LEGAL DETERMINANTS FOR ANIMAL SLAUGHTERING, WITH THE PARTICULAR FOCUS ON RITUAL SLAUGHTER, UNDER THE POLISH AND ESTONIAN LEGISLATIONS
Hanna Spasowska-Czarny
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie , Polandhttps://orcid.org/0000-0003-4000-5837
Abstract
The so-called ritual slaughter is one of the basic religious rules for adherents of Judaism and Islam. An important dimension of religious freedom is the freedom to perform acts of prayer and worship privately and publicly as well. Therefore, this also includes offering sacrifices and acquiring meat in accordance with tradition, which, in the case of adherents of Judaism and Islam, entails the practice of ritual slaughter.
In European Union Member States, Council Regulation (EC) No 1099/2009 of 24 September 2009 on the protection of animals at killing has been effective since 1 January 2013. Under this regulation, animals are to be killed only after prior stunning, in accordance with the methods and detailed requirements related to the use of these methods as set out in Annex 1. The analysis of international law provisions indicates that although international law allows free practice of religious worship and related rites, the national legislature individually regulates the content of this legislation, taking into account the customary rules, principles and values applicable in a given country, as well as the legislation aimed at protection of animals.
Keywords:
animal rights, ritual slaughter, stunning, slaughterReferences
Banaszak, Bogusław. 2014. „Prawo mniejszości narodowych do kultywowania własnej tożsamości kulinarnej”, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2014, t. XXXI: 19-26.
Dziadzio, Andrzej, Zakaz uboju rytualnego jako naruszenie konstytucyjnej zasady wolności religii. Kontekst współczesny i historyczny, „Forum Prawnicze” 1/2014: 6-13.
Frieske, Anna, Sitkowska, Beata, Piwczyński, Dariusz, Mroczkowski, Sławomir. 2002. „Rytualny ubój zwierząt”, Przegląd Hodowlany, 2(2002): 2-33.
Gabriel-Węglowski, Michał. 2008. Przestępstwa przeciwko humanitarnej ochronie zwierząt, Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa "Dom Organizatora”.
Joanna Cukras-Stelągowska. 2015. „Wokół debaty nad ubojem rytualnym w Polsce- analiza dyskursów publicznych”, Społeczeństwo i polityka nr 4 (45)/2015: 139-157.
Kerikmae, Tanel, Joamets, Kristi, Pleps, Janis, Rodina, Anita, Berkmanas Tomas, Gruodyte, Edita. 2017. The Law of the Baltic States, Springer International Publishing.
Kraus, Hans Hermann, Amtsberg, Dirk.1998. Environmental policy in Estonia. Directorate- General for Research, Division of the Environment, Energy, research and STOA, DOC_ENDV354354237, PE 167.618, Briefing No. 5, p. 1.
Kuczma, Paweł. 2016. „Ubój rytualny jako prawo mniejszości narodowych w Polsce”, Przegląd Prawa Konstytucyjnego 5(33)2016: 181-201.
Kuusik Jannu, Miil Kart. 2008. „Guide to Estonian Legal System and Legal Research”. Maj 5, 2019 http://www.nyulawglobal.org/globalex/ESTONIA.html
Lipińska, Katarzyna. 2011. „Czy w Polsce jest dozwolony rytualny ubój zwierząt”, Przegląd Prawa Ochrony Środowiska, 1(2011): 9-31.
Lubeńczuk, Grzegorz, „Die Zulässigkeit der Schlachtung von Tieren ohne Betäubung im Lichte der Verordnung (EG) Nr. 1099/2009 des Rates vom 24. September 2009 über den Schutz von Tieren zum Zeitpunkt der Tötung – polnische Erfahrungen”, TiRuP 1/2019: B-12. DOI:10.25598/tirup/2019-2.
Łętowska, Ewa, Namysłowska Monika, Grochowski, Mateusz, Wiewiórowska-Domagalska Aneta, (EMMA). 2013. „Prawo UE o uboju zwierząt i jego polska implementacja: kolizje interesów i ich rozwiązywanie (cz. II)”, „Europejski Przegląd Sądowy” 11/2013: 13-19.
Łopatka, Adam. 1995. Prawo do wolności myśli, sumienia i religii, Warszawa: Agencja Scholar.
Murray, Rachel (ed.). 2002. „The African Charter on Human and Peoples’ Rights: the system in practice, 1986— 2000”, West Nyack, NY, USA: Cambridge University Press.
Osmańczyk, Edmund, J. 1986. Encyklopedia ONZ i stosunków międzynarodowych, Warszawa: Wiedza Powszechna.
Piechotka, Maria, Piechotka, Kazimierz. 2008. Krajobraz z menorą. Żydzi w miastach i miasteczkach dawnej Rzeczpospolitej, Wocław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Pietrzak, Michał. 2010. Prawo wyznaniowe. Warszawa: LexisNexis.
