Human Sexuality in the Church’s Post-conciliar Teaching

Jacek Goleń

The John Paul II Catholic University of Lublin , Poland
https://orcid.org/0000-0001-9724-6936


Abstract

The aim of the article is to discuss human sexuality in the context of the post-conciliar teachings of the Catholic church. First, the article clarifies the employed terminology to subsequently focus on the positive and comprehensive image of human sexuality in the church’s teachings. Further, the personal orientation and purposefulness of human sexuality is analyzed. Within the deductive method the following strategies have been deployed: analysis of source texts, interpretation, comparative analysis, synthesis, and deduction. The main conclusion of the article is that the Catholic church has been slowly uncovering the truth of human sexuality, for centuries having underscored its procreative goal. Human sexuality has been most fully and positively rendered in the post-conciliar teachings of the church, especially in the thought of Popes John Paul II, Benedict XVI, and Francis.

Keywords:

sexuality, love, fertility, procreation, sense of sexuality, purposefulness of sexuality, theology of the body, theology of marriage

Augustyn, J., Wychowanie do integracji seksualnej (Kraków: Wydawnictwo M 1994).

Augustyn, J., Wychowanie do czystości i celibatu kapłańskiego (Kraków-Ząbki: Wydawnictwo M – Apostolicum 2000).

Bajda, J., „Powołanie małżeństwa i rodziny. Próba syntezy teologiczno-moralnej”, Teologia małżeństwa i rodziny (red. K. Majdański; Warszawa: ATK 1980) I, 7–156.

Benedykt XVI, Encyklika Deus caritas est (2005) (= DCE).

Bołoz, W., „Rozwój i integracja płciowości człowieka”, Wychowanie do życia w rodzinie (red. K. Ostrowska – M. Ryś; Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej 1999) 34–58.

Cozzoli, M., „Dall’Humanae vitae all’Amoris Laetitia. Parte prima. Il bene del matrimonio e della famiglia”, Studia Moralia 55/2 (2017) 225–241.

Franciszek Salezy, Filotea. Wprowadzenie do życia pobożnego (tł. M.B. Bzowska; Kraków: Siostry Wizytki 2000).

Franciszek, „Kreatywność i śmiałość. Audiencja generalna (15.04.2015)”, L’Osservatore Romano 36/5 (2015) 45–46.

Franciszek, Adhortacja Amoris laetitia (2016) (= AL).

Goleń, J., Motywy zawarcia małżeństwa sakramentalnego. Studium z duszpasterstwa rodzin w świetle badań narzeczonych (Lublin: Wydawnictwo KUL 2013).

Goleń, J., „Rola świadectwa w rodzinie”, Verbum Vitae 28 (2015) 423–458. (Crossref)

Grześkowiak, J., „Centralne idee teologii małżeństwa”, Małżeństwo i rodzina w świetle nauki

Kościoła i współczesnej teologii (red. A.L. Szafrański; Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 1985) 19–53.

Grześkowiak, J., „Sakramentalność małżeństwa w świetle adhortacji apostolskiej «Familiaris consortio» Jana Pawła II”, Małżeństwo i rodzina w świetle nauki Kościoła i współczesnej teologii (red. A.L. Szafrański; Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 1985) 55–98.

Grześkowiak, J., Misterium małżeństwa. Sakrament małżeństwa jako symbol przymierza Boga z ludźmi (Poznań: Hlondianum 1996).

Grzywak-Kaczyńska, M., „Erotyka a rozwój osobowości”, Erotyka w aspekcie zdrowia psychicznego (red. M. Grzywak-Kaczyńska; wyd. 5; Warszawa: Pax 1985) 11–25.

Jan Paweł II, Encyklika Redemptor hominis (1979) (= RH).

Jan Paweł II, Adhortacja Familiaris consortio (1981) (= FC).

Jan Paweł II, Adhortacja Christifideles laici (1988) (= ChL).

Jan Paweł II, List Mulieris dignitatem (1988) (= MD).

Jan Paweł II, Adhortacja Redemptoris custos (1989) (= RC).

Jan Paweł II, List do rodzin (1994) (= LdR).

Jan Paweł II, Encyklika Evangelium vitae (1995) (= EV).

Jan Paweł II, Mężczyzną i niewiastą stworzył ich. Chrystus odwołuje się do „serca”.

O Jana Pawła II teologii ciała (red. T. Styczeń; Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 1987; dodruk 1998).

