Magia w Kazaniach Cezarego z Arles
Irmina Stodulska
Akademia Sztuki Wojennej w Warszawie , Polskahttps://orcid.org/0009-0009-2214-3559
Abstrakt
Cezary z Arles był jedną z najwybitniejszych postaci swoich czasów. Starał się wpływać na postępowanie podległej mu społeczności poprzez żarliwe i głęboko przemyślane kazania. Jednymi z poruszanych w nich zagadnień były różnego rodzaju praktyki magiczne. Duchowny piętnował m.in.: wróżenie z wnętrzności zwierząt (haruspicia), wróżenie z zachowania ptaków (auguria) czy astrologię, a także zwracanie się do zamawiaczy, czarnoksiężników, wróżących z losów oraz wieszczków. Zdaniem biskupa Arles wszelkiego typu magiczne aktywności łączyło jedno – związek z działalnością diabła. Przedmiotem prowadzonych w niniejszym artykule rozważań są praktyki magiczne, które w Kazaniach galijskiego kaznodziei zostały uznane za szkodliwe. Zastosowano metody historyczną, porównawczą i filologiczną.
Słowa kluczowe:
Cezary z Arles, magia, magowie, wróżbici, praktyki magiczneBibliografia
Burczak K., Sacrilegium w „Dekrecie” Gracjana, Lublin 2010.
Dębiński A., Polityka ustawodawcza rzymskich cesarzy chrześcijańskich w sprawach religijnych, Lublin 2020.
Dickie M.W., Magic and Magicians in the Greco-Roman World, London–New York 2005.
Dunn G.D., Rhetoric in the Patristic Sermons of Late Antiquity, w: Preaching in the Patristic Era: Sermons, Preachers, and Audiences in the Latin West, red. A. Dupont, Sh. Boodts, G. Partoens, J. Leemans, Leiden–Boston 2018. (Crossref)
Gaddis M., There Is No Crime for Those Who Have Christ. Religious Violence in the Christian Roman Empire, Berkeley–Los Angeles–London 2005. (Crossref)
Hemperek P., Reforma święceń niższych i subdiakonatu, Prawo Kanoniczne 1973, t. 16, nr 3–4, DOI: 10.21697/pk.1973.16.3-4.09. (Crossref)
Hemperek P., Góralski W., Przytuła F., Bakalarz J., Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r., t. 3, ks. III. Nauczycielskie zadanie Kościoła, ks. IV. Uświęcające zadanie Kościoła, Lublin 1986.
Jońca M., Głośne rzymskie procesy karne, Wrocław 2009.
Jońca M., Laudatio Turiae – funeberis oratio uxori dedicata. Pochwała Turii – mowa pogrzebowa ku czci żony, Poznań 2011.
Jońca M., Parricidium w prawie rzymskim, Lublin 2008.
Jońca M., Prawo rzymskie. Mirabilia, Warszawa 2020.
Jońca M., Rzymskie prawo karne. Instytucje, Lublin 2021.
Jońca M., s.v. venenum, w: Leksykon rzymskiego prawa karnego. Podstawowe pojęcia, red. M. Jońca, Warszawa 2022.
Klingshirn W.E., Caesarius of Arles: The Making of a Christian Community in Late Antique Gaul, Cambridge 2004.
Klingshirn W., Charity and Power: Caesarius of Arles and the Ransoming of Captives in Sub-Roman Gaul, The Journal of Roman Studies 1985, t. 75, DOI: 10.2307/300659. (Crossref)
Krukowski J., s.v. Święcenia, Sakrament święceń, w: Leksykon prawa kanonicznego, red. M. Sitarz, Lublin 2019.
De Maeyer N., Partoens G., Preaching in Sixth-Century Arles. The Sermons of Bishop Caesarius, w: Preaching in the Patristic Era: Sermons, Preachers, and Audiences in the Latin West, red. A. Dupont, Sh. Boodts, G. Partoens, J. Leemans, Leiden–Boston 2018. (Crossref)
Marasco G., L’accusa di magia e i cristiani nella tarda antichità, Augustinianum 2011, t. 51, nr 2, DOI: 10.5840/agstm201151217. (Crossref)
Pochwat J., Dzień Pański w nauczaniu św. Cezarego z Arles w świetle studium jego „Kazań do ludu”, Vox Patrum 2013, t. 60, DOI: 10.31743/vp.3990. (Crossref)
Pochwat J., Sprawiedliwość i miłosierdzie. Studium Kazań do ludu św. Cezarego z Arles, Kraków 2008.
Pochwat J., Wstęp, w: Św. Cezary z Arles. Kazania do ludu (1–80), przeł. S. Ryznar (kaz. 1–55), J. Pochwat (kaz. 56–80), Kraków 2011.
Wygralak P., Stanowisko Kościoła wobec idolatrii i magii na terenach Galii i Hiszpanii w późnej starożytności chrześcijańskiej (VI–VII w.), Poznań 2011.
Wygralak P., Stanowisko Ojców Kościoła wobec magii, w: Wczesne chrześcijaństwo a religie, red. I.S. Ledwoń, M. Szram, Lublin 2012.
Wygralak P., Zło magii w pastoralnych wskazaniach Ojców Kościoła, Vox Patrum 2013, t. 59, DOI: 10.31743/vp.4032. (Crossref)
Akademia Sztuki Wojennej w Warszawie https://orcid.org/0009-0009-2214-3559
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
