Biblical Testimonies to Mary's Dignity in the Church's "lex orandi"
Stefan Szymik
The John Paul II Catholic University of Lublin , Polandhttps://orcid.org/0000-0001-9544-2976
Waldemar Pałęcki
The John Paul II Catholic University of Lublin , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-2154-9356
Abstract
Mary is an icon of the Christian faith and an object of special reverence. Even though there are no clear traces of the Marian cult in biblical texts, The later development of Marian devotion has its sources in the Bible, as evidenced by texts used in the liturgy. The theological phenomenon of the reception of Marian biblical texts in the Church’s lex orandi is the subject of the analyses presented in this paper. The statements of three biblical characters: the angel Gabriel (Luke 1:26–38), Elizabeth, Mary’s relative (Luke 1:39–45) and an anonymous woman from the crowd (Luke 11:27–28) determined the order and structure of the analyses. Through interdisciplinary research, based on the historicalcritical method supplemented with narrative and contextual-descriptive analyses, the article highlights the impact of the biblical message (Wirkungsgeschichte) on the liturgy of the Church over the centuries, as exemplified by Mary’s titles of dignity in the Church’s lex orandi. It appears that the words of biblical characters were an important basis for the development of Marian devotion. In the light of the Bible, Mary is the happy (μακαρία), blessed (εὐλογημένη) and favored (κεχαριτωμένη) Mother of the Lord (Luke 1:43). The celebration of this truth in the liturgical act has resulted over the centuries in an even fuller knowledge of Mary’s great dignity.
Keywords:
Mary, Mother of the Lord, Visitation, Annunciation, Holy Mass, euchological texts, Marian cultReferences
Adamus Perseniae, Fragmenta Mariana: Adamus Perseniae. 1855. “Fragmenta Mariana.” In Patrologiae cursus completus: Series Latina, edited by Jacques-Paul Migne, 211:743–54. Paris: Migne.
Ambrosius Autpertus. 1975. Expositionis in Apocalypsin libri I–V. Edited by Robert Weber. Corpus Christianorum Continuatio Mediaevalis 27. Turnholti: Brepols.
Anselmus, Oratio LVII. Ad Sanctam Virginem Mariam. In Annuntiatione ejus: Anselmus. 1864a. “Oratio LVII. Ad Sanctam Virginem Mariam. In Annuntiatione ejus.” In Patrologiae cursus completus: Series Latina, edited by Jacques-Paul Migne, 158:963–64. Paris: Migne.
Anselmus, Orationes: Anselmus. 1864b. “Orationes.” In Patrologiae cursus completus: Series Latina, edited by Jacques-Paul Migne, 158:855–1016. Paris: Migne.
Bartnicki, Roman. 2007. “Krytyka narracyjna w egzegezie angielskojęzycznej.” Studia Nauk Teologicznych PAN, no. 2, 47–62.
Bernardus, De duodecim praerogativis B. V. Mariae, ex verbis Apocalypsis XII, 1: Bernardus. 1862a. “Dominica Infra Octavam Assumptionis B. V. Mariae. Sermo: De duodecim praerogativis B. V. Mariae, ex verbis Apocalypsis XII, 1: ‘Signum magnum apparuit in coelo: Mulier amicta sole, et luna sub pedibus ejus, et in capite ejus corona stellarum duodecim’.” In Patrologiae cursus completus: Series Latina, edited by Jacques-Paul Migne, 183:429–38. Paris: Migne.
Bernardus, In antiphonam Salve Regina sermones IV: Bernardus. 1862b. “In antiphonam Salve Regina sermones IV.” In Patrologiae cursus completus: Series Latina, edited by Jacques-Paul Migne, 184:1059–78. Paris: Migne.
Brown, Raymond E. 1993. The Birth of the Messiah: A Commentary on the Infancy Narratives in the Gospels of Matthew and Luke. Updated edition. New York: Doubleday. Collectio missarum de Beata Maria Virgine. 1987. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana. (= CM).