Jan Paweł II, „Człowiek – osoba w wolności miłowania staje się darem (16.01.1980)”, Katechezy Ojca Świętego Jana Pawła II. Teologia małżeństwa (red. W. Zega; Kraków: Wydawnictwo M 1999) 54–58.

Jan Paweł II, „Jedność i nierozerwalność małżeństwa w świetle początku (21.11.1979)”, Katechezy Ojca Świętego Jana Pawła II. Teologia małżeństwa (red. W. Zega; Kraków: Wydawnictwo M 1999) 38–41.

Jan Paweł II, „Objawienie i odkrycie oblubieńczego sensu ciała (09.01.1980)”, Katechezy Ojca Świętego Jana Pawła II. Teologia małżeństwa (red. W. Zega; Kraków: Wydawnictwo M 1999) 51–54.

Jan Paweł II, „Wymiana daru tworzy autentyczną wspólnotę (06.02.1980)”, Katechezy Ojca Świętego

Jana Pawła II. Teologia małżeństwa (red. W. Zega; Kraków: Wydawnictwo M 1999) 61–64.

Jaśkiewicz, S., „Płeć ludzka w świetle nauki św. Augustyna o tajemnicy wcielenia Syna Bożego”, Verbum Vitae 40/1 (2022) 69–84. (Crossref)

Katechizm Kościoła Katolickiego (1992) (= KKK).

Kobak, J., „Anthropological Foundations”, Catholic Family Ministry. The Scientific Reflection and the Practical Ministry of the Church (red. J. Goleń – R. Kamiński – G. Pyźlak; Lublin: Wydawnictwo KUL 2018) 107–120.

Kongregacja Edukacji Katolickiej, „Stworzył ich jako mężczyznę i kobietę”. Z myślą o drodze dialogu na temat kwestii gender w edukacji (2019).

Kongregacja Nauki Wiary, Deklaracja Persona humana (1975) (= PH).

Kongregacja Nauki Wiary, Instrukcja Donum vitae (1987) (= DV).

Kongregacja Nauki Wiary, List do Biskupów Kościoła katolickiego o duszpasterstwie osób homoseksualnych Homosexualitatis problema (1986) (= DOH).

Kongregacja Nauki Wiary, List do biskupów Kościoła katolickiego o współdziałaniu mężczyzny i kobiety w Kościele i świecie (2004) (= LMK).

Kongregacja Wychowania Katolickiego, Wytyczne wychowawcze w odniesieniu do ludzkiej miłości. Zasadnicze cechy wychowania seksualnego (1983) (= WW).

Kornas-Biela, D., „Ku dojrzałemu przeżywaniu płciowości”, Płciowość ludzka w kontekście miłości.

Przesłanie moralne Kościoła (red. J. Nagórny – M. Pokrywka; Lublin: Wydawnictwo KUL 2005) 119–164.

Krąpiec, M.A., Ja – człowiek (Dzieła 9; Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 1998).

Kukołowicz, T., Rodzina wychowuje (Stalowa Wola: Oficyna Wydawnicza Fundacji Uniwersyteckiej 1998).

Kupczak, J., „O oblubieńczym i rodzicielskim sensie ludzkiego ciała”, Verbum Vitae 40/1 (2022) 85–98. (Crossref)

Lacroix, X., Le corps de l’esprit (Paris: Cerf 1999).

Lacroix, X., L'avenir c’est l’autre (Paris: Cerf 2000).

Lemański, J., „Być kobietą i być mężczyzną czy być człowiekiem po Edenie? Rdz 3,16–19 raz jeszcze przemyślane”, Verbum Vitae 40/1 (2022) 21–36. (Crossref)

Leon XIII, Encyklika Arcanum divinae sapientiae (1880).

Marcol, A., Etyka życia seksualnego (Opole: Wydawnictwo Świętego Krzyża 1995).

Mattheeuws, A., Eros, Agapè… Allégresse et joie. Une théologie evolutive et cohérente de l’amour et du mariage de Benoît XVI à Franҫois (Sion: Parole et Silence 2019).

Meissner, K., „Rola płciowości w ludzkim życiu”, Przygotowanie do życia w małżeństwie i rodzinie.

Wychowanie seksualne (red. E. Materski et al.; Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne 1997) 27–42.

Mroczkowski, I., Osoba i cielesność. Moralne aspekty teologii ciała (Płock: Instytut Papieża Jana Pawła II 1994).

