Czy Izrael jest odrzucony przez Boga i potępiony? Anders Runesson o Bożym gniewie i zbawieniu u Mateusza
Abstrakt
Niniejszy tekst został przygotowany jako artykuł recenzyjny książki Andersa Runessona zatytułowanej Divine Wrath and Salvation in Matthew. The Narrative World of the First Gospel (‘Boży gniew i zbawienie u Mateusza. Świat narracji pierwszej Ewangelii’). We wprowadzeniu przedstawiono kontekst, w którym powstała ta publikacja, oraz jej główne założenia. Następnie zaprezentowano literaturę dotyczącą sądu i zbawienia w Ewangelii według św. Mateusza. Trzon pracy stanowi przedstawienie treści książki Runessona, która podzielona jest na dwie części. Pierwsza, bardzo obszerna część ma odpowiedzieć na pytanie, czy naród wybrany jest w całości odrzucony przez Boga i potępiony. Autor przekonuje w niej czytelnika, że jedynie przywódcy Izraela zostaną surowo osądzeni, podczas gdy żydowskie tłumy są adresatami Bożego zbawienia. Druga część dotyczy tematu sądu i zbawienia pogan. Pod koniec artykułu zaprezentowano rekonstrukcję etapów Bożego sądu u Mateusza oraz uwagi krytyczne.
Słowa kluczowe:
sąd, potępienie, Boży gniew, zbawienie, Ewangelia według św. Mateusza, teologia zastępstwaBibliografia
Barth G., „Matthew’s Understanding of the Law”, Tradition and Interpretation in Matthew (red. G. Bornkamm – G. Barth – H.J. Held) (New Testament Library; London: SCM 1963) 58-164.
Bornkamm G., „End-Expectation and Church in Matthew”, Tradition and Interpretation in Matthew (red. G. Bornkamm – G. Barth – H.J. Held) (New Testament Library; London: SCM 1963) 15-51.
Charette B., The Theme of Recompense in Matthew’s Gospel (Journal for the Study of the New Testament. Supplement Series 79; Sheffield: JSOT Press 1992).
„Deklaracja o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich Nostra aetate”, Sobór Watykański II. Konstytucje. Dekrety. Deklaracje (Poznań: Pallottinum 2002) 333-337.
Eubank N., Wages of Cross-Bearing and Debt of Sin: The Economy of Heaven in Matthew’s Gospel (Berlin: Walter de Gruyter 2013).
Gibbs J.A., „The Son of God and the Father’s Wrath: Atonement and Salvation in Matthew’s Gospel”, Concordia Theological Quarterly 72 (2008) 211-225.
Greshake G., „Heil und Unheil”, Theologisches Jahrbuch (Leipzig: St. Benno Verlag 1986) 48-72.
Jüngel E., „Gericht und Gnade”, Deutscher Evangelischer Kirchentag Berlin 1989: Dokumente (K. von Bonin) (Stuttgart: Kreuz 1989) 222-238.
Korner R., „Ekklēsia as a Jewish Synagogue Term: Some Implications for Paul’s Socio-Religious Location”, Journal of the Jesus Movement in Its Jewish Setting 2 (2015) 53-78.
Levine L.I.A., „Judaizm od zburzenia Jerozolimy do upadku drugiego powstania żydowskiego (lata 70-135)”, Chrześcijaństwo a Judaizm rabiniczny: Historia początków oraz wczesnego rozwoju (red. H. Shanks) (Podręczniki Biblijne 2; Warszawa: Vocatio 2013) 211-247.
Lochman J.M., The Faith We Confess: An Ecumenical Dogmatics (Philadelphia: Fortress Press 1984).
Lohfink G., „Zur Möglichkeit christlicher Naherwartung”, Naherwartung, Auferstehung, Unsterblichkeit: Untersuchungen zur christlichen Eschatologie (red. G. Greshake – G. Lohfink) (Quaestiones disputatae 71; Freiburg: Herder 31978) 38-81.
Luomanen P., Entering the Kingdom of Heaven: A Study on the Structure of Matthew’s View of Salvation (Wissenschaftliche Untersuchungen zum Neuen Testament 2.101; Tübingen: Mohr Siebeck 1998).
Luz U., Matthew 21–28: A Commentary (red. H. Koester) (Hermeneia; Minneapolis, MN: Fortress Press 2005) III.
Marguerat D., Le Jugement dans l’Évangile de Matthieu (Geneva: Labor et Fides 21995).
März C.P., „Zum Verständnis der Gerichtspredigt in Q”, Weltgericht und Weltvollendung (red. H.-J. Klauck) (Quaestiones disputatae 150; Freiburg: Herder 1994) 128-148.
Mohrlang R., Matthew and Paul: A Comparison of Ethical Perspectives (Society for New Testament Studies. Monograph Series 48; Cambridge: Cambridge University Press 1984).
Reiser M., Jesus and Judgment: The Eschatological Proclamation in Its Jewish Context (Minneapolis, MN: Fortress Press 1997).
Runesson A., Divine Wrath and Salvation in Matthew. The Narrative World of the First Gospel (Minneapolis, MN: Fortress Press 2016).
Runesson A., „Judgment”, New Interpreter’s Dictionary of the Bible (red. K.D. Sakenfeld) (Nashville: Abingdon Press 2008) III, 457-466.
Sanders E.P., Paul and Palestinian Judaism: A Comparison of Patterns of Religion (London: SCM 1977).
Shmidman J.H., „Zekhut Avot”, Encyclopaedia Judaica (red. F. Skolnik – M. Berenbaum) (Detroit: Thomson Gale 22007) XXI, 497-498.
Sim, D.C., Apocalyptic Eschatology in the Gospel of Matthew (Society for New Testament Studies. Monograph Series 88; Cambridge: Cambridge University Press 1996).
Sim, D.C., „Matthew: The Current State of Research”, Mark and Matthew. Comparative Readings I: Understanding the Earliest Gospels in the First-Century Settings (red. E.-M. Becker – A. Runesson) (Wissenschaftliche Untersuchungen zum Neuen Testament 271; Tübingen: Mohr Siebeck 2011) 33-51.
Varkey M., Salvation in Continuity: A Reconsideration of Matthew’s Soteriology (Perth: Murdoch University 2014) [praca doktorska].
Vorgrimler H., Hoffnung auf Vollendung: Aufriss der Eschatologie (Quaestiones disputatae 90; Freiburg: Herder 1980).
Olsztyn
Ks. Tomasz Niedźwiedzki, prezbiter archidiecezji warmińskiej. 6 czerwca 2017 roku w Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymie obronił pracę doktorską The Patriarch and the Other in the Targums. Zakres zainteresowań: literatura targumiczna i rabiniczna.
https://orcid.org/0000-0002-3129-7375Licencja
Autor/Autorzy udziela/ją Licencjobiorcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji, zgodnie z postanowieniami załącznika: LICENCJA NA KORZYSTANIE Z UTWORU