De Santis, Massimo. 2011. “La visita di Maria ad Elisabetta (Lc 1,39–45). Paradigma lucano del processo salvifico di Dio.” Angelicum 88:7–37.
Durak, Adam. 1994. “Teksty euchologicznie jako źródło teologiczne (euchologia liturgiczna).” Ruch Biblijny i Liturgiczny 47 (1): 32–37. https://doi.org/10.21906/rbl.722.
Eadmerus, Tractatus de conceptione B. Mariae Virginis: Eadmerus. 1854. “Tractatus de conceptione B. Mariae Virginis.” In Patrologiae cursus completus: Series Latina, edited by Jacques-Paul Migne, 159:301–18. Paris: Migne.
Eucherius Lugdunensis, Liber formularum Spiritalis intelligentiae ad Uranium: Eucherius Lugdunensis. 1846. “Liber formularum Spiritalis intelligentiae ad Uranium.” In Patrologiae cursus completus: Series Latina, edited by Jacques-Paul Migne, 50:727–72. Paris: Migne.
Flores, Deyanira. 2004. “Mary, the Virgin ‘Completely and Permanently Transformedby God’s Grace’: The Meaning and Implications of Luke 1:28 and the Dogma of the Immaculate Conception for Mary’s Spiritual Life.” Marian Studies 55:47–113.
Green, Joel B. 1997. The Gospel of Luke. The New International Commentary of the New Testament. Grand Rapids, MI: Eerdmans.
Haręzga, Stanisław. 1994. “Maryjny aspekt Jezusowego błogosławieństwa o słuchających i zachowujących Słowo Boże (Łk 11,27–28).” Tarnowskie Studia Teologiczne 13:185–205.
Harrington, Daniel J. 2001. “Mądrość Syracha.” In Międzynarodowy komentarz do Pisma Świętego: Komentarz katolicki i ekumeniczny na XXI wiek, 2nd ed., edited by William Reuben Farmer, 829–55. Warszawa: Verbinum.
Hermannus de Runa, Sermo LXXXVII: In Assumptione Sanctae Mariae: Hermannus de Runa. 1986. “Sermo LXXXVII: In Assumptione Sanctae Mariae.” In Sermones festivales, edited by Edmundus Mikkers, Josephus Theuws, and R. Demeulenaere, 394–401. Corpus Christianorum Continuatio Mediaevalis 64. Turnholti: Brepols.
Hesbert, René-Jean. 1935. Antiphonale Missarum Sextuplex. Bruxelles: Vromant. Hieronymus, Liber de Nominibus Hebraicis: Hieronymus. 1845. “Liber de Nominibus Hebraicis.” In Patrologiae cursus completus: Series Latina, edited by Jacques-Paul Migne, 23:771–858. Paris: Migne.
Hildebertus Cenomanensis, De Incarnatione: Hildebertus Cenomanensis. 1854. “Sermones de Sanctis. LV. In festo annuntiationis Beate Mariae. Sermo unicus. De Incarnatione.” In Patrologiae cursus completus: Series Latina, edited by Jacques-Paul Migne, 171:605–10. Paris: Migne.
Honorius Augustodunensis, Sigillum Beatae Mariae ubi exponuntur Cantica Canticorum: Honorius Augustodunensis. 1854. “Sigillum Beatae Mariae ubi exponuntur Cantica Canticorum.” In Patrologiae cursus completus: Series Latina, edited by Jacques-Paul Migne, 172:495–542. Paris: Migne.
Johnson, Luke Timothy. 1991. The Gospel of Luke. Sacra Pagina Series 3. Collegeville, MN: Liturgical Press.
Jougan, Alojzy. 2013. Słownik kościelny łacińsko-polski. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.
Kittel, Gerhard, and Gerhard Friedrich, eds. 1964–1976. Theological Dictionary of the New Testament. Translated by Geoffrey W. Bromiley. 10 vols. Grand Rapids, MI: Eerdmans. (= TDNT).
