Selected legal consequences of the death and disappearance of the breadwinner for persons entitled to maintenance and the need to introduce temporary survivor’s pension
Maja Maciejewska-Szałas
University of Gdańsk , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-3538-9891
Justyna Świątek-Rudoman
University of Gdańsk , Polandhttps://orcid.org/0000-0001-8752-1279
Abstract
The subject of this article is the selected legal consequences of the death and disappearance of the breadwinner for persons entitled to maintenance in the context of the need to establish a temporary survivor’s pension and introduce a special procedure resulting in the award of the benefit in question. For the purpose of the argument, a dogmatic-legal method was used. The aim of the article is to present and analyse the complicated procedure in cases involving declaration of death and related doubts, and above all, the submission of de lege ferenda proposals for the introduction into the legal order of a temporary survivor’s pension in cases when the breadwinner is missing and the possible procedure for its award. The death of the person owing maintenance gives rise to the right to survivor’s pension. In contrast, the disappearance of the breadwinner does not translate into automatic establishment of protection for persons entitled to maintenance. In principle, a legally valid court declaration of the death of a missing person is possible only after a decade since the end of the calendar year in which they disappeared. In view of the above, especially minor children are left destitute for a very long time. In order to avoid such situations, the authors propose the introduction of a temporary survivor’s pension in the event of the disappearance of the breadwinner and outline a possible procedure for its award. It would look as follows: the submission of an application for a temporary survivor’s pension by the rightholder would be possible after a one-year grace period from the date of disappearance of the breadwinner, whilst this circumstance would be determined and verified by law enforcement agencies. Subsequently, following an investigation by the pension authority, it would grant the rightholder a benefit in the form of a temporary survivor’s pension. In the case of a refusal and appeal by the applicant, court proceedings would be opened, i.e. separate proceedings in labour and social security cases with full right to adduce evidence and ordinary court’s jurisdiction.
Keywords:
temporary survivor’s pension, survivor’s pension, loss of breadwinner, disappearance, declaration of deathReferences
Antonów K., Glosa do uchwały 7 sędziów SN z dnia 26 kwietnia 2017, III UZP 1/17, Orzecznictwo Sądów Polskich 2018, z. 7–8.
Bińczycka-Majewska T., Wybrane zagadnienia prawa do renty rodzinnej, w: Człowiek, obywatel, pracownik. Studia z zakresu prawa. Księga Jubileuszowa poświęcona Profesor Urszuli Jackowiak, red. J. Stelina, A. Wypych-Żywicka, Gdańsk 2007.
Dmowski S., Rudnicki S., Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga pierwsza. Część ogólna, Warszawa 2004.
Emerytury i renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Emerytury pomostowe. Komentarz, red. B. Gudowska, K. Ślebzak, Warszawa 2013.
Grygutis J., Prawne aspekty ustalenia momentu wypłaty świadczeń z tytułu prawa do renty rodzinnej po osobie uznanej za zmarłą, Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ 2015, nr 4.
Jędrasik-Jankowska I., Pojęcia i konstrukcje prawne ubezpieczenia społecznego, Warszawa 2009.
Jończyk J., Prawo zabezpieczenia społecznego, Kraków 2001.
Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna, red. P. Księżak, M. Pyziak-Szafnicka, Warszawa 2014.
Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2020.
Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1. Część ogólna, cz. 1, red. J. Gudowski, Warszawa 2018.
Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1. Część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2012.
Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, red. M. Manowska, Warszawa 2020.
Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 3. Artykuły 506–729, red. H. Dolecki, T. Wiśniewski, Warszawa 2013.
Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 4. Postępowanie rozpoznawcze. Postępowanie zabezpieczające, red. T. Ereciński, Warszawa 2016.
Konopielko P., Utrata żywiciela rodziny jako przesłanka uprawnień do renty rodzinnej, Praca i Zabezpieczenie Społeczne 1975, nr 4.
Kostrzewski L., Luka w przepisach. Rodziny osób zaginionych nie mają z czego żyć, Gazeta Wyborcza, 15.03.2017 r., https://wyborcza.pl/7,155287,21497871,luka-w-przepisach-rodziny-osob-zaginionych-nie-maja-z-czego.html?disableRedirects=true [dostęp: 22.05.2021 r.].
Leksykon prawa ubezpieczeń społecznych. 100 podstawowych pojęć, red. A. Wypych-Żywicka, Warszawa 2016.
Piasecki K., Kodeks cywilny. Księga pierwsza. Część ogólna. Komentarz, Zakamycze 2003.
Renta w prawie polskim, red. M. Drela, Wrocław 2016.
Rogalska B., Podmiotowość podatkowa osoby nieobecnej, dla której ustanowiono kuratora sądowego, Doradca Podatkowy 2006, nr 11.
System Prawa Prywatnego, t. 1. Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2007.
Ślebzak K., Glosa do wyroku SN z dnia 5 lipca 2001 r., II UK 479/00, Orzecznictwo Sądów Polskich 2003, z. 11.
Wypych-Żywicka A., Renta rodzinna z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zagadnienia materialnoprawne, Gdańsk 2006.
Wypych-Żywicka A., Czy potrzebna jest tymczasowa renta rodzinna?, Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej 2014, t. 21.
University of Gdańsk https://orcid.org/0000-0002-3538-9891
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The Author declares that the Work is original and does not infringe any personal or proprietary rights of third parties, and that She/He has unlimited rights to the Work which are the subject of the Agreement signed with the Publisher.
Author of the publication transfers to the Publisher the economic copyrights to the Work (article) submitted for publication, free of charge, without time and territorial restrictions in the following fields of use:
a) production, recording and reproduction of the copies of the Work by a specific technique, including printing, magnetic recording and digital technology;
b) marketing, lending or rental of the original or copies of the Work, and distribution in the form of open access, in accordance with the license Creative Commons Attribution 4.0 International (also known as CC BY), available at: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) inclusing the Work in the composition of the collective work;
d) publishing on the website of the journal, public performance, exhibition, display, reproduction, broadcasting and rebroadcasting, and making the Work available to the public in such a way that everyone can have access to them in a place and at a time chosen by them;
e) uploading the Work in an electronic form to electronic platforms or other uploading of the Work in an electronic form to the Internet or other network.
The proprietary copyright to the Work is transferred to the Publisher free of charge upon signing the contract wit the Publisher.
