„Idealny” kalendarz w Księdze Jubileuszy

Antoni Tronina

Instytut Nauk Biblijnych KUL , Polska
https://orcid.org/0000-0003-3976-8271


Abstrakt

  W połowie II w. przed Chr. judaizm palestyński doznał głębokiego wstrząsu, spowodowanego m.in. wprowadzeniem do kultu świątynnego kalendarza pogańskiego. Reakcją na tę rewolucję było powstanie machabejskie, a w konsekwencji secesja na pustynię części kapłanów i wiernych pod wodzą Mistrza Sprawiedliwości. Przyjęli oni własny kalendarz liturgiczny, poświadczony nieco wcześniej przez autora Księgi Jubileuszy. Podstawą obliczeń dat świątecznych nie są tam cykle księżyca, lecz rok słoneczny, liczący 364 dni. Liczba ta, podzielna przez 7, umożliwiła świętowanie szabatu i świąt Izraela w stałym porządku, bez zakłóceń związanych z nierównością miesięcy księżycowych.  

Słowa kluczowe:

Księga Jubileuszy, słoneczny kalendarz liturgii, Machabeusze, Qumran



Bator, W., Religia starożytnego Egiptu (Kraków: WAM 2004).

Baumgarten, J.M., „The Calendars of the Book of Jubilees and the Temple Scroll”, Vetus Testamentum 37 (1987) 71-78. (Crossref)

Beckwith, R.T., Calendar and Chronology. Jewish and Christian (Leiden: Brill 2001).

Ben-Dov, J. et al. (red.), Living the Lunar Calendar (Oxford: Oxbow 2012). (Crossref)

Bielecki, S., „Starotestamentalne kalendarze liturgiczne”, Życie religijne w Biblii (red. G. Witaszek) (Lublin: RW KUL 1999) 267-285.

Bergsma, J.S., „The Relationship between Jubilees and the Early Henochic Books (Astronomical Book and Book of the Watchers)”, Enoch and the Mosaic Torah. The Evidence of Jubilees (red. G. Boccaccini – G. Ibba) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 2009) 36-51.

Bernstein, M.J., „‘Walking in the Festivals of the Gentiles’. 4QpHoseaA 2:15-17 and Jubilees 6:34-38”, Reading and Re-Reading Scripture at Qumran (Studies on the Texts of the Desert of Judah 107; Leiden: Brill 2013) 674-685. (Crossref)

Brzegowy, T., „Kalendarz biblijny. Jego powstanie i rozwój w kontekście oddziaływań kalendarza babilońskiego i egipskiego”, Czas i kalendarz (red. Z.J. Kijas) (Biblioteka Ekumenii i Dialogu 14; Kraków: PAT 2001) 35-70.

Drawnel, H., An Aramaic Wisdom Text from Qumran. A New Interpretation of the Levi Document (Journal for the Study of Judaism Supplement Series 86; Leiden: Brill 2004). (Crossref)

Drawnel, H., The Aramaic Astronomical Book (4Q208-4Q211) from Qumran. Text, Translation, and Commentary (Oxford: Oxford University Press 2011).

Drawnel, H., „Obraz idealnego kapłana na przykładzie Lewiego w Wizjach Lewiego”, Od Melchizedeka do Jezusa – Arcykapłana. Biblia o kapłaństwie (red. D. Dziadosz) (Analecta Biblica Lublinensia 5; Lublin: Wydawnictwo KUL 2010) 119-135.

Dąbrowa, E., The Hasmoneans and Their State (Kraków: Jagiellonian University Press 2010).

Flint, P., The Dead Sea Psalms Scrolls and the Book of Psalms (Studies on the Texts of the Desert of Judah 17; Leiden: Brill 1997). (Crossref)

Glessmer, U., „Explizite Aussagen über kalendarische Konflikte im Jubiläenbuch: Jub 6,22-32.33-38”, Studies in the Book of Jubilees (red. M. Albani – J. Frey – A. Lange) (Texte und Studien zum antiken Judentum 65; Tübingen: Mohr Siebeck 1997) 127-164.

Grelot, P., Documents araméens d’Egypte (Littératures anciennes du Proche-Orient 5; Paris: Cert 1972).

Jacksona, D.R., „Jubilees and Enochic Judaism”, Enoch and the Mosaic Torah. The Evidence of Jubilees (red. G. Boccaccini – G. Ibba) (Grand Rapids, MI: Eerdmans 2009) 411-425.

Jaubert, A., La date de la Cène (Paris: Gabalda 1957).

Łach, J., „Liturgiczny kalendarz Księgi Jubileuszów w świetle ostatnich dyskusji”, Ruch Biblijny i Liturgiczny 16 (1963) 98-105. (Crossref)

Mélèze-Modrzejewski, J., Żydzi nad Nilem. Od Ramzesa II do Hadriana (Biblioteka Zwojów. Tło Nowego Testamentu 3; Kraków: Enigma 2000).

