Kielich YHWH jako metafora gniewu Bożego w księgach prorockich Starego Testamentu
Abstrakt
Jedną z metafor używaną przez proroków na ukazanie kary jest kielich YHWH (kôs YHWH). Trzynaście prorockich wyroczni – bezpośrednio lub pośrednio – przywołuje tę metaforę. Skutkiem picia z kielicha YHWH jest upicie się, chwianie się, zataczanie się, hańba i zawstydzenie z powodu nagości i nieobrzezania, wymioty, samookaleczenie i zniszczenie. Ten, kto musiał wypić z boskiego kielicha, upokarzał się w oczach swoich sąsiadów i wrogów. Skazani na tę karę byli Jerozolima i obce narody. Ta kara stanowiła ostateczny cios dla nich i dlatego prowadziła ku śmierci, tak jak alkohol wypity w nadmiarze. Jednak Bóg, kierując się swoim miłosierdziem, oddalał ten kielich i okazywał zbawienie, ale dotyczyło to tylko Jerozolimy.
Słowa kluczowe:
gniew Boży, Jerozolima, kara, kielich JHWH, narody obce, prorocy STBibliografia
Allen L.C., Jeremiah. A Commentary (The Old Testament Library; Louisville, KY – London: Westminster John Knox Press 2008).
Baloian B.E., Anger in the Old Testament (American University Studies 99; New York, NY – San Francisco: Peter Lang 1992).
Brongers H.A., „Zornesbecher”, Oudtestamentische Studiën 15 (1969) 177-192.
Brown F., The Brown-Driver-Briggs Hebrew and English Lexicon with an appendix containing the Biblical Aramaic (Peabody, MA: Hendrickson Publishers 1999) (=BDB).
Christensen D.L., Nahum. A New Translation with Introduction and Commentary (The Anchor Bible 24F; New Haven, CT – London: Yale University Press 2009).
Chrostowski W., Prorok wobec dziejów. Interpretacje dziejów Izraela w Księdze Ezechiela 16, 20 i 23 oraz ich reinterpretacja w Septuagincie (Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej 1991).
Fretheim T.E., „Theological Reflections on the Wrath of God in the Old Testament”, Horizons in Biblical Theology 24 (2002) 1-26.
Grant D., „Wrath of God”, The New Interpreter’s Dictionary of the Bible (red. K. Doob Sakenfeld) (Nashville, TN: Abingdon Press 2009) V, 932-937.
Haak R.D., Habakkuk (Vetus Testamentum Supplementum 44; Leiden: Brill 1992).
Homerski J., „Księga Zachariasza”, Księgi Proroków Mniejszych. Wstęp – przekład z oryginału (red. S. Łach) (Pismo Święte Starego Testamentu XII/2; Poznań: Pallottinum 1968) 237-459.
Homerski J., Księga Ezechiela. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy (Pismo Świętego Starego Testamentu XI/1; Poznań: Pallottinum 2013).
Hostetter E.C., „kôs”, The New International Dictionary of Old Testament Theology and Exegesis (red. W.A. VanGemeren) (Grand Rapids, MI: Zondervan 1997) II, 617-618.
Howard Marshall I., „Cup”, The New Interpreter’s Dictionary of the Bible (red. K. Doob Sakenfeld) (Nashville, TN: Abingdon Press 2006) I, 810.
Keown G.L. – Scalise P.J. – Smothers T.G., Jeremiah 26–52 (Word Biblical Commentary 27; Dallas, TX: Word Books 1995).
Koehler L. – Baumgartner W. – Stamm J.J., The Hebrew and Aramaic Lexicon on the Old Testament (Leiden: Brill 1994-2000) I-V (=HALOT).
Lamb D.T., „Wrath”, Dictionary of the Old Testament Prophets (red. M.J. Boda – J. Gordon McConville) (Downers Grove, IL – Nottingham: IVP Academic – Inter-Varsity Press 2012) 878-883.
Longman III T., „Nahum”, The Minor Prophets. An Exegetical and Expository Commentary (red. T.E. McComiskey) (Grand Rapids, MI: Baker Academic 2009) 765-829.
Lundbom J.R., Jeremiah 21–36. A New Translation with Introduction and Commentary (The Anchor Bible 21B; New York, NY – London: Doubleday 2004).
Mackay J.L., Jeremiah. An Introduction and Commentary (A Mentor Commentary; Fearn: Mentor 2004) I-II.
Mayer G., „kôs”, Theologisches Wörterbuch zum Alten Testament (red. G. Botterweck – H. Ringgren – H.-J. Fabry) (Stuttgart: Kohlhammer 1984) IV, 107-111.
