From Catholicism to Catholicity: In Search of a Relevant Dialogical Ecclesiology
Antoni Nadbrzeżny
The John Paul II Catholic University of Lublin , Polandhttps://orcid.org/0000-0003-0973-3625
Abstract
The aim of the article is to demonstrate the significance, meaning and need for a new type of thinking about the Church which has been described as a “dialogical ecclesiology”. This kind of ecclesiology responds to the call of the Second Vatican Council to build relations between the Church and the contemporary world based on the category of dialogue. The phrase “from Catholicism to Catholicity” suggests the need to move away from the defensive vision of the Church (referred to as Catholicism) towards the affirmation of the Church’s open and dialogical Catholicity. The elaboration of an adequate, coherent and credible dialogical ecclesiology requires a deeper rethinking of the meaning of the Church’s dialogical essence and a precise determination of the addressees, aspects and objectives of the ecclesial dialogue ad extra. While presenting the Church as a dialogical sacrament of salvation in history, the article combines theological (dogmatic) and existential perspectives. In particular, it takes into account the sensitivity of contemporary people to the phenomenon of suffering, which is difficult to accept but which – due to its universalism – may lead to a creative encounter between believers and atheists/ agnostics. In its theological message, the article is an expression of Christian hope, which also manifests its strength in today’s secularized “culture of the temporary”. It shows the value of an authentic meeting of people representing different religions and worldviews who, through fair dialogue, can discover the deeper meaning of their faith, existence and cooperation in defending the threatened humanity that is objectively the imago Dei.
Keywords:
Catholicism, Catholicity, dialogical ecclesiology, Church, dialogue, sufferingReferences
Bartnik, C.S., Kościół (Lublin: Wydawnictwo KUL 2009).
Benedykt XVI, Encyklika Deus caritas est (2005).
Borto, P., „From an Apology for Catholicism to Theological Modernism: The Principle of Development in Alfred Loisy’s Thought”, Verbum Vitae 40/2 (2022) 501–513. DOI: https://doi.org/10.31743/vv.13682. (Crossref)
Borto, P., Magisterium Kościoła w sporze z modernizmem o fundament wiary. Analiza poglądów A. Loisy’ego, É. Le Roy i G. Tyrrella i ich ocena w świetle dokumentów antmodernistycznych oraz Vaticanum II (Lublin: Wydawnictwo KUL 2020).
Choromański, A., „Vaticanum II – Sobór eklezjologicznego przełomu”, Studia Theologica Varsaviensa 50/2 (2012) 17–54.
Cuda, J., „Modernizm”, Leksykon teologii fundamentalnej (red. M. Rusecki et al.; Kraków: Wydawnictwo M 2002) 809–812.
Dobbelaere, K., Sekularyzacja. Trzy poziomy analizy (tł. R. Babińska; Kraków: Nomos 2008).
Draguła, A., „Dialog wewnętrzny w Kościele”, Paedagogia Christiana 26 (2010) 149–163. (Crossref)
Franciszek, Adhortacja apostolska Evangelii gaudium (2013).
Franciszek, Posynodalna adhortacja apostolska Amoris laetitia (2016).
Góźdź, K., „Historical and Theological Sources of Secularism and Secularisation”, Verbum Vitae 40/2 (2022) 359–373. DOI: https://doi.org/10.31743/vv.13269. (Crossref)
Halík, T., Wzywany czy niewzywany Bóg się tutaj zjawi. Europejskie wykłady z filozofii i socjologii dziejów chrześcijaństwa (tł. A. Babuchowski; Kraków: WAM 2006).
Haught, J.F., God and the New Atheism. A Critical Response to Dawkins, Harris, and Hitchens (Louisville, Ky: Westminster John Knox 2008).
Huzarek, T. – Fiałkowski, M. – Drzycimski, A., Fenomen niewiary w świetle dialogicznej natury Kościoła (Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2018).
Jagodziński, M., Komunijna wizja Kościoła według Medarda Kehla SJ (Kraków: UNUM 2009). (Crossref)
Jan Paweł II, List apostolski Salvifici doloris (1984).
Kamykowski, Ł., Pojęcie dialogu w Kościele katolickim (Kraków: Wydawnictwo Naukowe PAT 2003).
Kasper, W., Kościół katolicki. Istota, rzeczywistość i posłannictwo (tł. G. Grzegorz; Kraków: WAM 2015).
Kasprzak, A. A., „Kolegialność w służbie synodalności. Ryzyko czy szansa XVI Synodu Biskupów?”, Studia Bobolanum 34 (2022) 85–105.
Kristeva, J., Ta niewiarygodna potrzeba wiary (tł. A. Turczyn; Kraków: Universitas 2010).
