God and Ethics in the Theology of Joseph Ratzinger
Grzegorz Bachanek
Cardinal Stefan Wyszyński University, Warsaw , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-9154-2299
Abstract
Although Joseph Ratzinger focused his academic work on dogmatic and fundamental theology, ethical issues were never secondary to him. Even as a young theologian involved in the work of renewing the Church, he emphasised the connection between ethos and the person of Jesus Christ. According to Ratzinger, ethical criteria played an important role in recognising the authenticity or lack thereof of the proposed renewal. In addition to addressing specific issues, he returned to the fundamental question of the relationship between moral norms and God, the Holy God who cares for man, the Creator who is the ultimate Source of being, the Father, Son and Holy Spirit, who desires to bring man into the community of life by making him righteous. In basic moral norms, we recognise the image of God. Ethics is the place where one either professes Him or rejects Him. The loss of the true image of God, who is Reason and Goodness, leads to ethical confusion, destroys the foundations of social life and opens the door to endless violence.
Keywords:
ethics, Joseph Ratzinger, God, ethos, eternal lifeReferences
Bachanek G., Josepha Ratzingera teologia męczeństwa, WST 25 (2012), s. 141−154.
Bachanek G., Ksiądz Profesor Joseph Ratzinger na Soborze Watykańskim II, w: Studia soborowe. Historia i recepcja Vaticanum II, red. M. Białkowski, Toruń 2014, s. 93−122.
Bachanek G., Znaczenie prawa naturalnego we współczesnym świecie według J. Ratzingera/ Benedykta XVI, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 51 (2018) 1, s. 120−130. (Crossref)
Bachanek G., Authentic Renewal of the Church vs. False Renewal: Intellectual Struggles of Joseph Ratzinger in the Years 1965−1966, WPT 32 (2024) 1, s. 93−112. (Crossref)
Bańka A., Between Sartre and Ratzinger, or the Legacy of the „No Man’s” Revolution, „Christianity − World − Politics / Chrześcijaństwo − Świat − Polityka” (2024) 28, s. 31−45. (Crossref)
Benedict XVI, Faith, Reason and the University. Memories and Reflections, Regensburg 12 September 2006, https://www.vatican.va/content/Benedict-xvi/en/speeches/2006/september/documents/hf_ben-xvi_spe_20060912_university-regensburg.html [dostęp: 3.09.2025].
Cremin P., Joseph Ratzinger’s critique of Christian moralism, „Doctrine and Life” 63 (2013) 3, s. 22−31.
Dylus A., Juros H., Etyka, [hasło] w: Słownik teologiczny, red. A. Zuberbier, Katowice 1998, s. 155−158.
Etyka, [hasło] w: Mały słownik języka polskiego, red. S. Skorupski, H. Auderska, Z. Łępicka, Warszawa 1989, s. 167.
Góźdź K., Logosowy charakter wiary według Josepha Ratzingera − Benedykta XVI, „Polonia Sacra” 7 (2013) 2, s. 43−52. (Crossref)
Góźdź K., Eucharystia i Miłość, Lublin 2023.
Hilpert K., Die Bestimmung des Sittlichen im Raum des Machbaren: Stichworte aus der Theologie Joseph Ratzingers als Potenziale für eine erneuerte kirchliche Moralverkündigung, „Münchener Theologische Zeitschrift” 56 (2005) 5, s. 472−484.
Kluz M., Obrona godności sumienia w nauczaniu Josefa Ratzingera – Benedykta XVI, „Poznańskie Studia Teologiczne” 43 (2023), s. 133−149. (Crossref)
Kluz M., Osoba Benedykta. Źródła i zasady moralności chrześcijańskiej, Tarnów 2025.
Perez Asensi J.E., Ética de la fe en la obra de Joseph Ratzinger, Valencia 2005.
Ratzinger J., Grundgedanken der eucharistischen Erneuerung des 20. Jahrhunderts, Vortrag vor dem Religiösen Bildungswerk Leverkusen, KlBl 40 (1960), s. 208–211 [Myśli przewodnie eucharystycznej odnowy XX wieku, w: Opera omnia, t. 7/1, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2016, s. 37−46].
Ratzinger J., Das Konzil und die moderne Gedankenwelt, Vortrag des Kolner Erzbishof Josef Kardinal Frings in Genua, 20. November 1961, Gesammelte Schriften VII/2, Freiburg im Breisgau 2012, s. 73−91 [Sobór a współczesny świat idei, w: Opera omnia, t. 7/1, red. K. Góźdź, M. Górecka, s. 66−82].
Ratzinger J., Kościół − ekumenizm − polityka, Poznań−Warszawa 1990.
Ratzinger J., Bóg i świat. Wiara i życie w dzisiejszych czasach, Kraków 2001.
Ratzinger J., Droga paschalna, Kraków 2001.
Ratzinger J., Bóg jest blisko nas. Eucharystia – centrum życia, Kraków 2002.
Ratzinger J., Wielość religii i jedno Przymierze, Poznań 2004.
Ratzinger J., Na początku Bóg stworzył… Cztery kazania o stworzeniu i upadku. Konsekwencje wiary w stworzenie, Kraków 2006.
Ratzinger J./ Benedykt XVI, Jezus z Nazaretu. Cz. 1: Od chrztu w Jordanie do Przemienienia, Kraków 2007.
Ratzinger J., Słowo Boga: Pismo − Tradycja − Urząd, Kraków 2008.
Ratzinger J., Duch liturgii, w: Opera omnia, t. 11, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2012, s. 23−182.
Ratzinger J., Duch Święty jako Communio. Stosunek pneumatologii i duchowości u Augustyna, w: Opera omnia, t. 1, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2014, s. 495−511.
Ratzinger J., Eschatologia – śmierć i życie wieczne, w: Opera omnia, t. 10, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2014, s. 25−257.
Ratzinger J., Teologia i etos, w: Opera omnia, t. 4, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2017, s. 679−691.
Ratzinger J., Urząd Nauczycielski Kościoła – wiara a moralność, w: Opera omnia, t. 4, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2017, s. 663−678.
Ratzinger J., Wiara jako droga. Wprowadzenie do encykliki papieża o podstawach moralności, w: Opera omnia, t. 4, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2017, s. 699−706.
Ratzinger J., „Trzej świadkowie Jezusa Chrystusa na ziemi: Duch, woda i krew”, 17.04.1999, Opera omnia, t. 14/1, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2020, s. 447−451.
Ratzinger J., Dar mądrości, w: Opera omnia, t. 5, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2022, s. 229−240.
Szymik J., Theologia Benedicta, t. III, Katowice 2015.
Wojtczak A., Serva Domini. Z maryjnego nauczania Benedykta XVI, Poznań 2013.
Cardinal Stefan Wyszyński University, Warsaw https://orcid.org/0000-0002-9154-2299
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
