Możliwość modyfikacji terminów przedawnienia roszczeń na przykładzie umowy o dzieło
Abstrakt
Przedawnienie roszczeń jest istotną instytucją prawa cywilnego. Ma ono miejsce wtedy, gdy po upływie określonego przez ustawodawcę terminu nie można skutecznie dochodzić roszczenia na drodze sądowej. Przepisy regulujące tę materię są bezwzględnie obowiązujące, co dotyczy również zakazu możliwości modyfikacji terminów przedawnienia. Niemniej wśród przedstawicieli doktryny pojawiają się głosy, iż wyjątkiem od tej reguły jest umowa o dzieło. Chodzi o sytuację, w której przewidziany przez strony termin zapłaty przypada po upływie dwuletniego terminu przedawnienia liczonego od dnia oddania dzieła. Z uwagi na pojawiające się w tej materii wątpliwości, przedmiotem niniejszego artykułu będzie zbadanie możliwości modyfikacji terminów przedawnienia na przykładzie umowy o dzieło. Stąd celem jest próba odpowiedzi na pytanie, czy taka zmiana jest faktycznie możliwa, a jeżeli tak, to w jakich przypadkach. Posłużono się metodą badań niereaktywnych, tj. analizą aktów prawnych, literatury przedmiotu oraz orzecznictwa. Autor stawia hipotezę, że modyfikacja terminu przedawnienia jest możliwa tylko wtedy, gdy przepis szczególny przewiduje taką możliwość. Jedyny wyjątek od zasady został przewidziany w Kodeksie morskim. Regulacje prawne dotyczące instytucji przedawnienia mają bowiem charakter norm ius cogens, a Kodeks cywilny wprost wskazuje, że terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną.
Słowa kluczowe:
przedawnienie roszczeń, umowa o dzieło, wymagalność roszczeń, terminy przedawnieniaBibliografia
Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2021.
Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, 2022 [wyd. el. Legalis].
Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Balwicka-Szczybra, A. Sylwestrzak, Warszawa 2022.
Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3. Zobowiązania. Część szczególna, red. A. Kidyba, Warszawa 2014.
Kodeks cywilny. Komentarz, t. 4. Zobowiązania. Część szczególna (art. 535–764(9)), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018.
Kodeks cywilny. Komentarz, t. 4. Zobowiązania. Część szczegółowa, red. J. Gudowski, Warszawa 2017.
Kodeks cywilny, t. 2. Komentarz. Art. 353–626, red. M. Gutowski, Warszawa 2019.
Kodeks cywilny, t. 2. Komentarz. Art. 450–1088, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
Kodeks cywilny, t. 3. Komentarz. Art. 627–1088, red. M. Gutowski, Warszawa 2019.
Kodeks morski. Komentarz, red. D. Pyć, C. Łuczywek, I. Zużewicz-Wiewiórowska, Warszawa 2022.
Kuźmicka-Sulikowska J., Idea przedawnienia i jej realizacja w polskim kodeksie cywilnym, Wrocław 2015.
Machnikowski P., O potrzebie zmiany przepisów normujących przedawnienie roszczeń, Państwo i Prawo 2018, z. 6.
Naworski J.P., Roszczenie przyjmującego zamówienie (wykonawcy) o zapłatę wynagrodzenia za wykonane dzieło (roboty budowlane) z wadami. Wybrane zagadnienia, Przegląd Sądowy 2018, nr 7–8.
Pałdyna T., Przedawnienie w polskim prawie cywilnym, Warszawa 2010.
Strugała R., Przedawnienie roszczenia o naprawienie szkody w reżimie kontraktowym, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2021, t. 30, z. 3.
Strugała R., Przedawnienie według projektu księgi pierwszej kodeksu cywilnego, Rejent 2014, nr 5.
System Prawa Medycznego, t. 5. Odpowiedzialność prywatnoprawna, red. E. Bagińska, Warszawa 2021.
Zobowiązania, t. 1. Przepisy ogólne i powiązane przepisy Księgi I KC. Komentarz, red. P. Machnikowski, Warszawa 2022.
Uniwersytet w Białymstoku
Autor jest magistrem prawa oraz doktorantem w Szkole Doktorkiej Nauk Społecznych Uniwersytetu w Białymstoku w dyscyplinie nauki prawne. Obszarem badań w ramach prowadzonej działalności naukowej jest prawo finansowe. Autor odbywa również aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Białymstoku, jak również pracuje w kancelarii radcy prawnego. W związku z tym w obszarze jego zainteresowań leży również prawo cywilne i gsopodarcze.
https://orcid.org/0000-0002-3617-0859Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