Nagórny, J., „Płciowość ludzka – z perspektywy chrześcijańskiego personalizmu”, Płciowość ludzka w kontekście miłości. Przesłanie moralne Kościoła (red. J. Nagórny – M. Pokrywka; Lublin: Wydawnictwo KUL 2005) 19–117.

di Nicola, G.P. – Danese, A., Mężczyzna i kobieta z perspektywy personalizmu (tł. A. Radziszewska; Lublin: Wydawnictwo KUL 2010).

Papieska Komisja Biblijna, „Czym jest człowiek” (Ps 8,5). Zarys antropologii biblijnej (2019) (= CzJCz).

Papieska Rada ds. Rodziny, Ludzka płciowość: prawda i znaczenie (1995) (= LP).

Papieska Rada ds. Rodziny, Rodzina a ludzka prokreacja (2006) (= RLP).

Paweł VI, Encyklika Humanae vitae (1968) (= HV).

Paweł VI, „Rodzina szkołą świętości. Przemówienie do ruchu Équipes Notre-Dame (4.05.1970)”, Ateneum Kapłańskie 83 (1975) 3–13.

Pius XI, Encyklika Casti connubi (1930).

Pokrywka, M., Antropologiczne podstawy moralności małżeństwa i rodziny (Lublin: Wydawnictwo KUL 2010).

Sarmiento, A., Małżeństwo chrześcijańskie. Podręcznik teologii małżeństwa i rodziny (tł. P. Rak; Kraków: Wydawnictwo M 2002).

Semen, Y., Seksualność według Jana Pawła II (tł. Z. Denkowska – J. Urbaniak; Poznań: Wydawnictwo Świętego Wojciecha 2008).

Smykowski, K., „Theological-Moral Foundations”, Catholic Family Ministry. The Scientific Reflection and the Practical Ministry of the Church (red. J. Goleń – R. Kamiński – G. Pyźlak; Lublin: Wydawnictwo KUL 2018) 74–81.

Sobór Watykański II, Deklaracja Gravissimum educationis (1965) (= DWCh).

Sobór Watykański II, Konstytucja Gaudium et spes (1965) (= KDK).

Troska, J., Moralność życia płciowego, małżeńskiego i rodzinnego (Poznań: Redakcja Wydawnictw PWT 1998).

Troska, J., Moralność życia cielesnego (Poznań: Wydawnictwo UAM 1999).

Wojtyła, K., Miłość i odpowiedzialność (wyd. 4; Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 1986).

Wojtyła, K., Rozważania o istocie człowieka (wyd. 2; Kraków: Wydawnictwo WAM 2003).


Published
2022-03-30


Goleń, J. . (2022). Ludzka seksualność w posoborowym nauczaniu Kościoła. Verbum Vitae, 40(1), 1–19. https://doi.org/10.31743/vv.13581

Jacek Goleń  jacek.golen@kul.pl
The John Paul II Catholic University of Lublin

Ks. Jacek Goleń - prezbiter diecezji rzeszowskiej, doktor habilitowany nauk teologicznych w zakresie teologii pastoralnej (duszpasterstwo rodzin), profesor KUL, kierownik Katedry Duszpasterstwa Rodzin; konsultor Rady ds. Rodziny Konferencji Episkopatu Polski; autor publikacji z zakresu duszpasterstwa rodzin, w tym książek: Wychowanie seksualne w rodzinie. Studium pastoralne (Rzeszów 2006), Motywy zawarcia małżeństwa sakramentalnego. Studium z duszpasterstwa rodzin w świetle badań narzeczonych (Lublin 2013); współautor i współredaktor monografii dotyczących wskazań adhortacji Amoris laetitia dla duszpasterstwa rodzin; redaktor naczelny monografii Catholic Family Ministry. The Scientific Reflection and the Practical Ministry of the Church (Lublin 2018); zainteresowania naukowe: podstawy naukowe i zadania duszpasterstwa rodzin, badania interdyscyplinarne i empiryczne w teologii praktycznej, teologia małżeństwa i rodziny, psychologia rodziny, ludzka seksualność, wychowanie seksualne.

https://orcid.org/0000-0001-9724-6936



License

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

The author(s) grant (s) to the Licensee a non-exclusive and royalty-free license in accordance with the provisions of the Appendix: LICENSE TO USE THE WORK