Implementation of the Istanbul Convention into the National Criminal Legislation in Poland
Sławomir Hypś
The John Paul II Catholic University of Lublin , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-1925-1603
Abstrakt
Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (dalej: Konwencja Stambulska) stała się częścią polskiego porządku prawnego z dniem 1 sierpnia 2015 r. Proces ratyfikacji Konwencji Stambulskiej od samego jej otwarcia do podpisu naznaczony był trudnościami . Postanowienia Konwencji wzbudziły – i nadal budzą – szereg skrajnych emocji i wątpliwości. Ostry spór, jaki powstał w związku z wdrażaniem Konwencji w Polsce, w pewnym momencie doprowadził nawet do podjęcia działań w sprawie jej wypowiedzenia. Jak dotąd Polska nie wypowiedziała Konwencji Stambulskiej. Pięć lat po ratyfikacji Konwencji, w marcu 2020 r. Polska złożyła raport z wdrożenia działań wprowadzających w życie jej postanowienia do polskiego porządku prawnego, zgodnie z wymogami mechanizmu monitorowania. Raport Polski został rozpatrzony przez GREVIO, dokonano oceny polskiego ustawodawstwa w tym zakresie oraz wydano raport ewaluacyjny w czerwcu 2021 r. Niezależnie od uwag, jakie Polska zgłosiła do raportu GREVIO, należy podkreślić kluczowe wnioski z oceny w zakresie zgodności Polskiego ustawodawstwa karnego ze standardem ochrony kobiet przed przemocą, w tym przemocą domową, na mocy Konwencji. Od chwili otwarcia Konwencji do podpisu, a w szczególności od chwili jej ratyfikacji, polski ustawodawca wprowadził do Kodeksu karnego szereg zmian mających na celu podniesienie poziomu ochrony ofiar przemocy w rodzinie oraz skutecznego ścigania sprawców. W tekście podkreślono najważniejsze z tych zmian oraz przedstawiono aktualny stan implementacji Konwencji Stambulskiej do polskiego prawa karnego.
Słowa kluczowe:
criminal law, Istanbul Convention, violence against women, monitoring mechanismBibliografia
Banasiuk, Joanna (ed.). Czy Polska powinna ratyfikować Konwencję Rady Europy o zapobieganiu i przeciwdziałaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej?. Warsaw: Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris, 2014.
Burek, Wojciech, and Katarzyna Sękowska-Kozłowska. “Pięć lat obowiązywania Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej w Polsce: stan gry.” Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego, no. 18 (2020): 245–70.
Burek, Wojciech. “Grupa Ekspertów ds. Przeciwdziałania Przemocy Wobec Kobiet i Przemocy Domowej – GREVIO.” In Pozasądowe mechanizmy praw człowieka i podstawowych wolności Rady Europy, edited by Elżbieta H. Morawska and Katarzyna Gałka, 237–308. Lublin: Wydawnictwo Episteme, 2021. (Crossref)
Burek, Wojciech. “Reservations and Declarations under the Istanbul Convention.” In International Law and Violence Against Women. Europe and the Istanbul Convention, edited by Johanna Niemi, Lourdes Peroni, and Vladislava Stoyanova, 277–95. Abington: Routledge, 2020. (Crossref)
Burek, Wojciech. “Zastrzeżenia i deklaracja interpretacyjna zgłoszone przez Polskę przy podpisywaniu Konwencji o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej – w świetle prawa międzynarodowego.” Europejski Przegląd Sądowy, no. 11 (2014): 4–13.
Chodorowska, Anna, and Anna Trylińska. “Pojęcie zasady non-refoulement w prawie uchodźczym.” Dyskurs Prawniczy i Administracyjny, no. 2 (2022): 7–23.
“Comments submitted by Poland on GREVIO’s final report on the implementation of the Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence (Baseline Report) Received by GREVIO on 8 September 2021.” GREVIO/Inf(2021)10. Published on 16 September 2021. Accessed April 30, 2023. https://rm.coe.int/grevio-inf-2021-10-eng-final-comments-gov-poland/1680a3d208.
