Запрет дискриминации по генетическим признакам в международном публичном праве
Аннотация
Генетическая дискриминация означает иное отношение к человеку из-за его генетических признаков, которые определяют, какую предрасположенность к заболеваниям имеет человек. В качестве примера можно привести генетическую предрасположенность к болезни Гентингтона или риск развития колоректального рака. С юридической точки зрения возникает важная проблема: можно ли использовать данные о генетической информации таким образом, чтобы дискриминировать человека? Например, проблема может заключаться в том, что страховщик отказывается заключать с нами договор страхования жизни или увеличивает наш страховой взнос.
Первый метод исследования – догматический анализ, который включает в себя два элемента: количественный и качественный метод изучения международного права и юридико-догматический метод, т.е. критический анализ литературы и судебной практики. Вторым методом исследования является сравнительно-правовой анализ, целью которого является сравнение положений, содержащихся в универсальной и региональной системе прав человека.
Цель данной статьи – изучить, в какой степени запрет дискриминации по генетическим признакам регулируется международным публичным правом. Почему генетическую дискриминацию следует отличать от общих дискриминационных норм? Многие правовые документы (например, Всеобщая декларация прав человека) содержат общие антидискриминационные нормы. Однако примеры генетической дискриминации указывают на то, что существующих в настоящее время норм может быть недостаточно. Статья также является попыткой ответить на вопрос, что такое генетическая дискриминация.
Ключевые слова:
генетическая дискриминация, генетическая информация, права человекаБиблиографические ссылки
Bańczyk W., „Miękkie prawo, ale prawo”, czyli o obowiązku przestrzegania soft law, Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ 2016, nr 1.
Berkman B.E., Hull S.C., The “Right Not to Know” in the Genomic Era: Time to Break From Tradition?, The American Journal of Bioethics 2014, t. 14, nr 3, DOI: 10.1080/15265161.2014.880313. (Crossref)
Billings P.R. i in., Discrimination as a Consequence of Genetic Testing, American Journal of Human Genetics 1992, t. 50.
Bogdańska B., Kategoria godności jako filozoficzne uzasadnienie współczesnej koncepcji praw człowieka, w: O prawach człowieka nieco inaczej, red. R. Moń, A. Kobyliński, Warszawa 2011.
Burgermeister J., Teacher Was Refused Job Because Relatives Have Huntington’s Disease, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC214077/ [dostęp: 25.04.2021 r.].
Cohen A., Imbeciles. The Supreme Court, American Eugenics, and the Sterilization of Carrie Buck, New York 2016.
Dudek T., Metody interpretacji Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności na przykładzie spraw dotyczących dyskryminacji ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową, Warszawa 2015.
Grzymkowska M., Standardy bioetyczne w prawie europejskim, Warszawa 2009.
Kapelańska-Pręgowska J., Prawne i bioetyczne aspekty testów genetycznych, Warszawa 2011.
Kinsley N., The Use of Genetic Tests by the Individual Life Insurance Industry in South Africa, Johannesburg 2009.
Krishna D., DNA Testing for Eddy Curry? Creating a New Constitutional Protection, 9 U. Pa. J. Const. L. 1105 2007.
Lippert-Rasmussen K., Genetic Discrimination and Health Insurance, Res Publica 2015, t. 21, nr 2. (Crossref)
Motoc I.V., The International Law of Genetic Discrimination: The Power of ’Never Again’, w: New Technologies and Human Rights, red. T. Murphy, Oxford 2009. (Crossref)
Mukherjee S., Gen. Ukryta historia, tłum. J. Dierzgowski, Wołowiec 2017.
Plümecke T., Genes, Symptoms, and the “Asymptomatic Ill”: Toward a Broader Understanding of Genetic Discrimination, New Genetics and Society 2016, t. 35, nr 2. (Crossref)
Prawa człowieka wobec rozwoju biotechnologii, red. L. Kondratiewa-Bryzik, K. Sękowska-Kozłowska, Warszawa 2013.
RODO. Ogólne rozporządzenie o ochronie danych. Komentarz, red. E. Bielak-Jomaa, D. Lubasz, Warszawa 2017.
Stelmach J., Brożek B., Soniewicka M., Załuski W., Paradoksy bioetyki prawniczej, Warszawa 2010.
Wood T., Genetic Information Discrimination in Public Schools: A Common-Sense Exception, The University of the Pacific Law Review, t. 49, nr 2.
Uniwersytet Śląski https://orcid.org/0000-0003-4273-2595
Лицензия
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.
Autor oświadcza, że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza jakichkolwiek praw osobistych lub majątkowych osób trzecich oraz, że jego prawa autorskie do utworu nie są ograniczone w zakresie objętym umową podpisywaną z Wydawcą.
Autor publikacji przenosi nieodpłatnie na Wydawcę autorskie prawa majątkowe do składanego do publikacji Utworu (artykułu) bez ograniczeń czasowych i terytorialnych na następujących polach eksploatacji:
a) wytwarzanie, utrwalanie i zwielokrotnianie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
b) wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu, oraz rozpowszechnianie w postaci otwartego dostępu, zgodnie z treścią licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 Międzynarodowa (zwanej również jako CC BY), dostępnej pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl;
c) włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
d) opublikowanie na stronie internetowej czasopisma, publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, oraz publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
e) wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu lub innej sieci.
Przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu następuje nieodpłatnie, z chwilą podpisania umowy.
