When a State Is a Party to a Dispute – (Court-)Administrative Mediation in Poland and in Ukraine (A Comparative Perspective)
Anna Kalisz
UMCS , Polskahttps://orcid.org/0000-0001-9855-0067
Alina Serhieieva
Yaroslav Mudryi National Law University of Kharkiv , Litwahttps://orcid.org/0000-0001-7330-4062
Abstrakt
Status Ukrainy jako kraju kandydującego do członkostwa w Unii Europejskiej wzmacnia potrzebę analizy porównawczej przepisów ukraińskich z prawem innych państw członkowskich UE, a także z przepisami europejskimi. Jednym z porównywanych zagadnień może być rozwój mediacji jako instytucji prawnej, także w przypadkach z udziałem państwa – dla sporów objętych prawem administracyjnym. Taka mediacja jest przedmiotem zainteresowania i promocji zarówno UE, jak i Rady Europy, gdyż europejskie standardy demokracji przewidują współpracę państwa z obywatelami/jednostkami.
Celem niniejszego artykułu jest, po pierwsze, porównanie obecnego rozwoju mediacji w sprawach administracyjnych i sądowo-administracyjnych w Polsce i w Ukrainie, podobieństw w sukcesach i wyzwaniach oraz - po drugie - określenie, w jakim stopniu oba kraje stosują się do najnowszych CEPEJ gudelines.
Choć stan badań i literatury w tej materii jest zaawansowany w Polsce i nieco mniej zadowalający na Ukrainie, to jednak porównawczy przegląd tego typu regulacji mediacyjnych można uznać za novum. Jeśli chodzi o metodologię, w pracy dominuje metoda logiczno-językowa, choć niektóre wnioski zostały wyciągnięte zarówno na podstawie danych statystycznych, jak i obserwacji uczestniczącej, czyli własnej praktyki mediacyjnej.
Jak dotąd - choć oba systemy prawne są dość kompatybilne z badanymi wytycznymi CEPEJ i przewidują rozwiązania międzygałęziowe – w obu omawianych państwach rozwój mediacji administracyjnej i sądowo-administracyjnej nie jest „success story”. A contrario: może być zaklasyfikowany jako rozwijający się w sposób najmniej prężny. Polska i Ukraina w pewnym stopniu wskazują podobieństwa i korelacje w sukcesach i wyzwaniach oraz społecznych i mentalnych barierach rozwoju mediacji.
Bibliografia
“Vinnytsia District Administrative Court.” Accessed March 10, 2023, http://voas. gov.ua/work/medats-ya/med-ats-ya-efektivne-vir-shennya-konfl-kt-v.
Federczyk, Wojciech. Mediacja w postępowaniu administracyjnym i sądowo administracyjnym. Warsaw: Wolters Kluwer, 2013.
Gmurzyńska, Ewa, and Rafał Morek, eds. Mediacja. Teoria i praktyka. Warsaw: Wolters Kluwer, 2014.
Judiciary of Ukraine. “Mediation Week in the Donetsk Administrative Court of Appeals.” Accessed March 10, 2023. https://apladm.dn.court.gov.ua/sud9102/pres-centr/news/3889.
Kalisz, Anna, and Adam Zienkiewicz. Mediacja sądowa i pozasądowa. Zarys wykładu. Warsaw: Wolters Kluwer, 2014.
Kalisz, Anna. „Mediacja administracyjna i sądowoadministracyjna,” Państwo i Prawo, no. 2 (March 2018): 19–39.
Kalisz, Anna. Mediacja jako forma dialogu w stosowaniu prawa. Warsaw: Difin, 2016.
Kyselova, Tatiana. Integration of Mediation into Ukrainian Court System: Policy Pa- per (October 17, 2017). Council of Europe, Kyiv, 2017. (Crossref)
Maan, Bert, Remco van Rhee, Luiza Romanadze, Aliana Serhieieva, Svitlana Sergeyeva, and Volodymyr Rodchenko. “Mediation Gap Analysis Report.” Pravo-Justice. Accessed March 10, 2023. https://www.pravojustice.eu/storage/app/uploads/public/5f7/435/116/5f743511604ec221015187.pdf.
