Dignity of the human person and its threats in light of the Catholic Social Teaching
Janusz Mariański
Wyższa Szkoła Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie , PolandAbstract
The Catholic Social Teaching strongly emphasizes the unquestionable and inalienable dignity of the human person, and hence a person surpasses all social institutions and creates an entire spiritual and moral culture. The Popes and John Paul II in particular, have pointed out various situations that threaten human dignity, thus demonstrating a good sociological sensitivity. To speak of human dignity in the context of social relationships and conditions (social dignity) and of personal beliefs (personal dignity) would be incomplete without reference to the ontological dignity of the human person, "inscribed" in the personhood of each of us. In this article, we will highlight just three external and internal dangers associated with the violation of human dignity: a) dignity of the person and human life; b) human dignity and disability; c) dignity of the elderly people. In these and many other contexts and circumstances, the dignity of a person and his or her personality are violated and offended.
Keywords:
Catholic Social Teaching, human dignity, human dignity and human life, dignity of the elderly people, dignity of the disabledReferences
Andrzejuk A. (2016), Filozoficzne ujęcie godności, w: Godność jako wartość i problem edukacyjny, red. I. Jazukiewicz, A. M. de Tchorzewski, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin, s. 35-46.
Bartnik Cz. S. (2016), Zło ateizmu społeczno-politycznego, Wydawca i druk: „STANDRUK”, Lublin.
Białas M. (2017), Godność osób niepełnosprawnych intelektualnie w aspekcie seksualnym, w: DISPUTATIONES QUODLIBETALES XX. Dôstojnosť človeka a jeho budùcnosť, eds. P. Dancák , R. Šoltés, Prešovská univerzita v Prešove, Prešov, s. 74-86.
Biesaga T. (2016), Podstawy etyki i bioetyki, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, Kraków.
Borutka T. (1995), Dziecko w nauczaniu Papieża Jana Pawła II, Wydawnictwo UNUM, Kraków.
Buttiglione R. (2012), Błogosławiony Jan Paweł II i Kościół katolicki w debacie na temat praw człowieka, tł. K. Kwiatkowski, w: W poszukiwaniu człowieka w człowieku. Materiały IV Kongresu Kultury Chrześcijańskiej. Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II Lublin, 27—30 września 2012 r., red. S. Nowosad, A. Eckmann, T. Adamczyk, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin, s. 47-61.
Chałas K. (2003), Wychowanie ku wartościom. Elementy teorii i praktyki, t. I (Godność, wolność, odpowiedzialność, tolerancja), Wydawnictwo JEDNOŚĆ, Kielce.
Chałas K. (2013), Godność osoby źródłem transcendencji i czynnikiem jej rozwoju – perspektywa personalistyczna, w: Wartości w pedagogice. Wolność, odpowiedzialność, godność we współczesnej pedagogice, red. W. Furmanek, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 180-192.
Chlewiński Z., Zaleski Z. (1997), Godność, w: Leksykon filozofii klasycznej, red. J. Herbut, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin, s. 260-262.
Chrapkowska-Zielińska A., Wilk H. (2016), O godność w życiu starszych ludzi, w: Godność jako wartość i problem edukacyjny, red. I Jazukiewicz, A. M. de Tchorzewski, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin, s.228-249.
Chrost M., Miśkowiec E. (2016), Rozumienie pojęcia godności przez studentów pedagogiki, w: Godność jako wartość i problem edukacyjny, red. I. Jazukiewicz, A. M. de Tchorzewski, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin, s. 149-170.
Complak K. (2002), O prawidłowe pojmowanie godności osoby ludzkiej w porządku RP, w: Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, red. B. Banaszak, A. Preisner, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa, s. 63-79.
Ćwil W. (2010), Godność osoby ludzkiej źródłem praw człowieka w nauczaniu Jana Pawła II, „Studia z Prawa Wyznaniowego”, t. 13, s. 227-241.
Ćwil W. (2019), Wolność religijna podstawowym prawem człowieka w nauczaniu Jana Pawła II, Wydawnictwo KUL, Lublin.
