Nadzieja Boga jako podstawa ludzkiej nadziei w ujęciu Józefa Tischnera i Hansa Ursa von Balthasara
Lech Wołowski
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-2012-1267
Abstrakt
Artykuł podejmuje problematykę antropologiczno-teologicznego rozumienia pojęcia nadziei chrześcijańskiej w kontekście refleksji Józefa Tischnera i Hansa Ursa von Balthasara. To integralne spojrzenie na tę problematykę charakteryzuje się u obu myślicieli tendencją do przekraczania klasycznych antropologicznych ograniczeń nakładanych na pojęcie nadziei w kierunku pełniejszego chrystologicznego i teologicznego jego rozumienia. Z metodologiczno-strukturalnego punktu widzenia przeprowadzone w artykule analizy dotyczą czterech głównych wymiarów zagadnienia nadziei chrześcijańskiej: religijno-historycznego, antropologiczno-chrystologicznego, teologiczno-dramatycznego (teodramatycznego) oraz soteriologiczno-eschatologicznego. Ukazane ujęcie pozwala zrozumieć, dlaczego u Tischnera nadzieja nie ogranicza się do aspektu antropologicznego, lecz rozciąga się również na perspektywę teologiczno-chrystologiczną, a u von Balthasara nie sprowadza się wyłącznie do nadziei ludzkiej, lecz obejmuje także nadzieję Boga. Artykuł kończy się postawieniem i uzasadnieniem dwóch oryginalnych tez autorskich dotyczących rozumienia piekła jako eschatologicznego muzeum grzechu i rozumienia nadziei Boga jako ostatecznej podstawy nadziei człowieka w kontekście postulatu powszechnej nadziei zbawienia.
Słowa kluczowe:
nadzieja Boga, nadzieja człowieka, nadzieja powszechnego zbawienia, Tischner, von BalthasarBibliografia
Balthasar, Hans Urs von. 1976. Die Personen des Spiels. Vol. 2 of Theodramatik. Part 1: Der Mensch in Gott. Einsiedeln: Johannes Verlag.
Balthasar, Hans Urs von. 1983. Das Endspiel. Vol. 4 of Theodramatik. Einsiedeln: Johannes Verlag.
Balthasar, Hans Urs von. 1998. Czy wolno mieć nadzieję, że wszyscy będą zbawieni? Translated by Stanisław Budzik. Tarnów: Biblos.
Bonowicz, Wojciech. 2020. Tischner: Biografia. Teologia na Trzecie Tysiąclecie. Kraków: Znak.
Budzik, Stanisław. 1997. Dramat odkupienia: Kategorie dramatyczne w teologii na przykładzie R. Girarda, H. U. von Balthasara i R. Schwagera. Rozprawy Naukowe – Instytut Teologiczny w Tarnowie 2. Tarnów: Biblos.
Budzik, Stanisław. 1998. “Wprowadzenie: Teolog piękna, dramatu i nadziei.” In Czy wolno mieć nadzieję, że wszyscy będą zbawieni?, by Hans Urs von Balthasar, 7–34. Translated by Stanisław Budzik, Tarnów: Biblos.
Galarowicz, Jan. 2013. Ks. Józef Tischner. Wielcy Ludzie Nauki i Kultury. Kraków: Petrus.
Lubac, Henri de. 1995. Paradoksy i Nowe paradoksy. Translated by Maria Rostworowska-Książek. Kraków: WAM.
Moltmann, Jürgen. 1964. Theologie der Hoffnung. Beiträge zur Evangelischen Theologie 38. München: Kaiser.
Péguy, Charles. 2007. Przedsionek tajemnicy drugiej cnoty. Translated by Leon Zaręba. Kraków: Wydawnictwo Karmelitów Bosych.
Piotrowski, Eligiusz. 2005. Hans Urs von Balthasar. Wielcy Ludzie Kościoła. Kraków: WAM.
Tischner, Józef. 1970. “Schyłek chrześcijaństwa tomistycznego.” Znak 187:1–20.
Tischner, Józef. 1983. “Myślenie w przyszłość.” [Odczyt wygłoszony na Zjeździe Teologów w Lublinie dnia 15 IX 1983.] Tygodnik Powszechny 40:1, 6.
Tischner, Józef. 1996. Książeczka pielgrzyma. Warszawa: Libellus.
Tischner, Józef. 2007. Ksiądz na manowcach. Kraków: Znak.
Tischner, Józef. 2011a. Nadzieja czeka na słowo: Rekolekcje 1966–1996. Kraków: Znak.
Tischner, Józef. 2011b. Spór o istnienie człowieka. Kraków: Znak.
Tischner, Józef. 2014. Świat ludzkiej nadziei. Kraków: Znak.
Urban, Marek. 2006. “Hans Urs von Balthasar – otwarty rozum.” In Hans Urs von Balthasar, Pisma wybrane, edited by Marek Urban, 5–17. Translated by Marek Urban and Dorota Jankowska. Kraków: WAM.
Wołowski, Lech. 2019a. Łaska i wolność u Hansa Ursa von Balthasara i Józefa Tischnera. Myśl Teologiczna 100. Kraków: WAM.
Wołowski, Lech. 2019b. “Problem niezależności refleksji dramatycznej Józefa Tischnera od myśli teodramatycznej Hansa Ursa von Balthasara.” Analecta Cracoviensia 51:141–60. https://doi.org/10.15633/acr.3637. (Crossref)
Wołowski, Lech. 2022. “Wpływ myśli Balthasara na Tischnerowską interpretację problemu intratrynitarnej wolności Boga.” Analecta Cracoviensia 54:89–110. https://doi.org/10.15633/acr.5403. (Crossref)
Wołowski, Lech. 2023. Problematyka paradoksu w myśli Henriego de Lubaca i Hansa Ursa von Balthasara. Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie. Wydawnictwo Naukowe. (Crossref)
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Ks. Lech Wołowski, doktor habilitowany nauk teologicznych z zakresu teologii dogmatycznej (doktorat: Pontificia Università Gregoriana, Rzym, 2017), doktor nauk matematycznych z zakresu matematyki stosowanej (doktorat: University of California, Davis, 2004); pracownik naukowo-dydaktyczny Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Autor monografii: Łaska i wolność u Hansa Ursa von Balthasara i Józefa Tischnera (Kraków: wyd. WAM, 2019), Problematyka paradoksu w myśli Henriego de Lubaca i Hansa Ursa von Balthasara, (Kraków: wyd. UPJPII, 2023). Zakres bieżących zainteresowań badawczych obejmuje zagadnienia systematyczne i historyczne występujące w teologii dogmatycznej ze szczególnym uwzględnieniem problematyki paradoksu oraz twórczości Henriego de Lubaca, Hansa Ursa von Balthasara, Josepha Ratzingera i Józefa Tischnera.
https://orcid.org/0000-0003-2012-1267Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor/Autorzy udziela/ją Licencjobiorcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji, zgodnie z postanowieniami załącznika: LICENCJA NA KORZYSTANIE Z UTWORU