Pilarz, Łukasz, B.. „Ubój rytualny- aspekty prawne, regulacje krajowe i unijne”, „Weterynaria News.pl”, s. 5. https://weterynarianews.pl/uboj-rytualny-aspekty-prawne-regulacje-krajowe-unijne
Pyclik Krzysztof. 2013. „Kwestia uboju rytualnego w świetle Deklaracji ONZ o wyeliminowaniu wszelkich form nietolerancji i dyskryminacji z powodu religii lub przekonań, Europejskiej konwencji o ochronie zwierząt przeznaczonych do uboju oraz Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego”, http://www.mzr.pl (dostęp: 20 kwietnia 2019 r.);
Radecki, Wojciech. 1998. Ustawa o ochronie zwierząt z komentarzem, Wrocław: Difin.
Radecki, Wojciech. 2007. Ustawy: o ochronie zwierząt; o doświadczeniach na zwierzętach – z komentarzem, Warszawa: Difin.
Radecki, Wojciech. 2012. Ustawa o ochronie zwierząt. Komentarz, Warszawa: Difin.
Szelepajło, Agnieszka. 2010. Administracyjnoprawna ochrona zwierząt w Polsce. Praca magisterska napisana pod kierownictwem dr Renaty Raszewskiej-Skałeckiej, Wrocław, niepubl.,
Truuvali, Eerik-Juhan et al. 2008. Eesti Vabariigi põhiseadus. Kommenteeritud väljaanne, Tallinn: Juura.
Uruszczak, Wacław, Zarzycki, Zdzisław. 2003. Prawo wyznaniowe. Zbiór przepisów, Kraków: Zakamycze.
Veinla, Hannes, Relve, Kaarel. 2012. Environmental Law in Estonia, Wolters Kluwer Law and Business.
Warchałowski, Krzysztof. 2000. Prawo wyznaniowe. Wybór źródeł, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Zadykowicz, Tadeusz. 2010. „Wolność religijna jako prawo człowieka w kontekście współczesności”, [w:] Prawa człowieka. W 60. rocznicę uchwalenia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Przesłanie moralne Kościoła, red. Krzysztof Jeżyna, Tadeusz Zadykowicz, 141-176. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzona w Rzymie 4 XI 1950 r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 z późn. zm.).
Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, z późn. zm.).
Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych, otwarty do podpisu w Nowym Jorku 19 XII 1966 r. (Dz.U. z 1977 r. Nr 38, poz. 167, zał.).
Konwencja sporządzona w Paryżu 17 X 2003 r. Polska dokonała ratyfikacji przedmiotowej Konwencji bez zastrzeżeń 8 lutego 2011 r. (Dz.U. Nr 172, poz. 1018).
Deklaracja w sprawie wyeliminowania wszelkich form nietolerancji i dyskryminacji opartych na religii lub przekonaniach – Rezolucja nr 36/55 uchwalona 25 XI 1981 r. na XXXVI. Sesji Zgromadzenia Ogólnego NZ, Zbiór Dokumentów Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych 1981, nr 7-12.
Deklaracja przyjęta przez ONZ bez głosowania jako rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 47/135 10 grudnia 1992 r., Polska Akademia Umiejętności, Kwartalnik Prawa Prywatnego Rok II: 1993 z. 3.
Oświadczenie rządowe w sprawie mocy obowiązującej Europejskiej Konwencji o ochronie zwierząt przeznaczonych do uboju, sporządzonej w Strasburgu dnia 10 maja 1979 r., z dnia 23 kwietnia 2008 r. (Dz.U. z 2008 r. Nr 126, poz. 810).
Dyrektywa PE i Rady 2008/1/EC z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli, OJ L 24, 29.1.2008.
Dyrektywa Rady (WE) nr 74/577/WE z dnia 18 listopada 1974 r. w sprawie ogłuszania zwierząt przed ubojem.
Dyrektywa Rady (WE) nr 93/119/WE z dnia 22 grudnia 1993 r. w sprawie ochrony zwierząt.
Rozporządzenie Rady (WE) nr 1099/2009 z dnia 24 września 2009 r. w sprawie ochrony zwierząt podczas ich uśmiercania, Dz.Urz.UE.L Nr 303.
Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczania chorób zakaźnych, Dz. U. z 2004 r. Nr 11, poz. 94 ze zm.
Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Dz. U. z 2019 r., poz. 59.
Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 1997 Nr 41, poz. 251.
Arabska Karta Praw Człowieka z 15 września 1994 r., 18 Hum. Rts. L.J. 151 (1997), tekst zob. na http://hrlibrary.umn.edu/instree/arabcharter.html (dostęp: 20 kwietnia 2019 r.).
Environmental Policy and Enlargement, European Parliament, Briefing No 17, PE 167.402.
Sustainable Development Act, passed 22.02.1995, RT I 1995, 31, 384, Entry into force 01.04.1995.
Animal Protection Act passed on Dec. 13, 2000, RT I 2001, 3, 4,
Nature Conservation Act, RT I 2005, 61, 477 - entry into force 01.12.2005.
Wyrok TK z dnia 10 grudnia 2014 r., sygn. akt K 52/13, Dz.U. 2014, poz. 1794.
Marcin Szwed, cykl „Nie tylko Strasburg? Alternatywne międzynarodowe instrumenty ochrony praw człowieka realizowanego przez Helsińską Fundację Praw Człowieka i kancelarię Clifford Chance”, http://www.hfhr.pl/wp-content/uploads/2018/07/TSUE-orzeczenie-C%E2%80%91426-16.pdf
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie https://orcid.org/0000-0003-4000-5837
