Actio Directa as an Element of the Polish and European System of Protection of Victims of Traffic Accidents
Abstrakt
Liability insurance involves a direct claim by the injured party against the insurer (actio directa). In the case of compulsory motor insurance, it is guaranteed not only by the Polish Civil Code, but also by EU directives (currently Directive 2009/103/EC of the European Parliament and of the Council of 16 September 2009 relating to insurance against civil liability in respect of the use of motor vehicles and the enforcement of the obligation to insure against such liability). Doubtful issues related to the application of this power have repeatedly been the subject of rulings by Polish courts and statements by the doctrine. The purpose of the article is to present the nature of the actio directa and selected problems related to the application of this entitlement in practice, in particular by presenting the jurisprudence of Polish courts and the CJEU. At the same time, the article highlights the issues arising in the situation of the application of national civil liability provisions and harmonized provisions on compulsory motor vehicle insurance to this entitlement. One of the important problems is the difficulty in drawing clear boundaries between national, non-harmonized regulation, and European Union law. The research methodology used includes: analysis of the legal provisions, the caselaw of the Polish courts and CJEU as well as the views of the doctrine.
Słowa kluczowe:
civil liability, motor vehicles insurance, compulsory insurance, directive, Civil Code, Polish Law, European Union LawBibliografia
De Mot, Jeff, and Michael G. Faure. “Special Insurance Systems for Motor Vehicle Liability.” The Geneva Papers on Risk and Insurance – Issues and Practice 39 (2014): 569–84. https://doi.org/10.1057/gpp.2014.23. (Crossref)
Hadrowicz, Sandra, and Piotr Ratusznik. “O tak zwanej restytucji pieniężnej – przyczynek do rozważań na temat zakresu ochrony poszkodowanego.” Przegląd Sądowy, no. 7–8 (2022): 78–99.
Kondek, Jędrzej M. “Odszkodowanie za szkodę w pojeździe mechanicznym w przypadku uprzedniego naprawienia tego pojazdu lub jego zbycia w stanie uszkodzonym. Glosa do uchwały siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 11 września 2024 r., III CZP 65/23.” Prawo Asekuracyjne 4, no. 121 (2024): 90–100.
Kowalewski, Eugeniusz. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej: Funkcje i przemiany. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika, 1981.
Krajewski, Marcin. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej według kodeksu cywilnego. Warsaw: Wolters Kluwer Polska, 2011.
Kucharski, Bartosz. “Gloss to a Judgement of CJEU of 30th or March 2023, C-618/21 AR and Others Versus PK S.A. and Others.” Wiadomości Ubezpieczeniowe, no. 1 (2024): 61–71. (Crossref)
Luik, Olavi-Juri, and Janno Lahe. “Granting Direct Claim Rights in Voluntary Liability Insurance to the Aggrieved Person in Estonian Insurance Practice: Via Insurance Contract Vs Claim Assignment.” Paper presented at the 9th International Scientific Conference of the Faculty of Law of the University of Latvia, 2024. https://doi.org/10.22364/iscflul.9.2.17. (Crossref)
Mantrov, Vadim. “Clarifying the Concept of Victim in the Motor Vehicle Drivers’ Liability Insurance: the ECJ’s Judgment in Case C-442/10.” European Journal of Risk Regulation 3, no. 2 (2012): 257–60. http://www.jstor.org/stable/24323225. (Crossref)
Mantrov, Vadim. “Is 142 Euro Equal to 350,000 Euro? The CJEU Interpretation of ‘Personal Injury’ and ‘Injured Party’ in EU Motor Insurance Law.” European Journal of Risk Regulation 5, no. 3 (2014): 399–406. http://www.jstor.org/stable/24323470. (Crossref)
Marson, James, and Katy Ferris. “Extra-Contractual Rules and Third-Party Rights of Direct Action: The Court of Justice Defines Claimants’ Rights and Insurers’ Obligations in Motor Vehicle Agreements.” European Law Review 48, no. 4 (2023): 480–9.
Maśniak, Dorota. “Komentarz do niektórych przepisów ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.” In Kontrakty na rynku ubezpieczeń. Komentarz do przepisów i warunków ubezpieczenia, edited by Jakub Nawracała and Dorota Maśniak. Warsaw: Wolters Kluwer Polska, 2020. LEX/el.
Maśniak, Dorota. Komentarz do ustawy: Ubezpieczenia obowiązkowe, Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Warsaw: C.H. Beck, 2021. Legalis.
Orlicki, Marcin. “Glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (piąta izba) z dnia 30 marca 2023 r. (C-618/21) dotyczącego zakresu kompetencji ustawodawców krajowych w zakresie zasad prawa odszkodowawczego oraz ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych.” Prawo Asekuracyjne 1, no. 114 (2023): 77–92.
Orlicki, Marcin. Ubezpieczenia obowiązkowe. Warsaw: Wolters Kluwer, 2011.
Partyk, Aleksandra. “Niemożność żądania od ubezpieczalni naprawienia auta zgodna z prawem UE. Omówienie wyroku TS z dnia 30 marca 2023 r., C-618/21 (AR i in.).” LEX/el., 2023.
Pokrzywniak, Jacek. “Kilka uwag o regresie nietypowym w ubezpieczeniu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych.” In Aktualne problemy ubezpieczeń komunikacyjnych, edited by Andrzej Koch, 55–66. Warsaw: C.H. Beck, 2008.
Raczyński, Aleksander. In Kodeks cywilny. Tom III. Komentarz. Art. 627–1088, edited by Maciej Gutowski. Warsaw: C.H. Beck, 2022. Legalis.
Raczyński, Aleksander. Sytuacja prawna poszkodowanego w ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej. Warsaw: C.H. Beck, 2010.
Serwach, Małgorzata. “Komentarz do ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.” In Prawo ubezpieczeń gospodarczych. Komentarz, vol. 1, Komentarz do przepisów prawnych o funkcjonowaniu rynku ubezpieczeń, eds. Zdzisław Brodecki, Małgorzata Serwach, and Marcin Glicz. Warsaw: Wolters Kluwer Polska, 2010.
Tettamanti, Bernard, Hubert Bär, and Jean-Claude Werz. “Compulsory Liability Insurance in a Changing Legal Environment – An Insurance and Reinsurance Perspective.” In Compulsory Liability Insurance from a European Perspective, edited by Attila Fenyves, Christa Kissling, Stefan Perner, and Daniel Rubin, 343–81. Berlin: De Gruyter, 2016. (Crossref)
Uniwersytet Wrocławski https://orcid.org/0000-0003-2272-1442
