Prorockie ujęcie czasu Izraela – perspektywa Księgi Ezechiela
Abstrakt
Artykuł ukazuje specyficzne rozumienie czasu przez proroków na przykładzie Ezechiela, który pełnił swoją misję stróża pośród zesłańców (gola) w czasie niewoli babilońskiej w VI w. przed Chr. Jego zadaniem było przygotowanie Izraela na czas odnowy, który miał być dziełem Jahwe. Prorok na teraźniejszość, przeszłość i przyszłość patrzy wyłącznie z perspektywy relacji Jahwe – Izrael. Z jego wypowiedzi wyraziście wyłaniają się trzy etapy dziejów narodu, każdemu z nich poświęca osobną uwagę. Takie podejście proroka do dziejów narodu zadecydowało o podziale niniejszego artykułu na trzy punkty: 1. Czas teraźniejszy Izraela (wygnanie), 2. Czas dawnego Izraela, 3. Czas nowego Izraela. Objawienie się Jahwe Ezechielowi i powołanie go na proroka oraz stróża stało się punktem wyjścia w przesłaniu całej Księgi (Ez 1,1–3,21). Był to czas Ezechiela i czas zesłańców, który odsłaniał prawdę o Izraelu jako narodzie buntowników (Ez 2,3). Przyszłość miała jednak odsłaniać ostateczne zwycięstwo Jahwe, który odnowi swój lud (Ez 37,1-14) i pokona wszystkich przeciwników (Ez 38–39). Czas nowego Izraela został opisany przede wszystkim w ostatniej wizji (Ez 40–48).
Słowa kluczowe:
czas, prorok, Ezechiel, teraźniejszość, przeszłość, przyszłość, historia, dziejeBibliografia
Allen L.C., Ezekiel 1–19 (Word Biblical Commentary 29; Dallas, TX: Thomas Nelson 1994).
Block D.I., The Book of Ezekiel (The New International Commentary on the Old Testament; Grand Rapids, MI: Eerdmans 1998).
Block D.I., „The God Ezekiel Wants Us to Meet: Theological Perspectives on the Book of Ezekiel”, The God Ezekiel Creates (red. P.M. Joyce – D. Rom-Shiloni) (The Library of Hebrew Bible/Old Testament Studies; London: Bloomsbury 2015) 162–192.
Bosak C., Leksykon wszystkich miejsc biblijnych (Kraków: Petrus 2016).
Chrostowski W., Prorok wobec dziejów. Interpretacje dziejów Izraela w Księdze Ezechiela 16; 20 i 23 oraz ich reinterpretacja w Septuagincie (Warszawa: ATK 1991).
Friebel K.G., Jeremiah’s and Ezekiel’s Sign-Acts (Sheffield: Sheffield Academic Press 1999).
Granados García C., La nueva alianza como recreación. Estudio exegético de Ez 36,16-38 (Analecta Biblica 184; Roma: Gregorian & Biblical Press 2010).
Greenberg M., Ezechiel. I. Kapitel 1–20 (Herders theologischer Kommentar zum Alten Testament; Freiburg: Herder 2001).
Greenberg M., Ezechiel. II. Kapitel 21–37 (Herders theologischer Kommentar zum Alten Testament; Freiburg: Herder 2005).
Hałas S., „Ezechielowa rzeka wypływająca ze świątyni (Ez 47). Aspekt geograficzny i budowa literacka”, Polonia Sacra 2/20 (1998) 43–59.
Homerski J., Księga Ezechiela (PSST XI/1; Poznań: Pallottinum 2013).
Hummel H.D., Ezekiel 1–20 (Concordia Commentary; Saint Louis, MO: Concordia Publishing House 2005).
Hummel H.D., Ezekiel 21–48 (Concordia Commentary; Saint Louis, MO: Concordia Publishing House 2007).
Jasiński A.S., Według postanowienia wiecznego Boga. Aionios w Nowym Testamencie (Opole: Diecezjalny Instytut Pastoralny w Opolu 1991).
Jasiński A.S., Komentarz do Księgi Proroka Ezechiela. Rozdziały 11–20 (Opolska Biblioteka Teologiczna 111; Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego 2009).
Jasiński A.S., Komentarz do Księgi Proroka Ezechiela. Rozdziały 31–39 (Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego 2014).