Knight, Mark. 2010. “Wirkungsgeschichte, Reception History, Reception Theory.” Journal for the Study of the New Testament 33 (2): 137–46. https://doi.org/10.1177/0142064x10385858.
Kochaniewicz, Bogusław. 2002. “Matka Boża w posoborowej liturgii Kościoła.” Salvatoris Mater 4 (1): 157–99.
Kudasiewicz, Józef. 2003. “Odpowiedź Jezusa na błogosławieństwo ewangelicznej niewiasty (Łk 11,22) [powinno być: Łk 11,27]. Przyczynek do mariologii św. Łukasza.” Kieleckie Studia Teologiczne 2:112–17.
Laurentin, René. 1989. Matka Pana: Krótki traktat teologii maryjnej. Translated by Zygmunt Proczek. Theotokos 1. Warszawa: Wydawnictwo Księży Marianów.
Lechner, G. M. 1994. “Tempel.” In Marienlexikon, edited by Remigius Baumer and Leo Scheffczyk, 6:367–69. St. Ottilien.
Liddell, Henry George, Robert Scott, and Henry Stuart Jones. 1996. A Greek-English Lexicon. 9th ed. Oxford: Clarendon.
Mickiewicz, Franciszek. 2011. Rozdziały 1–11. Vol. 1 of Ewangelia według św. Łukasza. Nowy Komentarz Biblijny. Nowy Testament 3. Częstochowa: Edycja Świętego Pawła.
Migut, Bogusław. 2019. Liturgia jako teologia żywa. Lublin: Wydawnictwo KUL. Missale Romanum ex decreto Cacrosancti Oecumenici Concilii Vaticanii II instauratum auctoritate Pauli pp. VI promulgatum Ioannis Pauli pp. II cura recognitum. 2002. Editio typica tertia.
Città del Vaticano: Typis Vaticanis. (= MR).
Moulton, James Hope, and George Milligan. 1930. The Vocabulary of the Greek Testament. Peobody, MA: Hendrickson.
Napiórkowski, Andrzej. 2016. Kościół w Maryi, Maryja w Kościele. Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II; Kielce: Jedność.
Oleś, Piotr. 2013. “Letania more solito dicantur. Przyczynek do badań nad pobożnością maryjną wśród średniowiecznych dominikanów.” Folia Historica Cracoviensia 19:43–57.
Petrus Damianus, Carmina sacra et preces: Petrus Damianus. 1853. “Carmina sacra et preces.” In Patrologiae cursus completus: Series Latina, edited by Jacques-Paul Migne, 145:917–85. Paris: Migne.
Popowski, Remigiusz. 1995. Wielki słownik grecko-polski Nowego Testamentu. 2nd ed. Warszawa: Vocatio.
Powell, Mark Allan. 2009. What is Narrative Criticism? Minneapolis, MN: Fortress.
Przyczyna, Wiesław, and Ryszard Wróbel. 2003. “Maryja wzorem słuchacza słowa Bożego.” Salvatoris Mater 5 (2): 90–103.
Rabanus Maurus, De Universo libri viginti duo: Rabanus Maurus. 1852. “De Universo libri viginti duo.” In Patrologiae cursus completus: Series Latina, edited by Jacques-Paul Migne, 111:9–614. Paris: Migne.
Raja, R. J. 2001. “Księga Judyty.” In Międzynarodowy komentarz do Pisma Świętego: Komentarz katolicki i ekumeniczny na XXI wiek, 2nd ed., edited by William Reuben Farmer, 617–26. Warszawa: Verbinum.
Ratzinger, Joseph. 2002. Wzniosła Córa Syjonu: Rozważania mariologiczne. Translated by Janusz Królikowski. Poznań: Pallottinum.
