Kategoria „wartości chrześcijańskich” w polskim orzecznictwie

Grzegorz Maroń

Uniwersytet Rzeszowski , Polska
https://orcid.org/0000-0002-3861-9103


Abstrakt

Przedmiotem artykułu jest problematyka bezpośrednich odniesień do wartości chrześcijańskich w uzasadnieniach judykatów polskich sądów. Za cel opracowania postawiono zrekonstruowanie sposobu posługi­wania się niniejszą kategorią wartości w sądowej argumentacji. Tak określone zamierzenie badawcze zrealizowano poprzez kwalitatywne studium tekstów wyroków i postanowień rodzimych sądów zgromadzonych w bazie Systemu Informacji Prawnej LEX. Analiza orzecznictwa pozwoliła na sformułowanie kilku głównych wniosków. Po pierwsze, krytycznie odniesiono się do redukowania przez Trybunał Konstytucyjny wartości chrześcijańskich do uniwer­salnych zasad etycznych. Po drugie, wyrażono przekonanie, że realizacja celów eksplanacyjnych i perswazyjnych uzasadnienia orzeczenia wymaga konkretyzacji wartości chrześcijańskich przez sądy. Po trzecie, stwierdzona niechęć polskich sądów przed szerszym wyraźnym powoływaniem się na wartości chrześcijańskie w wyrokach i postanowieniach stoi w sprzeczności ze stanem rzeczy, w którym wartości te wciąż w istotnym stopniu naznaczają aksjologię polskiego porządku prawnego, pomimo zachodzących procesów laicyzacyjnych.

Słowa kluczowe:

wartości chrześcijańskie, sądy, uzasadnienia orzeczeń, aksjologia porządku prawnego, Trybunał Konstytucyjny

Borecki P., Opinia prawna w sprawie świeckiego charakteru państwa polskiego, Przegląd Prawa Wyznaniowego 2015, nr 7.

Bronk A., Wartości chrześcijańskie (uwagi amatora), Roczniki Filozoficzne 1993, t. 41, z. 2.

Brzozowski W., Bezstronność światopoglądowa władz publicznych w Konstytucji RP, Warszawa 2010.

Krukowski J., Kultura a prawo w społeczeństwie pluralistycznym, Teka Komisji Prawniczej PAN – Oddział w Lublinie 2015, t. 8.

Lang W., Glosa do orz. TK z 7.VI.1994 r. K 17/93, Państwo i Prawo 1994, nr 11.

Łączkowski W., „Bezstronność” władz publicznych, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2006, t. 68, z. 2.

Maroń G., Integralność religijna sędziego oraz argumentacja religijna w amerykańskim procesie orzeczniczym, Rzeszów 2018.

Matczak M., Łajszczak S., Wartości, zasady i typy wykładni w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Badanie ilościowe słownictwa użytego w uzasadnieniach orzeczeń, w: Wykładnia konstytucji. Inspiracje, teorie, argumenty, red. T. Stawecki, J. Winczorek, Warszawa 2014 [baza danych LEX].

Mezglewski A., Misztal H., Stanisz P., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2006.

Pązik A., Wyłączenie bezprawności naruszenia dobra osobistego na podstawie interesu społecznego, Warszawa 2013.

Piechowiak M., Filozoficzne aspekty regulacji prawnych dotyczących życia ludzkiego we wczesnych stadiach rozwoju, w: Wspomagana prokreacja ludzka. Zagadnienia legislacyjne, red. T. Smyczyński, Poznań 1996.

Pietrzak M., Polityka wyznaniowa III Rzeczypospolitej w latach 1990–2001 (próba diagnozy), Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo 2010, t. 311, nr 3270.

Pilich M., Ustawa o systemie oświaty. Komentarz, Warszawa 2006.

Polak P., The Normative Value of the Reference to God and Christianity in the Preambule to the Constitution of the Republic of Poland of 2nd April, 1997, Przegląd Prawa Konstytucyjnego 2018, nr 6, DOI: 10.15804/ppk.2018.06.32. (Crossref)

Projekt postanowienia Prezydenta RP z dnia 20 lipca 2018 r. o zarządzeniu ogólnokrajowego referendum, https://www.prezydent.pl/storage/file/core_files/2021/8/5/722e0101ba72c81fb88d5d6667ca137e/projekt_postanowienia.pdf [dostęp: 11.04.2022 r.].

Rakoczy T., Protection of Christian Values, w: Polish Normative Acts on the Means of Social Communication, w: Europe of Founding Fathers. Investment in the Common Future, red. M. Sitek, G. Dammacco, A. Ukleja, M. Wójcicka, Olsztyn 2013.

Rawls J., Liberalizm polityczny, tłum. A. Romaniuk, Warszawa 2012.

Rudnicki S., Komentarz do kodeksu cywilnego, t. 1. Część ogólna, Warszawa 2007.

Safjan M., Klauzule generalne w prawie cywilnym (przyczynek do dyskusji), Państwo i Prawo 1990, nr 11.

Siemieński F., W sprawie obowiązku respektowania wartości chrześcijańskich, Państwo i Prawo 1995, nr 3.

Sobczak J., Radiofonia i telewizja. Komentarz do ustawy, Kraków 2001 [baza danych LEX]. Wartość, w: https://sjp.pwn.pl/sjp/wartosc;2534732.html [dostęp: 11.04.2022 r.].

Wyrzykowski M., Glosa do uchwały TK z dnia 2 marca 1993 r., W 3/93, Przegląd Sejmowy 1994, nr 3.

Zięba M., Kościół i pacyfizm, Teologia Polityczna 2003–2004, nr 1.

Pobierz

Opublikowane
21-02-2023


Maroń, G. (2023). Kategoria „wartości chrześcijańskich” w polskim orzecznictwie. Studia Prawnicze KUL, (1), 79–97. https://doi.org/10.31743/sp.13232

Grzegorz Maroń  gmaron@ur.edu.pl
Uniwersytet Rzeszowski https://orcid.org/0000-0002-3861-9103



Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.

Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:

a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;

b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;

c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;

d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;

e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.

Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.