Melloni, A. (red.), Atlas historyczny Soboru Watykańskiego II (Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax 2015).
Mariański, M., „Krytyka Kościoła – ale jaka?”, Problemy współczesnego Kościoła (red. M. Rusecki; Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 1997) 145–152.
Michalik, A., Odkryć Sobór. Szkic historyczno-teologiczny Soboru Watykańskiego II (Tarnów: Biblos 2006).
Nadbrzeżny, A., „Bóg nie jest fantasmagorią. «Nowy ateizm» jako wyzwanie dla Kościołów chrześcijańskich”, Communio. Międzynarodowy Przegląd Teologiczny 35/1 (2015) 123–138.
Nadbrzeżny, A., „Od «grzechu Adama» do «grzechu świata». Rozwój teologicznej refleksji na temat grzechu pierworodnego”, Teologia w dialogu z innymi naukami. Spotkania – Kontrowersje – Perspektywy (red. D. Wąsek; Kraków: Scriptum 2021) 89–111.
Nadbrzeżny, A., „Kościół jako sakrament zbawienia w historii”, Studia Salvatoriana Polonica 3 (2009) 39–55.
Napiórkowski, A., „Kościół wobec wyzwań spółczesności”, Kościół w czasach Jana Pawła II (red. M. Rusecki; Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 2005) 145–158.
Parzych-Blakiewicz, K., Teologia dialogu (Olsztyn: Wydział Teologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego 2016).
Paweł VI, Encyklika Ecclesiam suam (1964).
Piecuch, J., „Myślenie dialogiczne. W polu gry o prawdę etyczną”, Studia Oecumenica 19 (2019) 389–412. DOI: https://doi.org/10.2516 /so.1339. (Crossref)
Proniewski A., „Czym jest synodalność? Rozwój świadomości synodalności na przestrzeni historii Kościoła”, Sympozjum 42/1 (2022) 11–32. DOI: https://doi.org/10.4467/25443283SYM.22.002.15816. (Crossref)
Ratzinger, J., O nauczaniu II Soboru Watykańskiego. Formułowanie – Przekaz – Interpretacja (red. K. Góźdź – M. Górecka; tł. E. Grzesiuk; Joseph Ratzinger Opera Omnia 7/2; Lublin: Wydawnictwo KUL 2016).
Wojtyła, K., Odnowa Kościoła i świata. Refleksje soborowe (Rzym: Fundacja Jana Pawła II. Ośrodek Dokumentacji i Studium Pontyfikatu 2014).
Wojtyła, K., Vaticanum II. Czas twórczego myślenia. Wypowiedzi soborowe (red. A. Dobrzyński; Rzym: Fundacja Jana Pawła II. Ośrodek Dokumentacji i Studium Pontyfikatu 2014).
Siwecki, L., „Z refleksji nad katolickością Kościoła”, Studia Sandomierskie 19/1 (2012) 229–247.
Sobór Watykański II, Deklaracja o wolności religijnej Dignitatis humanae (1965).
Tillich, P., Męstwo bycia (tł. H. Bednarek; Kraków: Vis-a-vis 2016).
Zembrzuski, M., „Mądrość, kontemplacja syndereza i sumienie w etyce Tomasza z Akwinu”, Edukacja Filozoficzna 67 (2019) 155–179. (Crossref)
Zweiffel, Ł., „Transformacja społeczna i polityczna w Niderlandach w latach 1967–1971”, Rocznik Administracji Publicznej 6 (2020) 225–236. DOI: https://doi.org/10.4467/24497800RAP.20.012.12906. (Crossref)
The John Paul II Catholic University of Lublin
Ks. Antoni Nadbrzeżny, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, doktor habilitowany nauk teologicznych w zakresie teologii dogmatycznej, doktor nauk humanistycznych w zakresie filozofii. Zajmuje się współczesną teologią niderlandzką i flamandzką oraz myślą teologiczną i filozoficzną Paula Tillicha. Najważniejsze publikacje: Od Matki Odkupienia do Matki wszystkich wierzących. Mariologia Edwarda Schillebeeckxa, Wydawnictwo KUL, Lublin 2005; Sakrament wyzwolenia. Zbawcze posłannictwo Kościoła w posoborowej teologii holenderskiej, Wydawnictwo KUL, Lublin 2013; Filozofia zbawienia. Soteriologia egzystencjalna Paula Tillicha i Edwarda Schillebeeckxa, Wydawnictwo WAM, Kraków 2020.
https://orcid.org/0000-0003-0973-3625License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
The author(s) grant (s) to the Licensee a non-exclusive and royalty-free license in accordance with the provisions of the Appendix: LICENSE TO USE THE WORK