Ravasi, Gianfranco. 2010. “Błogosławieństwo.” Przewodnik Katolicki, no. 7, https://www.przewodnik-katolicki.pl/Archiwum/2010/Przewodnik-Katolicki-7-2010/Przewodnik-liturgiczny/Blogoslawienstwo.
Rubin, Miri. 2009. Mother of God: A History of the Virgin Mary. New Haven, CT: Yale University Press.
Rupertus Tuitiensis, De divinis officiis libri XII: Rupertus Tuitiensis. 1854. “De divinis officiis libri XII.” In Patrologiae cursus completus: Series Latina, edited by Jacques-Paul Migne, 170:9–333. Paris: Migne.
Sherwood, Stephen K. 1993. “‘Blest is the womb that bore you...’ (Lc 11, 22–28).” Ephemerides
Mariologicae 43:257–62.
Sobór Watykański II. 1964. Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium. (= LG).
Sondel, Janusz. 2009. Słownik łacińsko-polski dla prawników i historyków. Kraków: Universitas.
Stabryła, Wojciech M. 2008. “‘Matka Pana’ (Łk 1,43) w świetle krytyki historyczno-literackiej. Czy św. Łukasz wyznaje Boże macierzyństwo Maryi?” Salvatoris Mater 10 (4): 23–41.
Starowieyski, Marek, ed. 2017. Apokryfy Nowego Testamentu. 2nd ed. Vol. 1, bk. 1. Kraków: WAM.
Stock, Alex. 2012. Lateinische Hymnen. Berlin: Verlag der Weltreligionen.
Szymik, Stefan. 2013. Współczesne modele egzegezy biblijnej. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Thönnes, Dietmar. 1993. Die Euchologie der Collectio Missarum de Beata Maria Virgine: Textkritische Quellenforschung und systematisch-theologische Studien. Frankfurt am Main: Lang.
Tronina, Antoni. 1995. Zawitaj Pani Świata: Obrazy i symbole biblijne w Godzinkach o Niepokalanym Poczęciu NMP. Niepokalanów: Wydawnictwo Ojców Franciszkanów.
Valentini, Alberto. 2002. “Pierwsze zapowiedzi oddawania czci Matce Pana (Łk 1,39–45).” Salvatoris Mater 4 (4): 11–33.
Welzen, Huub. 2011. “Exegetical Analyses and Spiritual Readings of the Story of the Annunciation (Luke 1:26–38).” Acta Theologica 31 (Suppl. 15): 21–36. https://doi.org/10.4314/actat.v31i1s.3.
Włodarczyk, Stanisław. 1993. “Kwestie struktury, źródeł i rodzaju literackiego Łk 1–2.” In Agnus et Sponsa. Prace ofiarowane o. prof. Augustynowi Jankowskiemu OSB, edited by Tomasz M. Dąbek and Tomasz Jelonek, 303–14. Kraków: Unum.
Zeller, Dieter. 1990. Charis bei Philon und Paulus. Stuttgarter Bibelstudien 142. Stuttgart: Katholisches Bibelwerk.
Żak, Łukasz. 2008. “Niepokalane poczęcie Najświętszej Maryi Panny w mariologicznej myśli kard. Josepha Ratzingera.” Salvatoris Mater 10 (2): 345–55.
The John Paul II Catholic University of Lublin
Stefan Szymik MSF, prof. dr hab., Katedra Egzegezy Ewangelii i Pism Apostolskich KUL, sekretarz Stowarzyszenia na rzecz Wspierania Biblistyki „Verbum Sacrum”.
https://orcid.org/0000-0001-9544-2976The John Paul II Catholic University of Lublin
Waldemar Pałęcki MSF, prof. dr hab., kierownik Katedry Historii Liturgii KUL, przewodniczący Stowarzyszenia Liturgistów Polskich w latach 2015-2021.
https://orcid.org/0000-0002-2154-9356
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
The author(s) grant (s) to the Licensee a non-exclusive and royalty-free license in accordance with the provisions of the Appendix: LICENSE TO USE THE WORK