Dobrzaniecki K. (2010), Godność człowieka, w: Leksykon ochrony praw człowieka. 100 podstawowych pojęć, red. M. Balcerzak, S. Sykuna, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa, s. 144-148.
Dyczewski L. (1994), Rodzina, społeczeństwo, państwo, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin.
Dyczewski L. (2002), Więź między pokoleniami w rodzinie, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin.
Dyczewski L. (2013), Starość (aspekt społeczny), w: Encyklopedia katolicka, t. XVIII, red. E. Gigilewicz, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin, kol. 856-858.
Dylus A. (2004), Godność człowieka: fundament wartości europejskich, „Teologia i Człowiek”, nr 3, s. 9-18.
Filipczuk M. (2018), Wychowanie moralne w kontekście przemian cywilizacyjnych, „Collectanea Theologica”, nr 1 s. 141-171. (Crossref)
Furmanek W. (2013), Eksplikacja pojęcia i zjawiska, w: Wartości w pedagogice. Wolność, odpowiedzialność, godność we współczesnej pedagogice, red. W. Furmanek, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 157-166.
Furmanek W. (2013), Godność obiektem badań nauk humanistycznych, w: Wartości w pedagogice. Wolność, odpowiedzialność, godność we współczesnej pedagogice, red. W. Furmanek, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 167-179.
Furmanek W. (2019), Człowiek wobec wartości, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
Furmanek W. (2020), Człowiek. Urzeczywistnianie się osoby, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.
Gacka B. (2005), Godność osoby i godność narodu, „Rocznik Teologii Katolickiej”, nr 4, s. 19-28. (Crossref)
Gajda J. (2016), Godność w złożonej rzeczywistości współczesnej, w: Godność jako wartość i problem edukacyjny, red. I. Jazukiewicz, A. M. de Tchorzewski, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin, s. 79-102.
Halicka M., Halicki J. (2018), Ludzie starzy i starość w refleksji Ojca Leona Dyczewskiego, w: Mistrz i Przyjaciel. Ojciec Profesor Leon Benigny Dyczewski OFM Conv., red. M. Halicka, A. Szafranek, L. Dakowicz, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, s. 75-84.
Jan Paweł II. (1990), Nauczanie papieskie 1979 (styczeń – czerwiec), t. II/1, red. E. Weron, A. Jaroch, Wydawnictwo Pallottinum, Poznań.
Jasnos A. (2019), Wartość rodzin dzieci z niepełnosprawnością, „Zeszyty Naukowe KUL”, nr 3, s. 75-87. (Crossref)
Kalinowski M. (2006), Aborcja, w: Leksykon teologii pastoralnej, red. R. Kamiński, W. Przygoda, M. Fijałkowski, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin, s. 17-18.
Konieczny M. (2019), [recenzja], „Zeszyty Naukowe KUL”, nr 4, s. 149-155. (Crossref)
Kornas-Biela D. (2010), Pedagogika prenatalna, w: Pedagogika, t. 4 (Subdyscypliny i dziedziny wiedzy o edukacji), red. B. Śliwerski, Wydawnictwo Pedagogiczne, Gdańsk, s. 149-173.
Kosiorek M. M. (2019), Kult ciała a seksualność człowieka prezentowana na lekcji religii, w: Edukacja religijna wobec przemian kulturowych, red. P. Mąkosa, Wydawnictwo KUL, Lublin, s. 29-40.
Kowalczyk M. (2010), Godność pracy osób niepełnosprawnych, w: Godność pracy ludzkiej, red. J. Cymbała, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn, s. 75-87.
Krucina J. (2007), Wznoszenie wartości podstawowych, TUM Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, Wrocław.
Kuskowski M. (2014), Podmiotowość człowieka niepełnosprawnego w nauczaniu Jana Pawła II, w: Człowiek w refleksji Karola Wojtyły – Jana Pawła II, red. A. Różyło, M. Sztaba, Wydawnictwo KUL, Lublin, s. 333-345.
