Błogosławieni, którzy wprowadzają pokój (Mt 5,9) w interpretacji Ojców Kościoła
Bogdan Czyżewski
Abstrakt
W pierwszych wiekach Kościoła bardzo chętnie komentowano Pismo Święte, zarówno Stary jak i Nowy Testament. Ciekawą egzegezę odnosząca się do siódmego błogosławieństwa: Błogosławieni, którzy wprowadzają pokój, albowiem oni bedą nazwani synami Bożymi (Mt 5,7) przekazali Ojcowie Kościoła. Treścią artykułu jest patrystyczna interpretacja tego fragmentu z kazania Chrystusa na Górze. W swojej egzegezie pisarze wczesnochrześcijańscy porównują pokój do miłości i dlatego przestrzegają, by unikać grzechów, które burzą pokój i miłość (gniew i zazdrość). Wprowadzanie pokoju zależy przede wszystkim od samego człowieka, który powinien żyć w zgodzie z Bogiem, samym sobą i z bliźnimi. Czynić pokój oznacza panować nad cielesnymi popędami (wyższość rozumu nad ciałem), przekazywać nieskażoną wiarę, unikać podziałów w Kościele i troszczyć się o zachowanie jedności.
Słowa kluczowe:
pokój, Ojcowie Kościoła, błogosławieństwa, błogosławieństwo, osiem błogosławieństw, interpretacja, jedność, Mt 5, Kazanie na GórzeBibliografia
Anonim, Opus imperfectum in Matthaeum IX, PG 56, 682; Anonim, „Niedokończone dzieło na Ewangelię Mateusza. Homilia IX”, Ojcowie Kościoła komentują Biblię. Nowy Testament 1a (tł. T. Kołosowski) (Ząbki: Apostolicum 2011) 94-95).
Augustinus, De sermone Domini in monte, PL 34, 1229-1308 ; Św. Augustyn, O Kazaniu Pana na Górze (tł. S. Ryznar – J. Sulowski) (PSP 48; Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej 1989) 21-130).
Augustinus, Retractiones, PL 32, 583-656; Św. Augustyn, Sprostowania (tł. J. Sulowski) (PSP 22; Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej 1979) 181-287.
Augustinus, Sermo 53 A, w: Miscellanea Agostiniana (red. A. Casamassa) (Roma 1930-1931) I, 633; Augustyn, „Kazanie” 53A, Ojcowie Kościoła komentują Biblię. Nowy Testament 1a (tł. T. Kołosowski) (Ząbki: Apostolicum 2011) 94-95).
Chromatius Aquileiensis, Tractatus LXI in evangelium Matthaei, CCL 9A, 185-498; Chromacjusz z Akwilei, „Traktaty na Ewan¬gelię Mateusza”, Ojcowie Kościoła komentują Biblię. Nowy Testament 1a (tł. T. Kołosowski) (Ząbki: Apostolicum 2011) 94-95).
Clemens Alexandrinus, Stromata, PG 8, 685-1382 + PG 9, 9-602; Klemens Aleksandryjski, Kobierce zapisków filozoficznych dotyczących prawdziwej wiedzy (tł. J. Niemirska-Pliszczyńska) (PAX 33/1; Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX – Akademia Teologii Katolickiej 1994) 1-394.
Cyrillus Alexandrinus, Commentarii in Matthaeum 38, 1-4, 153-269 (red. J. Reuss) (Matthäus-Kommentare aus griechischen Kirche; Berlin 1957); Ojcowie Kościoła komentują Biblię. Nowy Testament 1a [tł.T. Kołosowski] [Ząbki: Apostolicum 2011] 94-95.
Eusebius Caesariensis, Historia ecclesiastica (red. Schwartz) (GCS 9/2; Leipzig 1908); Euzebiusz z Cezarei, Historia kościelna (tł. A. Caba) (ŹMT 70; Kraków: WAM 2013).
Gregorius Nyssenus, Orationes VIII de beatitudinibus, PG 44, 1193-1302; Grzegorz z Nyssy, Homilie do błogosławieństw (tł. M. Przyszychowska) (ŹMT 34; Kraków: WAM 2005) 31-98.
Hieronymus, Commentarii in evangelium Matthaei, PL 26, 15-218, Hieronim ze Strydonu, Komentarz do Ewangelii według św. Mateusza (tł. J. Korczak) (ŹMT 46; Kraków: WAM 2008) 11-213.
Hilarius Pictaviensis, Commentarius in Matthaeum, PL 9, 917-1076; Hilary z Poitiers, Komentarz do Ewangelii św. Mateusza (tł. E. Stanula) (PSP 63; Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego 2002) 43-200.
