Dopuszczalność stosowania podstępu przez rzecznika dyscyplinarnego podczas przesłuchania obwinionego w postępowaniu dyscyplinarnym policjantów
Abstrakt
Przedmiotem artykułu jest przedstawienie zagadnienia możliwości zastosowania podstępu podczas przesłuchania policjanta przez rzecznika dyscyplinarnego w ramach prowadzonego postępowania dyscyplinarnego. Kwestia odpowiedzialności dyscyplinarnej policjantów nie budzi wątpliwości, gdyż Policja jako zawód zaufania publicznego musi spełniać wyższe standardy moralne. Dlatego też występowanie tego rodzaju odpowiedzialności jest zasadne. Należy jednak pamiętać, że prowadzenie postępowania dyscyplinarnego nie może być dowolne, musi podlegać gwarancjom konstytucyjnym. Pierwszą kwestią, która została zbadana, jest możliwość odpowiedniego zastosowania przepisów Kodeksu postępowania karnego dotyczących warunków przesłuchania obwinionego, jako że ustawa resortowa w tym zakresie milczy, a odesłanie w niej zawarte do przepisów K.p.k. jest ograniczone i nie zawiera uregulowań w tym zakresie. Posłużono się metodą dogmatyczno- -prawną, która doprowadziła do sformułowania wniosku, że na zasadach analogii legis dopuszczalne jest odpowiednie stosowanie przepisów o przesłuchaniu obwinionego z K.p.k. do postępowania dyscyplinarnego policjantów, a co za tym idzie, zdaniem autorki, możliwe jest stosowanie podstępu w sposób limitacyjny, uzależniony od indywidualnej sprawy.
Słowa kluczowe:
podstęp, odpowiednie stosowanie, postępowanie karne, odpowiedzialność dyscyplinarnaBibliografia
Adamczak I., Ocena dowodów w postępowaniu dyscyplinarnym policjantów, w: Dowody w postępowaniu dyscyplinarnym w służbach mundurowych, red. B. Janusz-Pohl, B. Różniak-Krzeszewska, Piła 2020.
Baran B., Postępowania dyscyplinarne w sprawach funkcjonariuszy formacji policyjnych. Modele i zasady, Warszawa 2021.
Bieńkowska B., Dyspozycyjność stron w procesie karnym na tle zasady kontradyktoryjności, Przegląd Sądowy 1994, nr 6.
Bieńkowska B., Kruszyński P., Kulesza C., Piszczek P., Pawelec S., Wykład prawa karnego procesowego, red. P. Kruszyński, Białystok 2012.
Bogucki O., Gerecka-Żołyńska A., Grzegorczyk T., Hofmański P., Kulesza C., Rogacka-Rzewnicka M., Sakowicz A., Waltoś S., Wiliński P., Zgryzek K., Zieliński M., System Prawa Karnego Procesowego, t. 3. Zasady procesu karnego, red. P. Wiliński, Warszawa 2013.
Cader A., Podstęp a swoboda wypowiedzi oskarżonego w świetle art. 171 k.p.k., Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego 2002, t. 10.
Cieślak M., Nieważność orzeczeń w procesie karnym PRL, Warszawa 1965.
Cieślak M., Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne, Warszawa 1984.
Cieślak M., Zagadnienia dowodowe w procesie karnym, Kraków 2011.
Daszkiewicz W., Swoboda wypowiedzi jako przesłanka ważności w procesie karnym, Państwo i Prawo 1979, z. 8–9.
Gruszecka D., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. J. Skorupka, Warszawa 2016.
Grzegorczyk T., Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym. Komentarz, Warszawa 2008.
Grzegorczyk T., Kodeks postępowania karnego, t. 1. Artykuły 1–467, Warszawa 2014.
Hanausek T., Kryminalistyka, Warszawa 2004.
Hanausek T., Zarys taktyki kryminalistycznej, Warszawa 1994.
Hofmański P., Sadzik E., Zgryzek K., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 1, Warszawa 1999. https://sjp.pwn.pl/sjp/podstep;2502813.html [dostęp: 10.08.2022 r.].
Janusz-Pohl B., Analogia legis na gruncie ustawy o Policji – zagadnienia wybrane, w: Odpowiednie stosowanie przepisów innych ustaw w sprawach dyscyplinarnych w służbach mundurowych, red. P. Jóźwiak, W. Kozielewicz, K. Opaliński, Piła 2017.
Janusz-Pohl B., Formalizacja i konwencjonalizacja jako instrumenty analizy czynności karnoprocesowych w prawie polskim, Poznań 2017.
Janusz-Pohl B., Inicjatywa dowodowa – rozważania w kontekście modelu poznania w postępowaniu dyscyplinarnym wobec policjantów, w: Dowody w postępowaniu dyscyplinarnym w służbach mundurowych, red. B. Janusz-Pohl, B. Różniak-Krzeszewska, Piła 2020.