Łuczak M. (2018), Urząd w czasach twittera. Pastoralno-teologiczne studium nauczania abp. Józefa Kupnego, Wydawnictwo JEDNOŚĆ, Kielce.
Majka J. (1970), Solidarność i współodpowiedzialność. „Ateneum Kapłańskie”, nr 2, s. 232-248.
Majka J. (1991), Jaka Polska? Węzłowe problemy katolickiej nauki społecznej, Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, Wrocław.
Mariański J. (2017), Godność ludzka w kontekście społecznym. Szkice ze społecznego nauczania Kościoła katolickiego, Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium”, Lublin.
Mariański J. (2019), Maturzyści puławscy w latach 1994-2016. Szkic do portretu młodych Polaków, Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa.
Mariański J. (2019), Socjologia i moralność. Czym jest i dokąd zmierza socjologia moralności? Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Molesztak A. (2016), Godność jako wartość moralna w odniesieniu do osób w podeszłym wieku, w: Godność jako wartość i problem edukacyjny, red. I Jazukiewicz, A. M. de Tchorzewski, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin, s. 213-228.
Okoń W. (2007), Nowy słownik pedagogiczny, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.
Orzeszyna K. (2020), Godność jako źródło praw człowieka, w: K. Orzeszyna, M. Skwarzyński, R. Tabaszewski, Prawo międzynarodowe praw człowieka, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa, s. 20-30.
Otrębski W. (2009), Niepełnosprawnych ruchowo duszpasterstwo, w: Leksykon teologii pastoralnej, red. R. Kamiński, W. Przygoda, M. Fijałkowski, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin, s. 560-565.
Papieska Rada ds. Świeckich. (2012), Godność i posłannictwo ludzi starszych w Kościele i świecie, w: W trosce o życie. Wybrane dokumenty Stolicy Apostolskiej, t. II, red. J Brusiło, Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej BIBLOS, Tarnów, s. 499-516.
Partycki S. (2003), Zarys teorii socjologii gospodarki, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin.
Pasteczko E. (2012), Młodzież o godności człowieka a nauczanie Jana Pawła II, w: Godność w perspektywie nauk, red. H. Grzmil-Tylutki, Z. Mirek, Wydawca: Międzynarodowe Towarzystwo Naukowe Fides et Ratio, Kraków, s. 161-172.
Pikuła N. (2011), Godność osoby starszej w nauczaniu Jana Pawła II, w: Starzenie się z godnością, red. S. Steuden, M. Stanowska, K. Janowski, Wydawnictwo KUL, s. 47-55.
Podrez E. (1993), Godność człowieka, w: Słownik katolickiej nauki społecznej, red. W. Piwowarski, Instytut Wydawniczy PAX, Wydawnictwo Misjonarzy Klaretynów „PALABRA”, Warszawa, s. 54-55.
Rauscher A. (2008), O wolność i godność człowieka. Jan Paweł II i wiosna Kościoła, tł. J. Kempa, w: Służba prawdzie, wolności i życiu. Refleksje nad myślą społeczną Jana Pawła II, red. E. Albińska, S. Fel, Wydawnictwo KUL, Lublin, s. 119-134.
Rembierz M. ( 2016), O splocie problemów i badań pedagogiki specjalnej z refleksją metodologiczną, aksjologiczną i antropologiczną, w: Wybrane zagadnienia metodologii i metodyki badań w obszarze niepełnosprawności i codzienności osób z niepełnosprawnością, red. Z. Gajdzica, M. Bełza, D. Prysak, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s.15-38.
Rola M. (2020), Młodzież licealna wobec wartości ludzkiego życia, „Ateneum Kapłańskie”, nr 1, s. 74-87.
Sadowski M. ( 2010), Godność człowieka i dobro wspólne w papieskim nauczaniu społecznym (1878-2005), Wydawca: Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Steuden S. (2009), Szczęśliwi po pięćdziesiątce, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
Stoecker R. (2011), Three Crucial Turns on the Road to an Adequate Understanding of Human Dignity, w: Humiliation, Degradation, Dehumanization. Human Dignity Violated, Springer Science- Business Media B.V., Heidelberg-London-New York, s. 7-17. (Crossref)
Świątkiewicz W. (1996), Człowiek podmiotem życia społecznego (postacie społecznego przyzwolenia dla zniewolenia), „ Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne”, t. 29, s. 192-196.