Jasiński A.S., Komentarz do Księgi Proroka Ezechiela. Rozdziały 40–48 (Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego 2015).
Jasiński A.S., Księga Proroka Ezechiela. Nowy Komentarz. Ez 1–5 (Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego 2017).
Jasiński A.S., Księga Proroka Ezechiela. Nowy Komentarz. Ez 11–15 (Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego 2018).
Kowalski B., Die Rezeption des Propheten Ezechiel in der Offenbarung des Johannes (Stuttgart: Katholisches Bibelwerk GmbH 2004).
Klostermann A., „Ezechiel. Ein Beitrag zu Besserer Würdigung seiner Person und seiner Schrift”, Theologische Studien und Kritiken 50 (1877) 391–439.
Liverani M., Nie tylko Biblia. Historia starożytnego Izraela (Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego 2010). (Crossref)
Mayfield T.D., Literary Structure and Setting in Ezekiel (FAT 2/42; Tübingen: Mohr Siebeck 2010) (Crossref)
Milgrom J. – Block D.I., Ezekiel’s Hope. A Commentary on Ezekiel 38–48 (Eugene: Cascada Books 2012).
Miller J.E., „The Thirtieth Year of Ezekiel 1:1”, Revue Biblique 99 (1992) 499–503.
Neuhaus D.M., „How Promised is the Promised Land?”, BibBh 43 (2017) 2–7.
Nobile M., Saggi su Ezechiele (Roma: Antonianum 2009).
Pikor W., Rola ziemi w przymierzu Boga z Izraelem. Studium historyczno-teologiczne Księgi Ezechiela (Lublin: Wydawnictwo KUL 2013).
Piwowar A., Historia Izraela czasów Starego Testamentu. Od patriarchów do podboju przez Rzymian (Lublin: Wydawnictwo KUL 2013).
Pohl A., „Das Verschlossene Tor Ez. 44, 1-3”, Biblica 13 (1932) 90–92.
Pohlmann K-F., Der Prophet Hesekiel/Ezechiel. Kapitel 20–48 (ATD 22/2; Göttingen: Vandenhoek & Ruprecht 2001).
Renz T., The Rhetorical Function of the Book of Ezekiel (VT.S 76; Boston: Brill 2002).
Ricoeur P., „Wartownik nieuchronnego”, Myśleć biblijnie (red. A. Lacoque – P. Ricoeur) (Kraków: Znak 2003).
Rumianek R., Księga Ezechiela. Tłumaczenie i komentarz (Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego 2009).
Ryken L. – Wilhoit J.C. – Longman T., Słownik symboliki biblijnej (Warszawa: Vocatio 2003).
Saggs H.W.F., Wielkość i upadek Babilonii (Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1973).
Sedlmeier F., Das Buch Ezechiel. Kapitel 1–24 (Neuer Stuttgarter Kommentar. Altes Testament 21/1; Stuttgart: Katholisches Bibelwerk 2002).
Tomiak J., „Symbol i czynności symboliczne w Starym Testamencie”, Historia Izraela na tle słów i czynów symbolicznych proroka Ezechiela (red. A.S. Jasiński – J. Tomiak) (Opole: Biblioteka Opolskiego Biblicum Franciszkańskiego 2003).
Kohler L. – Baumgartner W. – Stamm J.J., Wielki słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu (Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Vocatio” 2008) (=WSHP).
Tidiman B., Le Livre d’Ézéchiel (Vaux-sur-Seine: ÉDIFAC 2007).
Zimmerli W., Ezekiel 1 (Philadelphia: Fortress 1979).
Uniwersytet Opolski
Andrzej Sebastian Jasiński, franciszkanin, profesor zwyczajny nauk teologicznych, kierownik Katedry Egzegezy Ksiąg Starego Testamentu na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Opolskiego; studiował na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (magisterium 1980, doktorat 1985, habilitacja 1992), Studium Biblicum Franciscanum w Jerozolimie (1986–1987) oraz The Catholic University of America w Waszyngtonie (1992–1993); autor 16 monografii (w tym pięciotomowego komentarza do Księgi Ezechiela) i ponad 200 artykułów.
https://orcid.org/0000-0003-1950-6346Licencja
Autor/Autorzy udziela/ją Licencjobiorcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji, zgodnie z postanowieniami załącznika: LICENCJA NA KORZYSTANIE Z UTWORU