Mayer, Bernard. “Facilitative mediation.” In Divorce and Family Mediation: Models, Methods, and Applications, edited by Jay Folberg, Ann L. Milne, and Peter Salem, 29–52. London: Routledge, 2004.
Mazaraki, Nataliya. “Mediation in Ukraine: problems of theory and practice.” Foreign Trade, Economics, Finance, Law 84, no. 1 (January 2016): 92–100.
Accessed June 16, 2023. http://journals.knute.edu.ua/foreign-trade/article/ view/533.
Ministerstwo Sprawiedliwości. “Dane statystyczne dotyczące mediacji.” Accessed March 10, 2023. https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/dane-statystyczne-dotyczace-mediacji.
Plucińska-Nowak, Martyna. Status i oblicza mediacji w społeczeństwie polskim. Poznań: Wydawnictwo UAM, 2021.
Płeszka, Krzysztof, Janina Czapska, Michał Araszkiewicz, and Michał Pękala. Mediacja. Teoria, normy, praktyka. Warsaw: Wolters Kluwer, 2017.
Rochowicz, Paweł. “Klapa mediacji, ale uproszczenia działają – resort rozwoju ocenia wprowadzone procedury.” Prawo.pl. Accessed March 10, 2023. https:// www.prawo.pl/samorzad/uproszczenia-procedur-administracyjnych-nie-zawsze-dzialaja,516368.html.
Rostovska, Karyna, Nataliia Hryshyna, Olesia Kaidash, and Marharyta Syromiatnikova. “Mediation as a Means to Resolve Administrative Disputes: An Appraisal of the Historical and Legal.” Journal of International Legal Communication 1, no. 1 (June 2021): 197–204. (Crossref)
Sydelnikov, Oleksander. “The Institution of conciliation of the parties in administrative proceedings.” Abstract of a dissertation for the degree of Candidate of Law. https://library.nlu.edu.ua/POLN_TEXT/AVTOREF_2017/Sydielnikov_2017.pdf.
Tabernacka, Magdalena. Negocjacje i mediacje w sferze publicznej. Warsaw: Wolters Kluwer, 2018.
Tatiana Tsuvina, “Introduction of the Institute of Court Mediation as a Promising Area for Reforming the Civil Procedure Legislation of Ukraine.” In Ukraine on the way to Europe: reform of civil procedural legislation. 36. scientific works. Materials of the International Scientific and Practical Conference (Kyiv, 7 July 2017), edited by I.O. Izarova and R.Y. Khanyk-Pospolitak, 195–200. Kyiv: Dakor Publishing House, 2017. https://dspace.nlu.edu.ua/bit-stream/123456789/12731/1/Cuvina_195–200.pdf.
The Supreme Administrative Court. “Annual Reports.” Accessed March 10, 2023. http://www.nsa.gov.pl/sprawozdania-roczne.php.
The Supreme Administrative Court. “Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych.” Accessed March 10, 2023. https://orzeczenia.nsa.gov.pl.
Tsuvina, Tatiana. “National Mechanisms of the Enforcement of Agreements Resulting from Mediation: EU Experience and Ukrainian Perspectives.” Problems of Legality, no. 158 (2022): 110–123. https://doi.org/10.21564/2414-99 0X.158.264998. (Crossref)
United Nations. “UNCITRAL Model Law on International Commercial Mediation and International Settlement Agreements Resulting from Mediation, 2018.” Accessed March 10, 2023. https://uncitral.un.org/en/texts/mediation/model-law/commercial_conciliation.
Yaroslav Mudryi National Law University of Kharkiv https://orcid.org/0000-0001-7330-4062
