Представитель, назначенный судом в гражданском процессе – отдельные вопросы на фоне изменений Гражданского процессуального кодекса от 2 декабря 2021 года и 9 марта 2023 года
Аннотация
Предметом рассмотрения в данной статье является институт представителя, назначенного судом в гражданском процессе. Право ходатайствовать о назначении судом представителя на стадии судебного разбирательства представляет собой, наряду с институтом освобождения от уплаты судебных расходов, форму государственной помощи лицу, которое в силу своего материального положения не в состоянии нести расходы на помощь профессионального юридического представителя в гражданском процессе. Такая помощь малоимущим является выражением реализации принципа равенства перед законом и принципа права на суд, закрепленного в статьях 32 (1) и 45 (1) Конституции Республики Польша.
В статье анализируются изменения Гражданского процессуального кодекса, вступившие в силу 1 января 2022 г. и 1 июля 2023 г., и их влияние на существующие принципы подачи ходатайства о помощи ex officio и на объем полномочий представителей, назначенных судом. Особому анализу подверглись полномочия прокурора, до сих пор неизвестные в польском гражданском процессе, ходатайствовать о назначении представителя ex officio для жертвы дорожно-транспортного происшествия или указанных уполномоченных лиц.
Были использованы догматико-правовой и, в дополнение к нему, историко-правовой методы, которые позволили сделать вывод о том, что с точки зрения обеспечения правовой защиты личности законодателю целесообразно было внести изменения в Гражданский процессуальный кодекс, введя полномочия прокурора ходатайствовать о назначении адвоката или юрисконсульта ex officio в отношении лиц, пострадавших в результате дорожно-транспортного происшествия, а также изменить сферу действия полномочий представителя, назначенного судом, включив в нее представительство стороны в кассационном производстве.
Ключевые слова:
гражданский процесс, представитель, назначенный судом (ex officio), юрисконсульт, защитник, прокурор в гражданском процессеБиблиографические ссылки
Berutowicz W., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 1984.
Błaszczak Ł., Marszałkowska-Krześ E., Przymioty procesowe stron i uczestników postępowania nieprocesowego niezbędne do dochodzenia ochrony prawnej na drodze sądowej. Wybrane zagadnienia, Studia Prawno-Ekonomiczne 2015, t. 95.
Daniluk D., Prawo do nieodpłatnej pomocy prawnej w świetle konstytucyjnej zasady równości, Przegląd Prawa Konstytucyjnego 2023, nr 2 (72). (Crossref)
Derlatka J., Pełnomocnik z urzędu w sprawie o ustanowienie kuratora dla osoby niepełnosprawnej – glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 25.07.2019 r. (III CZP 16/19), Palestra 2020, nr 11.
Feliga P., w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, wyd. 2, red. P. Rylski, A. Olaś, Warszawa 2023.
Filipowski J., Adwokat w procesie cywilnym, Warszawa 1973.
Flaga-Gieruszyńska K., Bezpłatna pomoc prawna jako instrument wspomagający realizację konstytucyjnej zasady prawa do sądu (na przykładzie spraw cywilnych), w: Wokół konstytucji i zdrowego rozsądku. Circum constitutionem rationemque sanam. Prace dedykowane Profesorowi Tadeuszowi Smolińskiemu, red. J. Ciapała, A. Rost, Szczecin–Jarocin 2011.
Florczak-Wątor M., Prawo do sądu jako prawo jednostki i jako gwarancja horyzontalnego działania praw i wolności, Przegląd Prawa Konstytucyjnego 2016, nr 3.
Gudowski J., w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1. Postępowanie rozpoznawcze. Artykuły 1–124, red. T. Ereciński, wyd. 6, 2023 [wyd. el. Legalis].
Kaczyński M., Pełnomocnik z urzędu w sądowym postępowaniu cywilnym, Warszawa 2014.
Klatka Z., Wykonywanie zawodu radcy prawnego i adwokata, Warszawa 2004.
Klich A., Pomoc prawna z urzędu, w: Postępowanie przed sądem pierwszej instancji w procesie cywilnym. Podmioty postępowania, t. 3A, red. K. Flaga-Gieruszyńska, P. Osowy, Warszawa 2024.
Krzemiński Z., Adwokat w procesie cywilnym z wyboru i urzędu, Kraków 1999.
Krzemiński Z., Alimenty i ojcostwo. Komentarz, Warszawa 2008.
Krzemiński Z., Glosa do postanowienia SN z dnia 15.11.1967 r. III PRN 73/67, Nowe Prawo 1968, nr 9.
Kwiatkowska-Falęcka E., Historia legislacji zasad wykonywania zawodu i zasad etyki radcy prawnego, w: Zawód radcy prawnego. Historia zawodu i zasady jego wykonywania, red. A. Bereza, Warszawa 2015.
Łochowski M., w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Komentarz. Art. 1–45816, t. 1, red. T. Szanciło, wyd. 2, 2023 [wyd. el. Legalis].
Mamiński M., Ustanowienie pełnomocnika z urzędu po nowelizacji KPC, Monitor Prawniczy 2010, nr 15.
Misztal-Konecka J., O udziale w postępowaniu cywilnym osób, które doznają przeszkód faktycznych w osobistym dokonywaniu czynności procesowych, Przegląd Sądowy 2017, nr 11–12.
Pacyna M., Duże prawdopodobieństwo popełnienia przestępstwa jako przesłanka stosowania środków zapobiegawczych, Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 2008, t. 12, z. 2.
Pietrzykowski H., 3.7. Pełnomocnik ustanowiony przez sąd, w: H. Pietrzykowski, Czynności procesowe zawodowego pełnomocnika w sprawach cywilnych, Warszawa 2014.
Piszko R., Prawo do sądu jako prawo podmiotowe, w: Dylematy wokół prawa do sądu, red. J. Ciapała, R. Piszko, A. Pyrzyńska, 2022 [wyd. el. Legalis].
Przywora B., Nieodpłatna pomoc prawna w postępowaniu cywilnym – charakterystyka z perspektywy konstytucyjnoprawnej, w: B. Przywora, Normatywny model przedsądowej nieodpłatnej pomocy prawnej w Polsce, 2019 [wyd. el. Legalis].
Siedlecki W., Zarys postępowania cywilnego, Warszawa 1966.
Sorysz M., Ustanowienie dla strony pełnomocnika z urzędu oraz obowiązki pełnomocnika w postępowaniu cywilnym na tle nowelizacji KPC z 17.12.2009 r. – zagadnienia wybrane, Monitor Prawniczy 2010, nr 12.
Wojdała M., Pomoc prawna z urzędu w procesie cywilnym. Przesłanki wyznaczenia pełnomocnika procesowego. Komentarz do postanowienia Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 30 grudnia 2013 roku, III AUz 485/13, Acta Iuris Stetinensis 2014, nr 8 (835).
Zieliński A., w: A. Zieliński, K. Flaga-Gieruszyńska, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, wyd. 3, Warszawa 2008 [baza danych Legalis].
Uniwersytet Szczeciński https://orcid.org/0000-0003-4274-430X
Лицензия
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