Janusz-Pohl B., Wpływ ustawy karnoprocesowej na model postępowania dyscyplinarnego w Policji, w: Węzłowe problemy prawa dyscyplinarnego w służbach mundurowych, red. P. Jóźwiak, K. Opaliński, Piła 2012.
Jóźwiak P., Naruszenie zasad etyki zawodowej w służbach mundurowych jako przesłanka odpowiedzialności dyscyplinarnej w kontekście zasady nullum crimen sine lege, w: Zasady etyki zawodowej w służbach mundurowych, red. P. Jóźwiak, K. Opaliński, Piła 2013.
Jóźwiak P., Stosowanie prawa karnego materialnego i procesowego w postępowaniu dyscyplinarnym policjantów (zarys problematyki), w: Odpowiedzialność dyscyplinarna w Policji, red. P. Jóźwiak, W.S. Majchrowicz, Piła 2011.
Kaczor R., Niedozwolone sposoby przesłuchania, Prokuratura i Prawo 2009, nr 3.
Klejnowska M., Oskarżony jako osobowe źródło informacji o przestępstwie, Kraków 2004.
Kmiecik R., Skrętowicz E., Proces karny. Część ogólna, Warszawa 2006.
Koper R., Problem dopuszczalności stosowania podstępu wobec świadka w procesie karnym, Prokuratura i Prawo 2018, nr 7–8.
Kozielewicz W., Dowody nielegalne w postępowaniu dyscyplinarnym, w: Dowody w postępowaniu dyscyplinarnym w służbach mundurowych, red. B. Janusz-Pohl, B. Różniak-Krzeszewska, Piła 2020.
Kruszyński P., Prawo podejrzanego do obrony w nowym k.p.k., w: Nowa kodyfikacja karna.
Kodeks postępowania karnego. Zagadnienia węzłowe, red. E. Skrętowicz, Warszawa 1997.
Kudrelek J., Podstęp w postępowaniu karnym a zasady etyki zawodowej, w: Zasady etyki zawodowej w służbach mundurowych, red. P. Jóźwik, K. Opaliński, Piła 2013.
Kurowski M., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 1, red. D. Świecki, Warszawa 2015.
Kurowski M., w: Kodeks postępowania karnego, t. 1. Komentarz aktualizowany, red. D. Świecki, 2022 [wyd. el. LEX].
Kurzępa B., Podstęp w toku czynności karnoprocesowych i operacyjnych, Toruń 2003.
Kwiatkowski Z., Zakazy dowodowe w procesie karnym, Kraków 2005.
Łyczywek R., Wypowiedzi w warunkach wyłączających ich swobodę (art. 157 § 2 k.p.k.), Państwo i Prawo 1974, z. 4.
Nalewajko P., O torturach i nieludzkim traktowaniu – uwagi na gruncie kazusu niemieckiego policjanta Wolfganga Daschnera, w: Odpowiedzialność dyscyplinarna w Policji, red. P. Jóźwiak, W.S. Majchrowicz, Piła 2011.
Nawrocki M., Błąd jako znamię typu czynu zabronionego w polskim prawie karnym, Szczecin 2019.
Rogoziński P., Kwestia dopuszczalności stosowania podstępu wobec uczestników procesu a względna postać zasady informacji prawnej (art. 16 § 2 k.p.k.), w: Profesor Marian Cieślak – osoba, dzieło, kontynuacje, red. W. Cieślak, S. Steinborn, Warszawa 2013.
Sobolewski Z., Samooskarżenie w świetle prawa karnego (nemo se ipsum accusare tenetur), Warszawa 1982.
Stypuła S., Dyskwalifikacja dowodu w postępowaniu dyscyplinarnym, w: Odpowiedzialność dyscyplinarna w Policji, red. P. Jóźwiak, W.S. Majchrowicz, Piła 2011.
Toruński M., Podstęp użyty wobec oskarżonego jako dowód prywatny – uwagi de lege ferenda w świetle nowelizacji kodeksu postępowania karnego, Forum Prawnicze 2015, nr 1.
Waltoś S., Swoboda wypowiedzi osoby przesłuchiwanej w procesie karnym, Państwo i Prawo 1975, z. 10.
Wójcikiewicz J., Kwiatkowska-Wójciekiewicz V., Granice podstępu w przesłuchaniu podejrzanego, w: Węzłowe problemy prawa karnego, kryminologii i polityki kryminalnej. Księga pamiątkowa ofiarowana Profesorowi Andrzejowi Markowi, red. V. Konarska-Wrzosek, J. Lachowski, J. Wójcikiewicz, Toruń 2010.
Żbikowska M., Zasada lojalności w procesie karnym (odniesiona do pokrzywdzonego), Toruń 2015.
Uniwersytet Szczeciński https://orcid.org/0000-0002-2889-0362
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
