka gospodarcza sanacji. Mówią Wieki, 5, 21-25. Pobrano z https://wiadomosci.onet.pl/kiosk/polityka-gospodarcza-sanacji/jejp8 (25.11.2021).
Morawski, W. (2009). Gospodarka II Rzeczypospolitej. W: P. Machcewicz i K. Persak (red.), Dwudziestolecie (seria: Polski wiek XX, t. 1, ss. 271-300). Warszawa: Muzeum Historii Polsk.
Morawski, W. (2018). Sto lat polskiej polityki gospodarczej. Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Studia I Prace, 3(35), 11-33.
Morawski, W. (2004). Władysław Grabski – polityk, mąż stanu, reformator. Warszawa: Narodowy Bank Polski.
Nowakowski, J. (2020). Trójmorze czy Międzymorze. Warszawa: Fundacja Instytut Studiów Wschodnich. Pobrano z https://docplayer.pl/204465312-Jerzy-marek-nowakowski-trojmorze-czy-miedzymorze.html (25.11.2021).
Olbrycht, M. (2002). Międzymorze – rozważania geopolityczne. Warszawa: Zeszyt Szkoleniowy Młodzieży Wszechpolskiej. Pobrano z https://docplayer.pl/45816840-Miedzymorze-rozwazania-geopolityczne.html (24.11.2021).
Orzeszko, M. (2021). 16 stycznia 1919 r. – powołanie rządu Ignacego Jana Paderewskiego. Pobrano z http://pressmania.pl/16-stycznia-1919-r-powolanie-rzadu-ignacego-janapaderewskiego/ (24.11.2021).
Osińska, L. (2011). Refleksy myśli politycznej Józefa Piłsudskiego oraz Romana Dmowskiego w powojennych koncepcjach polskiej polityki wschodniej. W: E. Krasucki, T. Sikorski i A. Wątor (red.), Epigoństwo czy twórczość ciągłość? Ideowe dziedzictwo głównych nurtów politycznych Drugiej Rzeczypospolitej w refleksji politycznej po zakończeniu II wojny światowej (ss. 194-213). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Pietrzak, J. (2016). Wstęp do koncepcji politycznych Józefa Piłsudskiego. W: M. Kępa, M. Marszał, Duch praw w krajach Europy Środkowo-Wschodniej (seria: Prace Naukowe Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii, nr 88, ss. 117-124). Wrocław: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. WPAiE Uniwersytetu Wrocławskiego
Pilarczyk, P. (2013). Polityka gospodarcza jako czynnik kształtowania rozwiązań prawnych. Wpływ na regulacje celne w polskiej skarbowości od XVIII do XX wieku. Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego, 16, 73-87.
Śliwa, M. (1993). Polska myśl polityczna w I połowie XX wieku. Wrocław: Ossolineum.
Światłowski, B. (2014). Prometejska racja stanu. Źródła i dzieje ruchu prometejskiego w II Rzeczpospolitej. Poliarchia, 2(2), 147-180. doi: 10.12797/Poliarchia.02.2014.02.08 (Crossref)
Świder, K. (2018). Europa Środkowa jako obszar projektowania geopolitycznego. Studia Europejskie-Studies in European Affairs, 2, 11-32.
Wąsiński, M. (2018). Sto lat polskiego handlu zagranicznego – uwarunkowania, najważniejsze trendy, partnerzy i produkty. Sprawy Międzynarodowe, 71(3), 129-147. doi: 10.35757/SM.2018.71.3.08 (Crossref)
Zakrzewska, Z. i Zakrzewski, M. (2019). Zeszyty do debat historycznych. Kryzys i modernizacja. Jaka gospodarka w Niepodległej?. Sulejówek: Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Pobrano z https://muzeumpilsudski.pl/wp-content/uploads/2019/12/Zakrzewski-Zakrzewska-Kryzys-i-modernizacja.pdf (25.11.2021).