Szczupał B. (2009), Godność osoby z niepełnosprawnością. Studium teoretyczno-empiryczne poczucia godności młodzieży z dysfunkcją narządu ruchu, Wydawnictwo Naukowe AKAPIT, Kraków.
Szczupał B. (2012), Godność osoby z niepełnosprawnością jako wyznacznik koncepcji praw człowieka, „Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo”, nr 3, s.29-49.
Szczupał B. (2014), Godność osoby z niepełnosprawnością w poglądach Marii Grzegorzewskiej oraz we współczesnej pedagogice specjalnej, w: Idee Marii Grzegorzewskiej jako inspiracje rozwoju współczesnej pedagogiki specjalnej, red. E. Dyduch, A. Mikrut, J. Zielińska, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków, s. 162-173.
Szostek A. (2014), Śladami myśli świętego. Osoba ludzka pasją Jana Pawła II, Instytut Jana Pawła II KUL, Lublin.
Sztaba M. (2019), Etyczno-moralne podstawy życia społecznego w świetle nauczania Karola Wojtyły – Św. Jana Pawła II. Wybrane aspekty, Wydawnictwo Naukowe Wyższego Instytutu Teologicznego w Częstochowie, Mysłowice.
Tomkiewicz A. (2010), Wartość osoby niepełnosprawnej w rodzinie, w: Rodzina jako Kościół Domowy, red. A. Tomkiewicz, W. Wieczorek, Wydawnictwo KUL, Lublin, s. 323-331.
Viafora C. (2006), Godność człowieka umierającego, tł. P. Borkowski, „Społeczeństwo. Studia, prace badawcze, dokumenty z zakresu nauki społecznej Kościoła”, nr 2, s. 327-340.
W centrum: godność człowieka. Działalność polityczna na gruncie odpowiedzialności chrześcijańskiej. Etyka chrześcijańska jako drogowskaz. (2009), red. B. Vogel, Fundacja Konrada Adenauera – Przedstawicielstwo w Polsce, tł. P. Żwak, M. Kurkowska, Wydawnictwo ,,Jedność”, Kielce – Warszawa.
W trosce o życie. Wybrane dokumenty Stolicy Apostolskiej. (2012), t. II, red. J. Brusiło, Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos, Tarnów.
Wadowski D. (2009), Niepełnosprawny (aspekt socjologiczny), w: Encyklopedia katolicka, t. XIII, red. E. Gigilewicz, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin, kol. 1157-1159.
Wyszowadzki W. (2020), Starość jako dar i wyzwanie, „Ateneum Kapłańskie”, nr 3 s. 547-558.
Żebrowski J. (2009), Godność dziecka podstawową wartością moralną, w: Edukacja w dobie przemian kulturowych. Księga Jubileuszowa dedykowana profesorowi Januszowi Sztumskiemu, red. K. Rędziński, M. Łapot, Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, Częstochowa, s. 299-314.
Ziembiński I. (2007), O godności umierania, w: Z dziejów filozoficznej refleksji nad człowiekiem. Księga Pamiątkowa ku czci Profesora Jana Czerkawskiego (1939-2007), red. P. Gutowski, P. Gut, Wydawnictwo KUL, Lublin, s. 389-408.
Życiński J. (2004), Godność i medycyna, Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej „Gaudium”, Lublin.
Życiński J. (2004), Między Hipokratesem a Singerem. Godność człowieka jako podstawa etyki medycznej, wykład wygłoszony podczas II Międzynarodowego Kongresu Polskiego Towarzystwa Medycyny Ratunkowej pt. Medycyna ratunkowa w Europie Środkowo-Wschodniej, Lublin, 12-15 września 2004 r. (mps).
Wyższa Szkoła Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.