Religious issues in the constitutional debate Legislative Sejm (1919–1921)
Damian Szczepański
Akademia Biznesu i Finansów Vistula w Warszawie , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-5147-1924
Abstract
During the constitutional debate in 1919–1921, religious issues provoked a great deal of discussion and controversy. The concept of the left wing of the complete separation of the Church from the state was contrasted by the right wing with the formula of the Roman Catholic Church as ruling. In the adopted March Constitution, a compromise formula was found, aimed at preserving the principle of equality of faiths, while emphasizing the special position of the Catholic Church. By introducing the division into accepted and unrecognized denominations by the state, the constitution defined the autonomy of the Catholic Church differently in the former group. The detailed scope of the Church’s powers was to be regulated by the concordat with the Vatican. The constitutional solutions referring to the secular state model include, inter alia, the principle of freedom of conscience and religion as well as equality regardless of religion. The right wing’s postulate that only a Pole-Catholic would hold the office of president was not implemented in the March Constitution. An article about a denominational school was not introduced into the constitution, but the obligation of religion in state and local government schools was maintained.
The result of the constitutional debate in 1919–1921 was an ideological and systemic compromise – neither right-wing nor left-wing groups dominated the constitutional law passed on 17 March 1921. The above situation was a source of numerous political conflicts and efforts to revise the March Constitution.
Keywords:
Constitutional debate, parliamentary clubs, the Catholic Church, religious education, the Legislative Sejm, the Basic Law, religionReferences
Ajnenkiel A., Spór o model parlamentaryzmu polskiego do roku 1926, Warszawa 1972.
Balicki A., Posłowie Sejmu Ustawodawczego 1919‒1922 wobec włączania się duchowieństwa w działalność polityczną, Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL 2008, t. 4, z. 1.
Balicki A., Problematyka pozycji religii w szkole w pracach Sejmu Ustawodawczego 1919‒1992, Studia z Prawa Wyznaniowego 2009, t. 12.
Jachymek J., Myśl polityczna PSL Wyzwolenie 1918‒1931, Lublin 1983.
Jajecznik K., Przez demokrację do socjalizmu – projekt konstytucji autorstwa Mieczysława Niedziałkowskiego, Społeczeństwo i Polityka 2006, nr 4.
Jajecznik K., Wizja Polski Ludowej w projekcie Konstytucji Włodzimierza Wakara, Społeczeństwo i Polityka 2006, nr 3.
Jakubowski W., Jajecznik K., Polska debata ustrojowa w latach 1917‒1921. Perspektywa politologiczna, Warszawa 2010.
Jakubowski W., Jajecznik K., U źródeł demokracji w Polsce XX wieku. Debata konstytucyjna w latach 1918‒1921, Rocznik Nauk Politycznych 2007, nr 10.
Kakowski A., O religii panującej w Polsce, orędzie z 3 maja 1919 r., Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie 1919.
Kakowski A., Z niewoli do niepodległości. Pamiętniki, oprac. T. Krawczak, R. Świętek, Kraków 2000.
Kołodziejczyk A., Ruch ludowy a Kościół rzymskokatolicki w latach II Rzeczypospolitej, Warszawa 2002.
Komarnicki W., Polskie prawo polityczne. Geneza i system, Warszawa 1922 (repr. 2008).
Krasowski K., Episkopat katolicki w II Rzeczypospolitej. Myśl o ustroju państwa – postulaty – realizacja, Poznań 1992.
Krukowski S., Geneza konstytucji z 17 marca 1921 r., Warszawa 1977.
Magiera P., Spór o zawarcie konkordatu ze Stolicą Apostolską w debacie konstytucyjnej Sejmu Ustawodawczego z lat 1919‒1921, Folia Historica Cracoviensia 2018, t. 24, z. 2. (Crossref)
Maj E., Związek Ludowo-Narodowy 1919‒1928. Studium z dziejów myśli politycznej, Lublin 2000.
Maj E., Związek Ludowo-Narodowy (1919‒1928) wobec religii i Kościoła rzymskokatolickiego, Studia Historyczne 1993, t. 36, z. 4.
Majchrowski J.M., Z zagadnień presji Kościoła rzymskokatolickiego w życiu politycznym II Rzeczypospolitej 1918‒1926, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Nauk Politycznych 1973, z. 4.
Michałowski S., Religia i Kościół rzymskokatolicki w myśli politycznej Polskiej Partii Socjalistycznej 1918‒1939, w: Religia i Kościół rzymskokatolicki w polskiej myśli politycznej 1919‒1993, red. J. Jachymek, Lublin 1995.
Orędzie biskupów polskich do duchowieństwa z 20 stycznia 1919, Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie 1919.
Piela M., Udział duchowieństwa w polskim życiu politycznym w latach 1914‒1924, Lublin 1994.
Podstawa Ładu Rzeczypospolitej Polskiej, w: Projekty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, cz. 1, Warszawa 1920.
Projekt Deklaracji Konstytucyjnej, w: Ku Rzeczypospolitej demokratycznej. Polska debata ustrojowa 1917‒1921, oprac., wybór i przygotowanie do druku M. Jabłonowski i in., Pułtusk ‒ Warszawa 2014.
Projekt Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, wnioskodawca poseł Stanisław Głąbiński, w: Ku Rzeczypospolitej demokratycznej. Polska debata ustrojowa 1917‒1921, oprac., wybór i przygotowanie do druku M. Jabłonowski i in., Warszawa‒Pułtusk 2014.
Projekty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1920.
Projekty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Projekt Komisji Konstytucyjnej Sejmu Ustawodawczego, Warszawa 1920.
Rudnicki S., Żydzi w parlamencie II Rzeczypospolitej, Warszawa 2004.
Sawicki J., Studia nad położeniem prawnym mniejszości religijnych w Państwie Polskim, Warszawa 1937.
Sprawozdania Stenograficzne Sejmu Ustawodawczego (SS SU), Warszawa 1919‒1921.
Szablicka-Żak J., Szkolnictwo i oświata w pracach Sejmu Ustawodawczego II Rzeczypospolitej, Warszawa 1997.
Wisłocki J., Uposażenie Kościoła i duchowieństwa katolickiego w Polsce 1918‒1939, Poznań 1981.
Akademia Biznesu i Finansów Vistula w Warszawie https://orcid.org/0000-0002-5147-1924
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The Author declares that the Work is original and does not infringe any personal or proprietary rights of third parties, and that She/He has unlimited rights to the Work which are the subject of the Agreement signed with the Publisher.
Author of the publication transfers to the Publisher the economic copyrights to the Work (article) submitted for publication, free of charge, without time and territorial restrictions in the following fields of use:
a) production, recording and reproduction of the copies of the Work by a specific technique, including printing, magnetic recording and digital technology;
b) marketing, lending or rental of the original or copies of the Work, and distribution in the form of open access, in accordance with the license Creative Commons Attribution 4.0 International (also known as CC BY), available at: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) inclusing the Work in the composition of the collective work;
d) publishing on the website of the journal, public performance, exhibition, display, reproduction, broadcasting and rebroadcasting, and making the Work available to the public in such a way that everyone can have access to them in a place and at a time chosen by them;
e) uploading the Work in an electronic form to electronic platforms or other uploading of the Work in an electronic form to the Internet or other network.
The proprietary copyright to the Work is transferred to the Publisher free of charge upon signing the contract wit the Publisher.
