Miłość przebaczająca i jednocząca w świetle Homilii na Ewangelię wg św. Mateusza św. Jana Chryzostoma

Sylwia Kaczmarek

Abstrakt

Artykuł jest analizą kilku homilii (XV-XVII, XVIII-XIX i LVIII-LXI) obejmujących egzegezę początku Kazania na Górze (Mt 5,1–6,15) oraz Mowy Kościelnej (Mt 18). Głównym celem artykułu jest prześledzenie związku pomiędzy przebaczeniem i budowaniem wspólnoty. Badaniu poddane są niektóre aspekty Chryzostomowego komentowania: błogosławieństw jako drogi do cnoty wyzwalającej z egoizmu; bycia solą i światłem jako konieczności świadczenia o dobroci Ojca słowem i czynem; polecenia, by się nie gniewać „na próżno” i by nie składać daru Bogu bez pojednania się z bratem. Następnie zwraca się uwagę na nakaz przekraczania wymagań krzywdzącego przez gotowość ofiarowania mu dobrodziejstwa, a przez to do naśladowania Ojca w niebie; odpuszczenie win jako drogę do osiągnięcia ich odpuszczenia przez Ojca; wskazanie postawy dziecka jako warunku wejścia do Królestwa Bożego; słowa o zgorszeniu i o upominaniu jako wyraz troski Boga o człowieka, podkreślonej jeszcze w przypowieści o owcy, a w końcu nakaz przebaczania i ilustrującą go przypowieść o nielitościwym słudze, która poprzez surowość kary dowodzi, że Bogu jest najwstrętniejsza pamiętliwość. W artykule zaznacza się, że Chryzostom w swojej egzegezie i w swych parenezach ujmuje nauczanie Jezusa w kontekście Jego misji pojednania i zjednoczenia ludzi, której to misji współuczestnikiem ma być każdy chrześcijanin – właśnie przez miłość przebaczającą i wprowadzającą przyjaźń tam, gdzie panowała nieprzyjaźń. Artykuł wskazuje też na pewne wpływy filozoficzne, którym wybitny retor podlega, gdy snuje swoją wizję politei, zaznaczając jednocześnie specyfikę relacji w niej panujących, polegającą na posiadaniu jednego Ojca, na pojednaniu mocą nie własnej woli jedynie, lecz ofiary życia Jednorodzonego.