Ewolucja instytucji inkardynacji od Soboru Trydenckiego do Soboru Watykańskiego II
Wojciech Wąsik
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0001-9443-3429
Abstrakt
Przedmiotem artykułu jest rozwój instytucji inkardynacji w okresie od Soboru Trydenckiego do Soboru Watykańskiego II. Autor dokonując historyczno-prawnych analiz norm dotyczących inkardynacji, starał się ukazać, jak ta instytucja ewoluowała od ściśle dyscyplinarnej, będącej narzędziem nadzoru i kontroli nad duchownymi, do instytucji w służbie budowania kapłańskiej wspólnoty. O ile normy Trydentu, aż do Kodeksu z 1917 r., traktowały inkardynację jedynie jako prawny obowiązek przypisania duchownych do diecezji i do własnego biskupa, o tyle Vaticanum II stworzył fundamenty współczesnego modelu tej instytucji, biorąc pod uwagę nie tylko racje prawne, lecz także duszpasterskie, lepsze rozmieszczenie prezbiterów w nowych strukturach kościelnych oraz możliwość realizowania zadań apostolskich. Odszedł też od feudalnego systemu beneficjów jako tytułu do otrzymania święceń.
Słowa kluczowe:
inkardynacja, sakrament święceń, duchownyBibliografia
Bączkowicz F., Prawo kanoniczne. Podręcznik dla duchowieństwa, t. 1, Opole 1957.
Cenalmor D., Miras J., Prawo kanoniczne, Warszawa 2022.
Codex Iuris Canonici Pii X Pontificis Maximi iussu digestus Benedicti Papae XV auctoritate promulgatus praefatione, fontium annotatione et indice analityco-alphabetico ab Emo Petro Card. Gasparri auctus, Romae 1948.
Conte a Coronata M., Institutiones iuris canonici ad usum utriusque cleri et scholarum, t. 1, Taurini 1939.
Dokumenty Soborów Powszechnych. Tekst łaciński, polski, t. IV/1 (1511–1870). Lateran V, Trydent, Watykan I, oprac. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2007.
Dokumenty Soborów Powszechnych. Tekst łaciński, polski, t. IV/2 (1511–1870). Lateran V, Trydent, Watykan I, oprac. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2007.
Dyduch J., Góralski W., Górecki E., Krukowski J., Sitarz M., Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. II/1. Księga II. Lud Boży, Poznań 2005.
Gleason E.G., Gasparo Contarini, Venice, Romae, and Reform, Berkeley–Los Angeles–Oxford 1993. (Crossref)
Greiner P., L’incardination des clercs, Prêtres diocésains 2006, nr 1435.
Hemperek P., Góralski W., Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. 1, cz. 1. Historia źródeł i nauki prawa kanonicznego, Lublin 1995.
Hervada J., La incardinación en la perspctiva conciliar, Ius Canonicum 1967, t. 7, nr 14. (Crossref)
Jone H., Commentarium in Codicem Iuris Canonici, t. 1, Padeborn 1950.
Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz, red. P. Majer, Kraków 2011.
Kongregacja do spraw Biskupów, Dyrektorium o pasterskiej posłudze Biskupów „Apostolorum Successores”, tłum. M. Kozubek, Kielce 2005.
Kongregacja ds. Duchowieństwa, Dyrektorium o posłudze i życiu kapłanów. Tekst i komentarze, Tarnów 1995.
de Lubac H., Medytacje o Kościele, Kraków 1997.
Mancipatio, w: W. Litewski, Słownik encyklopedyczny prawa rzymskiego, Kraków 1998.
McBride J.T., Incardination and Excardination of Seculars. A Historical Synopsis and Commentary, Washington 1941.
Nasiłowski K., Z problematyki okresu święceń relatywnych, Prawo Kanoniczne 1985, t. 28, nr 1–2. (Crossref)
Naz R., Incardination, w: Dictionaire de droit canonique. Contenant tous les termes du droi canonique […], t. 5, red. R. Naz, Paris 1953.
Pasternak F., Urzędy i beneficja kościelne. Majątek kościelny, Warszawa 1970.
Pastuszko M., Sakrament święceń (kanony 1008–1054), Kielce 2008.
Piechocka-Kłos M., Sobory powszechne w epoce późnego cesarstwa (IV–VI w.), Studia Warmińskie 2011, t. 48. (Crossref)
Pieronek T., Próba dostosowania norm prawa kanonicznego o inkardynacji i ekskardynacji do współczesnych potrzeb duszpasterstwa, Prawo Kanoniczne 1968, t. 11, nr 1–2. (Crossref)
Regatillo E., Institutiones Iuris Canonici, t. 1. Pars praeliminaris. Normae generales. De personis, Santander 1956.
Schatz K., Sobory Powszechne. Punkty zwrotne w historii Kościoła, tłum. J. Zakrzewski, Kraków 2001.
von Schwendenwein H., Die Kleriker. Die Zugehörigkeit zu einem geistlichen Heimatverband, w: Handbuch des katholischen Kirchenrechts, red. J. Listl, H. Müller, H. Schmitz, Regensburg 1983.
Sobór Watykański II, Konstytucje, Dekrety, Deklaracje, red. M. Przybył, Poznań 2002.
Stawniak H., Inkardynacja w misji Kościoła w porządku prawnym Kościoła łacińskiego, Warszawa 2013.
Szafrański W., Święcenia w prawie kanonicznym, Prawo Kanoniczne 1959, t. 2, nr 3–4. (Crossref)
Wąsik W., Instytucja inkardynacji w przepisach dyscyplinarnych Kościoła od Soboru Watykańskiego II do Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku, w: Sługa Kapłańskiego Ludu. O diecezjalnej duchowości prezbitera, red. T. Rusiecki, Kielce 2017.
Wąsik W., Papież Jan Paweł II – najwyższy prawodawca. Wkład papieża Jana Pawła II w rozwój prawa kanonicznego na tle prac nad rewizją Kodeksu Prawa Kanonicznego, w: Idee i wartości. Humaniora Jana Pawła II, red. M. Marczewska, Z. Trzaskowski, Kielce 2011.
Zaborowski M., Inkardynacja i ekskardynacja duchownych w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1917 i 1983 roku, Roczniki Nauk Prawnych 2011, t. 21, nr 1.
Zubert B., Inkardynacja – ekskrdynacja, w: Encyklopedia katolicka, t. 7, red. S. Wielgus, Lublin 1997.
Żurowski M., Podstawy władzy kościelnej z punktu widzenia teologiczno-kanonicznego, Prawo Kanoniczne 1962, t. 5, nr 3–4. (Crossref)
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0001-9443-3429
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