Morgenstern, J., „Calendar of the Book of Jubilees, Its Origin and Its Character”, Vetus Testamentum 5 (1955) 34-76. (Crossref)

Muchowski, P., Rękopisy znad Morza Martwego, wyd. 2 (Biblioteka Zwojów. Tło Nowego Testamentu 5; Kraków: Enigma 2000).

Muchowski, P., Komentarze do rękopisów znad Morza Martwego (Biblioteka Zwojów. Tło Nowego Testamentu 7; Kraków: Wydawnictwo Naukowe UAM 2001).

Nawrot, J., Pierwsza Księga Machabejska. I. Rozdziały 1,1–6,16 (NKB.ST 14/1; Częstochowa: Edycja Świętego Pawła 2016).

Newsom, C.A., Songs of the Sabbath Sacrifice. A Critical Edition (Harvard Semitic Studies 27; Atlanta, GA: Scholars 1985). (Crossref)

Rubinkiewicz, R., „Starożytne kalendarze Bliskiego Wschodu”, Życie religijne w Biblii (red. G. Witaszek) (Lublin: RW KUL 1999) 257-266.

van Ruiten, J.T., „The Covenant of Noah in Jubilees 6.1-38”, The Concept of the Covenant in the Second Temple Period (red. S.E. Porter – J.C.R. de Roo) (Journal for the Study of Judaism Supplement Series 71; Leiden: Brill 2003) 167-190. (Crossref)

van Ruiten, J.T., „The Interpretation of the Flood Story in the Book of Jubilees”, Interpretations of the Flood (red. F. García Martínez – G.P. Luttikhuizen) (Themes in Biblical Narrative 1; Leiden: Brill 1998) 66-85.

Sacchi, P., Storia del mondo giudaico (Torino: Società Editrice Internazionale 1976).

Talmon, S., „Hebrew Written Fragments from Masada”, Dead Sea Discoveries 3(1996) 168-177. (Crossref)

Sikora, R.A., „Kapłaństwo po niewoli babilońskiej”, Życie religijne w Biblii (red. G. Witaszek) (Lublin: RW KUL 1999) 181-190.

Stegemann, H., Esseńczycy z Qumran, Jan Chrzciciel i Jezus (Kraków: Enigma 2002).

Tronina, A., Księga Jubileuszy czyli Mała Genesis. Przekład i opracowanie (Apokryfy Starego Testamentu 4; Kraków: Enigma Press 2018).

Talmon, S. – Ben-Dov, J. – Glessmer, U., Qumran Cave 4. XVI. Calendrical Texts (Discoveries in the Judaean Desert 21; Oxford: Clarendon 2001).

Trehuedic, K., „Commentaires de la Genèse A–D (4QCommentary on Genesis A–D)–4Q252–4Q253–4Q254–4Q254a”, La Bibliothèque de Qumran. I. Torah (red. K. Bertelot et al.) (Paris: Cerf 2008) 299-317.

VanderKam, J.C., Calendars in the Dead Sea Scrolls. Measuring Times (London: Routledge 1998).

VanderKam, J.C., The Book of Jubilees (Guides to Apocrypha and Pseudepigrapha; Sheffield: Sheffield Academic Press 2001).

VanderKam, J.C. – Milik, J.T., „Jubilees”, Qumran Cave 4. VIII. Genesis to Numbers (H. Attridge et al.) (Discoveries in the Judaean Desert 13; Oxford: Clarendon 1994) 1-185.

Vivian, A., Rotolo del Tempio (Brescia: Paideia 1990).

de Vaux, R., Instytucje Starego Testamentu (tł. T. Brzegowy) (Poznań: Pallotinum 2004) I-II.

Wróbel, M.S., „Znaczenie i obchody Święta Namiotów w starożytnym Izraelu”, Scripta Biblica et Orientalia 3 (2011) 99-107.

Zdun, P., Pieśni Ofiary Szabatowej z Qumran i Masady (Teksty z Pustyni Judzkiej 1; Kraków: Enigma 1996).

Pobierz

Opublikowane
2020-12-21


Tronina, A. (2020). „Idealny” kalendarz w Księdze Jubileuszy. Verbum Vitae, 38(1), 63–78. https://doi.org/10.31743/vv.1949

Antoni Tronina  ajtronina@gmail.com
Instytut Nauk Biblijnych KUL

Antoni Tronina, prezbiter archidiecezji częstochowskiej, profesor nauk teologicznych, emerytowany profesor zwyczajny KUL, autor wielu książek z różnych dziedzin biblistyki i apokryfistyki; redaktor serii Nowy Komentarz Biblijny Stary Testament; w ostatnim czasie opublikował Apokryficzne księgi Barucha (Apokryfy Starego Testamentu 5; Kraków: Enigma 2018) oraz Targum Neofiti 1. Księga Kapłańska (Biblia Aramejska 3; Lublin: Gaudium 2019).

https://orcid.org/0000-0003-3976-8271



Licencja

Autor/Autorzy udziela/ją Licencjobiorcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji, zgodnie z postanowieniami załącznika: LICENCJA NA KORZYSTANIE Z UTWORU