Johannes Chrysostomus, In Matthaeum homiliae, PG 57-58; Jan Chryzostom, Homilie na Ewangelię według św. Mateusza (tł. J. Krystyniacki) (ŹMT 18; Kraków: WAM 2000) 15-464.
Julian Apostata, Przeciw Galilejczykom (tł. A. Pająkowska) (Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza 2012).
Klemens Aleksandryjski, Kobierce (tł. J. Niemirska-Pliszczyńska) (PAX 33; Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX – Akademia Teologii Katolickiej 1994).
Origenes, Commentarii in Matthaeum, PG 13, 835-160; Orygenes, Komentarz do Ewangelii według Mateusza (tł. K. Augustyniak) (ŹMT 10; Kraków: WAM 1998) 41-372.
Origenes, De principiis, SCh 252; Orygenes, O zasadach (tł. S. Kalinkowski) (ŹMT 1; Kraków: WAM 1996) 45-396.
Porfiriusz z Tyru, Przeciw chrześcijanom (tł. P. Ashwin-Siejkowski) (Kraków: WAM 2006) (tutaj też tekst grecki).
Abramowiczówna Z. (red.), Słownik grecko-polski, II: E-K (Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1960).
Daniélou J., „Chronologie des oeuvres de Grégoire de Nysse”, Studia Patristica 7 (Berlin: Akademie Verlag 1966) I, 159-162. (Crossref)
Drączkowski F., Kościół – Agape według Klemensa Aleksandryjskiego (Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 1983). (Crossref)
Étaix R., „Fragments inédits de l’Opus imperfectum in Matthaeum”, Revue Bénédictine 84 (1974) 271-300. (Crossref)
Fiedrowicz M., Teologia ojców Kościoła (tł. W. Szymona) (Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2009).
Gądecki S., Wstęp do Ewangelii synoptycznych (Gniezno: Gaudentinum 1992).
Muszyński H.J., Błogosławieni Pana. Rozważania na temat błogosławieństw w Kazaniu na Górze (Gniezno: Gaudentinum 1996).
Nautin P., „L’Opus imperfectum in Matthaeum et les Ariens de Constantinople”, Revue d’Histoire ecclesiastique 67 (1972) 381-408, 745-766.
Nieścior L., „Głos Klemensa Aleksandryjskiego i Ewagriusza z Pontu w starożytnej dyskusji o apathei”, Ojcowie Kościoła wobec filozofii i kultury klasycznej. Zagadnienia wybrane (red. F. Drączkowski – J. Pałuki – M. Szram) (Lublin: Polihymnia 1998) 41-69.
Ojcowie Kościoła komentują Biblię. Nowy Testament 1a (red. pol. T. Kołosowski) (Ząbki: Apostolicum 2011).
Ratzinger J. – Benedykt XVI, Jezus z Nazaretu, I: Od chrztu w Jordanie do Przemienienia, (tł. W. Szymona) (Kraków: Wydawnictwo M 2007).
Sieben H.J., „Pseudo-Chrysostome”, Dictionnaire de spiritualité ascétique et mystique. Doctrine et histoire (red. M. Viller) (Paris: Beauchesne 1972) VIII, 362-369.
Simonetti M., „Note sull’Opus imperfectum in Matthaeum”, Studi medievali (3 seria) 10 (1969) 117-200.
Stanula E., Wprowadzenie; Orygenes, Komentarz do Ewangelii według Mateusza (ŹMT 10; Kraków: WAM 1998) 5-32.
Stanula E., Wstęp; Św. Augustyn, O Kazaniu Pana na Górze (PSP 48; Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej 1989) 5-19.
Szczur P., Oblicza miłości. Miłość daje się poznać w sposób wieloraki. Cnoty pokrewne i towarzyszące „agapē” według Klemensa Aleksandryjskiego (Lublin – Kielce: Jedność 2002).
Szram M., „Od obrazu do podobieństwa Bożego. Dynamiczna koncepcja antropologii teologicznej w II-III wieku (Stanowisko Ireneusza i Orygenesa)”, Vox Patrum 22 (2002) t. 42-43, 359. (Crossref)
Turzyński P., „Antropologia trytochomiczna Orygenesa”, Vox Patrum 35 (2015) t. 63, 35-46. (Crossref)
Licencja
Autor/Autorzy udziela/ją Licencjobiorcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji, zgodnie z postanowieniami załącznika: LICENCJA NA KORZYSTANIE Z UTWORU