Funkcje i zadania arcykapłana według Księgi Mądrości Syracha

Andrzej Piwowar

Abstract

Księga Mądrości Syracha wyróżnia się spośród innych ksiąg mądrościowych Starego Testamentu zainteresowaniem kultem w wielu jego aspektach, począwszy od tych najważniejszych (kapłaństwo, ofiary, normy liturgiczne) aż do tych o mniejszym znaczeniu, jak np. czasy święte czy praktyki niedozwolone. To zainteresowanie liturgią nie oznacza, że Mędrzec był kapłanem. Najprawdopodobniej był laikiem, któremu sprawy kultu były ważne i bliskie. W Pochwale Ojców (Syr 44 – 50) Syrach poświęca dużo uwagi trzem arcykapłanom: pierwszemu z nich – Aaronowi (Syr 45,6-22), Pinchasowi (Syr 45,23-26) i Szymonowi, synowi Oniasza (Syr 50,1-21). W jego prezentacji tych postaci dominuje aspekt apologetyczny (ukazuje kapłaństwo jako przymierze, które Bóg zawarł z Aaronem i Pinchasem). Syrach opowiada się za kapłaństwem aaronowym i broni tego urzędu przed nieuprawomocnionymi uzurpatorami (Jazon i Menelaos). Niejako na marginesie mówi o zadaniach i funkcjach arcykapłanów. Przede wszystkim koncentruje się na aspekcie kultycznym ich posłannictwa, ale mówi również o ich misji sędziego i nauczyciela Prawa. Charakterystyczne jest to, że Mędrzec łączy razem te dwa ostatnie zadania w jedno, które można by określić jako formację Izraela. Żyjąc w czasach powygnaniowych ukazuje najwyższego kapłana jako zwierzchnika narodu, który zastąpił króla i pełni jego rolę – troszczy się o powierzony jego opiece lud i ma władzę nad nim.