Studium krytyczne koncepcji prawno-ekonomicznej funkcjonowania spółdzielni energetycznych w Polsce
Abstrakt
Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii wprowadziła pojęcie spółdzielni energetycznych, określiła ich sposób działania i procedury zakładania oraz prowadzenia. Po ośmiu latach od dnia ogłoszenia tej regulacji w wykazie spółdzielni energetycznych figuruje sześć spółdzielni energetycznych (zgodnie ze stanem na dzień 3 marca 2023 r.). W związku ze skromnym dorobkiem praktyki gospodarczej w Polsce w tworzeniu spółdzielni energetycznych można wysunąć wniosek, że zaproponowany przez ustawodawcę konstrukt spółdzielni energetycznej jest wadliwy lub niekonkurencyjny w stosunku do innych rozwiązań dostępnych na rynku. Zastanawiającym jest, że mimo tak ogólnie widocznych tendencji dążących do wspierania inicjatyw w zakresie budowy w Polsce systemu energetycznego opartego na OZE, której istotnym elementem mogłyby być spółdzielnie energetyczne, ustawodawca skonstruował (i do dziś nie znowelizował) tak nieprzystępną i nieprzystosowaną do realiów społeczno-ekonomicznych koncepcję zrzeszenia prosumentów.
Głównym celem poznawczym badania jest odpowiedź na pytanie, dlaczego taka koncepcja spółdzielczości energetycznej de facto nie przyjęła się w ciągu ostatnich ośmiu lat w Polsce. Przedmiotowe studium skupia się na scharakteryzowaniu osiowych problemów koncepcji spółdzielni energetycznej w warunkach polskich w obecnym stanie prawnym. Pod uwagę wzięte zostały w szczególności czynniki ekonomiczne, prawne i społeczne, uznane przez autora za szczególnie istotne. Podstawę analizy stanowi głównie ustawodawstwo, ponieważ w materii spółdzielczości energetycznej dorobek praktyki, na którym można by oprzeć szerszą analizę komparatywną, ze względów wymienionych powyżej jest znikomy.
Słowa kluczowe:
energetyka odnawialna, ustawodawstwo, spółdzielnie energetyczne, analiza prawno-ekonomicznaBibliografia
Brodziński, Z., Brodzińska, K., Szadziun, M. (2021). Photovoltaic Farms – Economic Efficiency of Investments in North-East Poland. Energies, 14(8), 2087. doi: 10.3390/en14082087.
Carley, S. (2009). Distributed Generation. An Empirical Analysis of Primary Motivators. Energy Policy, 37(5), 1648–1659. doi: 10.1016/j.enpol.2009.01.003.
Heras-Saizarbitoria, I., Sáez, L., Allur, E., Morandeira, J. (2018). The Emergence of Renewable Energy Cooperatives in Spain: A Review. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 94, 1036–1043. doi: 10.1016/j.rser.2018.06.049.
International Cooperative Alliance. (2021). Cooperative Identity, Values & Principles. Pobrano z https://www.ica.coop/en/whats-co-op/co-operative-identity-values-principles (21.07.2023).
Jasiński, J., Kozakiewicz, M., Sołtysik, M. (2021). Determinants of Energy Cooperatives’ Development in Rural Areas – Evidence from Poland. Energies, 14(2), 319. doi: 10.3390/en14020319.
Lissoń, P. (2017). „Rekomunalizacja” zadań w sferze gospodarki komunalnej. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 79(3), 33–147. doi: 10.14746/rpeis.2017.79.3.11.
Mucha-Kuś, K., Sołtysik, M., Zamasz, K., Szczepańska-Woszczyna, K. (2021). Coopetitive Nature of Energy Communities – The Energy Transition Context. Energies, 14(4), 931. doi: 10.3390/en14040931.
Müller, J. R., Dorniok, D., Flieger, B., Holstenkamp, L., Mey, F., Radtke, J. (2015). Energy Cooperatives – the Success Story Needs New Dynamics. Gaia: Ökologische Perspektiven in Natur-, Geistes- und Wirtschaftswissenschaften, 24(2), 96–101.
North, D. C. (1992). Transaction Costs, Institutions, and Economic Performance. San Francisco: An International Center for Economic Growth Publication.
Oteman, M., Wiering, M., Helderman, J. K. (2014). The Institutional Space of Community Initiatives for Renewable Energy: A Comparative Case Study of the Netherlands, Germany and Denmark. Energy, Sustainability and Society, 4(11), 1–17. doi:10.1186/2192-0567-4-11.
Plichta, J. (2019). Pomiar kosztów transakcyjnych – różne podejścia i perspektywa badawcza. Ekonomista, 3, 291–320.
Rabiej-Sienicka, K., Rudek, T. J., Wagner, A. (2022). Let it Flow, Our Energy or Bright Future: Sociotechnical Imaginaries of Energy Transition in Poland. Energy Research & Social Science, 89, 102568. doi: 10.1016/j.erss.2022.102568.
Rexel – a World of Energy. (2015). Liberalisation of the Energy Market in the UK. Pobrano z https://www.rexel.com/en/perspective/magazine-news/liberalisation-of-the-energy-market-in-the-uk/ (21.07.2023).
Rüdiger, M. (2014). The 1973 Oil Crisis and the Designing of a Danish Energy Policy. Historical Social Research, 39(4), 94–112.
Schwanitz, V. J., Rudek, T. J., Hubert, W., Wierling, A. H. (2022). The Development of Citizen-Installed Renewable Energy Capacities in Former Eastern Bloc Countries – The Case of Poland. Energies, 15(7), 2597. doi: 10.3390/en15072597.
Siudek, A., Klepacka, A. M. (2020). Energy Clusters in Poland – A Theoretical Approach. Annales of the Polish Association of Agricultural and Agribusiness Economists, 22(4), 192–205. doi: 10.5604/01.3001.0014.5767.
Smith, A. (2005). The Alternative Technology Movement: An Analysis of its Framing and Negotiation of Technology Development. Human Ecology Review, 12(2), 106–119.
Thomas, S. (2005). British Experience of Electricity Liberalisation: A Model for India?. Economic and Political Weekly, 40(50), 5260–5268.
Walker, G., Devine-Wright, P. (2008). Community Renewable Energy: What Should it Mean?. Energy Policy, 36(2), 497–500.
Wierling, A., Schwanitz, V. J., Zeiß, J. P., Bout, C., Candelise, C., Gilcrease, W., Gregg, J. S. (2018). Statistical Evidence on the Role of Energy Cooperatives for the Energy Transition in European Countries. Sustainability, 10(9), 3339. doi: 10.3390/su10093339.
Williamson, O. E. (1979). Transaction-Cost Economics: The Governance of Contractual Relations. The Journal of Law and Economics, 22(2), 233–261.
Williamson, O. E. (1998). Ekonomiczne instytucje kapitalizmu. Firmy, rynki, relacje kontraktowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
World Future Council. (2016). Energy Remunicipalisation: How Hamburg is Buying Back Energy Grids. Pobrano z https://www.worldfuturecouncil.org/energy-remunicipalisation-hamburg-buys-back-energy-grids/ (21.07.2023).
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie https://orcid.org/0000-0003-0644-0552
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