Commissioner for Human Rights. “Submission of the Commissioner for Human of Rights of the Republic of Poland to the Group of Experts on Action against Violence against Women and Domestic Violence on the implementation of the Council of Europe Convention on Preventing and Combating Violence against Women and Domestic Violence in the Republic of Poland.” Accessed April 30, 2023. https://rm.coe.int/chr-poland-submission-30-06-2020/16809eed4b.
Council of Europe. “Chart of signatures and ratifications of Treaty 210.” Accessed April 30. 2023, https://www.coe.int/en/web/conventions/full-list?module=signatures-by-treaty&treatynum=210.
Czubik, Paweł. “Recenzja: K. Pawłowska, I. Zych (red.), Dlaczego Polska powinna wypowiedzieć Konwencję Stambulską?.” Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego, no. 18 (2020): 315–26.
“GREVIO’s (Baseline) Evaluation Report on legislative and other measures giving effect to the provisions of the Council of Europe Convention on Preventing and Combating Violence against Women and Domestic Violence (Istanbul Convention) POLAND.” GREVIO/Inf(2021)5. Adopted by GREVIO on 23 June 2021. Published on 16 September 2021. Accessed April 30, 2023. https://rm.coe.int/grevio-baseline-report-on-poland/1680a3d20b.
Grzyb, Magdalena. “‘We Condemn Abusing Violence against Women’. The Criminalization of Domestic Violence in Poland.” Archiwum Kryminologii, no. 1 (2020): 163–83;
Jarocka, Marika. “Definicja zgwałcenia jako jabłko niezgody w polskim systemie prawnym.” Studia Iuridica Toruniensa, no. 28 (2021): 45–63. (Crossref)
Kowalewska-Borys, Ewa, and Emilia Truskolaska. „Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej z 2011 r. – zagadnienia wybrane.” Białostockie Studia Prawnicze no. 15 (2014): 83–99. (Crossref)
Łachacz, Olga. “Zasada non-refoulement w międzynarodowym prawie uchodźczym – zwyczaj międzynarodowy czy też peremptoryjna norma prawa międzynarodowego?.” Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego, no. 15 (2017): 134–42.
Meyersfeld, Bonita. “Opuz v Turkey: Confi rming the State Obligations to Combat Domestic Violence.” European Human Rights Law Review no. 5 (2009): 684–93.
Morawska, Elżbieta Hanna. “Odpowiedzialność państwa za bierność wobec przemocy domowej i dyskryminację jej ofiar – glosa do wyroku ETPCz z 9.06.2009 r. w sprawie Opuz v. Turcja.” Europejski Przegląd Sądowy, no. 2 (2011): 45–52.
Pawłowska, Karolina, and Tymoteusz Zych (ed.). Dlaczego Polska powinna wypowiedzieć Konwencję stambulską?. Warsaw: Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris, 2020.
Płatek, Monika. “Zgwałcenie. Gdy termin nabiera nowej treści. Pozorny brak zmian i jego skutki.” Archiwum Kryminologii, no. 40 (2018): 263–325.
“Report submitted by Poland pursuant to Article 68, paragraph 1 of the Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence (Baseline Report).” GREVIO/Inf(2020)8. Received by GREVIO on 26 March 2020. Accessed April 30, 2023. https://rm.coe.int/grevio-inf-2020-8-eng/pdfa/16809e5394.
Sękowska-Kozłowska, Katarzyna. “The Istanbul Convention in Poland: Between the “War on Gender” and Legal Reform.” In International Law and Violence Against Women. Europe and the Istanbul Convention, edited by Johanna Niemi, Lourdes Peroni, and Vladislava Stoyanova, 259–76. Abington: Routledge, 2020. (Crossref)
Stefaniak, Łukasz. “Zarys sporu o ratyfikację Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej.” Roczniki Nauk Prawnych, no. 3 (2014): 66–73.
Woźniakowska-Fajst, Dagmara. Stalking i inne formy przemocy emeocjonalnej. Studium Kryminologiczne. Warsaw: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2019. (Crossref)
The John Paul II Catholic University of Lublin https://orcid.org/0000-0003-1925-1603