McKane W., A Critical and Exegetical Commentary on Jeremiah I–XXV (The International Critical Commentary; Edinburgh: T&T Clark 1986) I.
McKane W., A Critical and Exegetical Commentary on Jeremiah XXVI–LII (The International Critical Commentary; Edinburgh: T&T Clark 1996) II.
Mitchell H.G., A Critical and Exegetical Commentary on Haggai and Zechariah (The International Critical Commentary; Edinburgh: T&T Clark 1971).
Niehaus J.J., „Obadiah”, The Minor Prophets. An Exegetical and Expository Commentary (red. T.E. McComiskey) (Grand Rapids, MI: Baker Academic 2009) 495-541.
Palmer Robertson O., The Book of Nahum, Habakkuk, and Zephaniah (The New International Commentary on the Old Testament; Grand Rapids, MI: Eerdmans 1990).
Petersen D.L., Zechariah 9–14 and Malachi. A Commentary (The Old Testament Library; London: Westminster John Knox Press 1995).
Powis Smith J.M., A Critical and Exegetical Commentary on the Books of Micah, Zephaniah and Nahum (The International Critical Commentary; Edinburgh: T&T Clark 1921).
Raabe P.R., Obadiah. A New Translation with Introduction and Commentary (The Anchor Bible 24D; New York, NY – London: Doubleday 1996).
Redditt P.L., Haggai, Zechariah and Malachi (The New Century Bible Commentary; Grand Rapids, MI: Eedrmans 1995).
Roberts J.J, Nahum, Habakkuk, and Zephaniah (The Old Testament Library; Louisville, KY: Westminster John Knox Press 1991).
Rudolph W., Micha – Nahum – Habakuk – Zephanja (Kommentar zum Alten Testament XIII/3; Gütersloh: Gütersloher Verlagshaus 1975).
Rudolph W., Haggai – Sacharja 1–8 – Sacharja 9–14 – Maleachi (Kommentar zum Alten Testament XIII/4; Gütersloh: Gerd Mohn 1976).
Rumianek R., Motyw miłości cudzołożnej w Ez 16 i 23 (Warszawa: Fundacja im. Prymasa Tysiąclecia 1995).
Savoca G., Abadia – Naum – Abacuc – Sofonia. Nuova versione, intoduzione e commento (I Libri Biblici. Primo Testamento 18; Milano: Paoline 2006).
Scaiola D., Naum, Abacuc, Sofonia. Introduzione, traduzione e commento (Nuova Versione della Bibbia dai Testi Antichi 16; Cinisello Balsamo: Edizioni San Paolo 2013).
Spronk K., Nahum (Historical Commentary on the Old Testament; Kampen: Pharos 1997).
Stachowiak L.R., Księga Jeremiasza. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (Pismo Święte Starego Testamentu X/1; Poznań: Pallottinum 1967).
Stachowiak L.R., Księga Izajasza II–III. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy (Pismo Święte Starego Testamentu IX/2; Poznań: Pallottinum 1996).
Szefler P., „Księga Nahuma”, Księgi Proroków Mniejszych. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (red. S. Łach) (Pismo Święte Starego Testamentu XII/2; Poznań: Pallottinum 1968) 5-76.
Szmajdziński M., „«Pan jest Bogiem zazdrosnym i mściwym…» (Na 1,2). Obraz Boga w Księdze Nahuma”, Collectanea Theologica 81/4 (2011) 47-62.
Ks. Mariusz Szmajdziński, prezbiter diecezji łowickiej, doktor teologii biblijnej (KUL), licencjat nauk biblijnych (PIB), magister filologii klasycznej (UMK), kierownik Katedry Filologii Biblijnej Telewizyjnego Uniwersytetu Biblijnego (Telewizja Trwam), członek Stowarzyszenia Biblistów Polskich, moderator Dzieła Biblijnego im. Jana Pawła II w diecezji łowickiej, członek rady kapłańskiej diecezji łowickiej. Główny obszar zainteresowań: profetyzm biblijny (zwłaszcza księgi dwunastu proroków), filologia i literatura orientalistyczna (zwłaszcza syryjska) oraz filologia i literatura klasyczna (zwłaszcza grecka). Autor kilku książek, kilkunastu tłumaczeń tekstów biblijnych, apokryficznych i Ojców Kościoła, kilkudziesięciu artykułów naukowych oraz recenzji. Prowadzi stałe audycje w radio i telewizji oraz wykłady w Kościele Środowisk Twórczych w Warszawie.
https://orcid.org/0000-0001-5577-8993
Licencja
Autor/Autorzy udziela/ją Licencjobiorcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji, zgodnie z postanowieniami załącznika: LICENCJA NA KORZYSTANIE Z UTWORU
