Критический комментарий к решению C-814/21 Суда Европейского Союза
Аннотация
Предметом комментария является анализ решения Суда Европейского Союза от 19 ноября 2024 г. по делу C-814/21, касающегося права граждан Европейского Союза, не являющихся гражданами Польши, на членство в политических партиях, действующих в Польше. Целью комментария является оценка соответствия этого решения с Конституцией Республики Польша, анализ решения в контексте принципа предоставления полномочий, вытекающего из Договора о Европейском союзе, а также проверка возможности применения его положений в рамках польского правопорядка. В комментарии использован догматико-правовой метод. В нем отражена судебная практика Конституционного Суда, положения Конституции Республики Польша, законов и договоров, а также мнения представителей правовой доктрины. Также указаны возможные последствия одобрения этого решения в польском правовом порядке. На основании проведенного анализа следует констатировать, что решение Суда Европейского Союза выходит за пределы предоставленных полномочий (является действием ultra vires), а применение его положений противоречило бы положениям Конституции Республики Польша, в частности ст. 11 п. 1 и ст. 8 п. 1 (принцип верховенства Конституции). Были отмечены проблемы, возникающие в связи с такой судебной практикой. В заключении было подчеркнуто ключевое значение конституционного контроля и независимого определения границ интеграции государствами-членами.
Ключевые слова:
Суд Европейского Союза, Конституция Республики Польша, политические партии, гражданство ЕС, право на объединениеБиблиографические ссылки
Biernat S., Czy obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej powinni mieć prawo zrzeszania się w partiach politycznych w Polsce?, w: Rządy prawa jako wartość uniwersalna.
Księga jubileuszowa Profesora Krzysztofa Wójtowicza, red. A. Kozłowski, Wrocław 2022.
Bober L., Doktryna „ultra vires” – odwrócenie integracji czy gwarancja jej trwałości?, Paragraf. Studia z Prawa i Administracji 2024, nr 4, DOI: 10.18778/2956-3747.4.02. (Crossref)
Całka E., Zasada pierwszeństwa w prawie Unii Europejskiej. Wybrane problemy, Studia Iuridica Lublinensia 2016, t. 25, nr 1. (Crossref)
Dąbrowski M., Konstytucyjny aspekt zrzeszania się cudzoziemców w partiach politycznych w Polsce, Przegląd Sejmowy 2011, nr 2.
Dębski P., Korzystanie przez partie polityczne z wolności statutowej w zakresie określania warunków członkostwa partyjnego, Przegląd Sejmowy 2019, nr 6. (Crossref)
Dębski S., Przemiany demokratyczne w Polsce: stowarzyszenia a partie polityczne, Studia Gdańskie. Wizje i Rzeczywistość 2012, nr 9.
Florczak-Wątor M., Konstytucyjny status jednostki, w: Polskie prawo konstytucyjne, red. P. Tuleja, Warszawa 2024.
Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, wyd. 11, Warszawa 2024.
Gerstenberg O., The Uncertain Structure of Process Review in the EU: Beyond the Debate on the CJEU’s Weiss Ruling and the German Federal Constitutional Court’s PSPP Ruling, Jus Cogens 2021, t. 3, DOI: 10.1007/s42439-021-00042-3. (Crossref)
Górska-Szymczak J., Górski G., Orzeczenia ultra vires Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i ich ocena w orzecznictwie niemieckiego Federalnego Trybunału Konstytucyjnego. Uwagi na marginesie orzeczenia z 5 maja 2020 r., Przegląd Prawa Konstytucyjnego 2021, nr 3 (61). (Crossref)
Granat M., Prawo konstytucyjne, Warszawa 2024.
Grosse T.G., Wprowadzenie do monografii, w: Trzecia władza w Unii Europejskiej. Od teorii do praktyki, red. T.G. Grosse, Warszawa 2023.
Kabat-Rudnicka D., Tożsamość narodowa jako czynnik kształtujący relacje pomiędzy Unią Europejską a państwami członkowskimi, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica 2016, nr 17.
Kijańska K., Konstytucyjna wolność zrzeszania się jako gwarancja realizacji potrzeb politycznych jednostki, Horyzonty Polityki 2014, t. 15, nr 50. (Crossref)
Muszyński M., Tożsamość konstytucyjna jako granica lojalności państwa wobec UE, Prokuratura i Prawo 2023, nr 1.
ODIHR i Komisja Wenecka, Guidelines on Political Party Regulation, https://www.osce.org/odihr/538473 [dostęp: 18.09.2025 r.].
Pastuszko G., Przegląd orzecznictwa sądów konstytucyjnych Republiki Federalnej Niemiec w odniesieniu do zakresu związania państw członkowskich takimi wyrokami Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które wykraczają poza kompetencje przyznane Trybunałowi w traktatach oraz godzą w zasadę zachowania suwerenności w procesie integracji
europejskiej, Warszawa 2022.
Przywora B., Instytucja partii politycznej w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r., Przegląd Sejmowy 2021, nr 3, DOI: 10.31268/PS.2021.33. (Crossref)
Raičević N., Federalizacja UE a Europejski Trybunał Sprawiedliwości, w: Tendencje federalizacyjne Unii Europejskiej, red. G. Pastuszko, Warszawa 2023.
Stronk R., Prawa wyborcze cudzoziemców w polskim porządku prawnym, w: Aktualne wyzwania prawa, red. M. Zubik, J. Podkowik, Warszawa 2021. (Crossref)
Szymanek J., Extra-Treaty Changes to Treaties: ultra vires Actions ,Creeping Competences and Decision-Making Outside the State, Law, Education, Security 2025, Special Issue nr 1. (Crossref)
Trojanowska-Strzęboszewska M., Partycypacja polityczna imigrantów w Polsce. Na przykładzie aktywności cudzoziemców w wyborach samorządowych w latach 2014 i 2018, Migration Studies – Review of Polish Diaspora 2021, nr 1 (179). (Crossref)
Wojtyczka I., Zjawisko „competence creep” oraz „ultra vires” na przykładzie kryzysu strefy euro, w: Trzecia władza w Unii Europejskiej. Od teorii do praktyki, red. T.G. Grosse, Warszawa 2023.
Woźniak D., Postrzeganie tożsamości narodowej przez polski Trybunał Konstytucyjny – analiza wyroku z dnia 7 października 2021 roku o sygn. K 3/21, Studenckie Prace Prawnicze, Administratywistyczne i Ekonomiczne 2024, nr 46 (3), DOI: 10.19195/1733-5779.46.3. (Crossref)
Uniwersytet Rzeszowski https://orcid.org/0009-0009-8351-2530
Лицензия
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
