Bóg a etyka w teologii Josepha Ratzingera
Grzegorz Bachanek
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-9154-2299
Abstrakt
Chociaż Joseph Ratzinger skupiał się w pracy naukowej na problematyce teologii dogmatycznej i fundamentalnej, to kwestie etyczne nigdy nie były dla niego drugorzędne. Już jako młody teolog zaangażowany w dzieło odnowy Kościoła podkreślał związek etosu z osobą Jezusa Chrystusa. Kryterium etyczne odgrywało według Ratzingera istotną rolę w rozpoznaniu autentyczności lub braku autentyczności postulowanej odnowy. Obok podejmowania problemów szczegółowych powracał do zasadniczej kwestii związku norm moralnych z Bogiem, Bogiem Świętym i troszczącym się o człowieka, Stwórcą będącym ostatecznym Źródłem bytu, Ojcem, Synem i Duchem Świętym, który pragnie wprowadzić człowieka do wspólnoty życia poprzez uczynienie go sprawiedliwym. W podstawowych normach moralnych rozpoznajemy obraz Boga. Etyka jest miejscem, w którym wyznaje się Go lub odrzuca. Zagubienie prawdziwego obrazu Boga, który jest Rozumem i Dobrem, prowadzi do etycznej dezorientacji, niszczy podstawy życia społecznego i otwiera drzwi dla niekończącej się przemocy.
Słowa kluczowe:
etyka, Joseph Ratzinger, Bóg, etos, życie wieczneBibliografia
Bachanek G., Josepha Ratzingera teologia męczeństwa, WST 25 (2012), s. 141−154.
Bachanek G., Ksiądz Profesor Joseph Ratzinger na Soborze Watykańskim II, w: Studia soborowe. Historia i recepcja Vaticanum II, red. M. Białkowski, Toruń 2014, s. 93−122.
Bachanek G., Znaczenie prawa naturalnego we współczesnym świecie według J. Ratzingera/ Benedykta XVI, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 51 (2018) 1, s. 120−130. (Crossref)
Bachanek G., Authentic Renewal of the Church vs. False Renewal: Intellectual Struggles of Joseph Ratzinger in the Years 1965−1966, WPT 32 (2024) 1, s. 93−112. (Crossref)
Bańka A., Between Sartre and Ratzinger, or the Legacy of the „No Man’s” Revolution, „Christianity − World − Politics / Chrześcijaństwo − Świat − Polityka” (2024) 28, s. 31−45. (Crossref)
Benedict XVI, Faith, Reason and the University. Memories and Reflections, Regensburg 12 September 2006, https://www.vatican.va/content/Benedict-xvi/en/speeches/2006/september/documents/hf_ben-xvi_spe_20060912_university-regensburg.html [dostęp: 3.09.2025].
Cremin P., Joseph Ratzinger’s critique of Christian moralism, „Doctrine and Life” 63 (2013) 3, s. 22−31.
Dylus A., Juros H., Etyka, [hasło] w: Słownik teologiczny, red. A. Zuberbier, Katowice 1998, s. 155−158.
Etyka, [hasło] w: Mały słownik języka polskiego, red. S. Skorupski, H. Auderska, Z. Łępicka, Warszawa 1989, s. 167.
Góźdź K., Logosowy charakter wiary według Josepha Ratzingera − Benedykta XVI, „Polonia Sacra” 7 (2013) 2, s. 43−52. (Crossref)
Góźdź K., Eucharystia i Miłość, Lublin 2023.
Hilpert K., Die Bestimmung des Sittlichen im Raum des Machbaren: Stichworte aus der Theologie Joseph Ratzingers als Potenziale für eine erneuerte kirchliche Moralverkündigung, „Münchener Theologische Zeitschrift” 56 (2005) 5, s. 472−484.
Kluz M., Obrona godności sumienia w nauczaniu Josefa Ratzingera – Benedykta XVI, „Poznańskie Studia Teologiczne” 43 (2023), s. 133−149. (Crossref)
Kluz M., Osoba Benedykta. Źródła i zasady moralności chrześcijańskiej, Tarnów 2025.
Perez Asensi J.E., Ética de la fe en la obra de Joseph Ratzinger, Valencia 2005.
Ratzinger J., Grundgedanken der eucharistischen Erneuerung des 20. Jahrhunderts, Vortrag vor dem Religiösen Bildungswerk Leverkusen, KlBl 40 (1960), s. 208–211 [Myśli przewodnie eucharystycznej odnowy XX wieku, w: Opera omnia, t. 7/1, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2016, s. 37−46].
Ratzinger J., Das Konzil und die moderne Gedankenwelt, Vortrag des Kolner Erzbishof Josef Kardinal Frings in Genua, 20. November 1961, Gesammelte Schriften VII/2, Freiburg im Breisgau 2012, s. 73−91 [Sobór a współczesny świat idei, w: Opera omnia, t. 7/1, red. K. Góźdź, M. Górecka, s. 66−82].
Ratzinger J., Kościół − ekumenizm − polityka, Poznań−Warszawa 1990.
Ratzinger J., Bóg i świat. Wiara i życie w dzisiejszych czasach, Kraków 2001.
Ratzinger J., Droga paschalna, Kraków 2001.
Ratzinger J., Bóg jest blisko nas. Eucharystia – centrum życia, Kraków 2002.
Ratzinger J., Wielość religii i jedno Przymierze, Poznań 2004.
Ratzinger J., Na początku Bóg stworzył… Cztery kazania o stworzeniu i upadku. Konsekwencje wiary w stworzenie, Kraków 2006.
Ratzinger J./ Benedykt XVI, Jezus z Nazaretu. Cz. 1: Od chrztu w Jordanie do Przemienienia, Kraków 2007.
Ratzinger J., Słowo Boga: Pismo − Tradycja − Urząd, Kraków 2008.
Ratzinger J., Duch liturgii, w: Opera omnia, t. 11, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2012, s. 23−182.
Ratzinger J., Duch Święty jako Communio. Stosunek pneumatologii i duchowości u Augustyna, w: Opera omnia, t. 1, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2014, s. 495−511.
Ratzinger J., Eschatologia – śmierć i życie wieczne, w: Opera omnia, t. 10, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2014, s. 25−257.
Ratzinger J., Teologia i etos, w: Opera omnia, t. 4, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2017, s. 679−691.
Ratzinger J., Urząd Nauczycielski Kościoła – wiara a moralność, w: Opera omnia, t. 4, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2017, s. 663−678.
Ratzinger J., Wiara jako droga. Wprowadzenie do encykliki papieża o podstawach moralności, w: Opera omnia, t. 4, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2017, s. 699−706.
Ratzinger J., „Trzej świadkowie Jezusa Chrystusa na ziemi: Duch, woda i krew”, 17.04.1999, Opera omnia, t. 14/1, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2020, s. 447−451.
Ratzinger J., Dar mądrości, w: Opera omnia, t. 5, red. K. Góźdź, M. Górecka, Lublin 2022, s. 229−240.
Szymik J., Theologia Benedicta, t. III, Katowice 2015.
Wojtczak A., Serva Domini. Z maryjnego nauczania Benedykta XVI, Poznań 2013.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
