Scope and Exercise of the Exclusive Competences of the Member States of the European Union
Edyta Anna Krzysztofik
Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttp://orcid.org/0000-0001-6160-9600
Abstrakt
Proces integracji europejskiej wprowadził państwa członkowskie w nową rzeczywistość prawną. Dotychczasowa wyłączność w zakresie realizacji kompetencji zastąpiona została dwustopniowym modelem ich realizacji. Państwa zachowały część własnych kompetencje – kompetencje wyłączne państw członkowskich, które wykonywane są jedynie przez nie. Druga grupa natomiast obejmuje kompetencje realizowane wspólnie z innymi państwami członkowskimi na poziomie Unii Europejskiej. W tym obszarze działania podejmują instytucje unijne w oparciu o procedury ustanowione w traktatach. Podstawowe znaczenie z perspektywy podziału kompetencji ma zasada kompetencji powierzonych. Podział kompetencji nie jest jednoznaczny mimo że po traktacie z Lizbony unormowano częściowy katalog kompetencji UE. Państwa członkowskie powierzając część swoich uprawnień zwierzchnich nie określiły zakresu własnych kompetencji. Analizie poddano tzw. klazule europejskie w wybranych konstytucjach państw członkowskich, która wykazała, że określają one podmiot przekazania oraz w sposób niejednolity przedmiot przekazania Analiza wskazanych postanowień jednoznacznie wskazuje, że konstytucje państw członkowskich wyłączają pełne przekazanie kompetencji Unii Europejskiej. Brak jest natomiast określenia zakresu kompetencji, które mogą być przedmiotem przekazania. To zagadnienie pojęły natomiast trybunały konstytucyjne państw członkowskich. W artykule odwołano się do wyroków Federalnego Trybunału Konstytucyjnego oraz Polskiego Trybunału Konstytucyjnego. Wykazano, że utożsamiają one kompetencje wyłączne państw członkowskich z zakresem pojęcia tożsamości konstytucyjnej sprowadzonej do podstawowych zasad ustrojowych państwa. Trybunał Sprawiedliwości, który czuwa nad poprawnością wykonywania prawa unijnego analizuje zakres kompetencji obydwu podmiotów. W artykule dokonano analizy wyroków dotyczących: wpisów do akt stanów cywilnego dotyczących transkrypcji nazwisk, problem uznania małżeństw jednopłciowych, reformy sądownictwa w Polsce oraz stosowania KPP w obszarach nie należących do kompetencji UE. Niezależnie od podziału kompetencji UE związana jest zasadą poszanowania tożsamości narodowej państw członkowskich w tym tożsamości konstytucyjnej. Obowiązuje ona UE z jednej strony do poszanowania zakresu kompetencji wyłącznych państw członkowskich, z drugie natomiast przesłankę ograniczającą realizację celów unijnych.
Słowa kluczowe:
European Union, exclusive competences, European clause, homogeneity clause, serious inconvenienceBibliografia
Biernat, Stanisław. ”Zasada pierwszeństwa prawa unijnego po Traktacie z Lizbony.” Gdańskie Studia Prawnicze, no. 25 (2011): 49–61.
Budziło, Krzysztof. ”Europeizacja Konstytucji Republiki Litewskiej.” In Europeizacja konstytucji państw Unii Europejskiej, edited by Katarzyna Kubuj, and Jan Wawrzyniak, 168–169. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, 2011.
Działocha, Krzysztof. ”Uwagi do art. 8 Konstytucji RP.” In Konstytucja RP. Komentarz, T.5, edited by Lech Garlicki, 34. Warsaw: Wolters Kluwers, 2007.
Filipek, Paweł. ”Nieusuwalność sędziów i granice kompetencji państwa członkowskiego do regulowania krajowego wymiaru sprawiedliwości – uwagi na tle wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 24.06.2019 r. C 618/18, Komisja Europejska przeciwko Rzeczypospolita Polska.” Europejski Przegląd Sądowy, no. 12 (2019): 4–13.
Garlicki, Lech. ”Normy konstytucyjne relatywnie niezmieniane.” In Charakter i struktura norm Konstytucji, edited by Jan Trzciński, 140–156. Warsaw: Wydawnictwo Sejmowe, 1997.
Koncewicz, Tomasz Tadeusz. Zasada jurysdykcji powierzonej Trybunałowi Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich. Warsaw: Wolters Kluwers, 2009.
Kornobis-Romanowska, Dagmara. Sąd krajowy jako sąd wspólnotowy. Warsaw: Wolters Kluwers, 2007.
Krzysztofik, Edyta. ”Gloss to Judgement of the Court of Justice of the European Union in Case C 673/16 Relu Adrian Coman, Robert Clabourn Hamilton v. Instpectoratul General pentru Imigrari (Romania).” Przegląd Prawa Konstytucyjnego 51, no. 5 (2019): 4329–442.
Krzysztofik, Edyta. ”Pytanie prejudycjalne a praktyka sądów w latach 2004 – 2013.” In Wpływ acquis communautaire acquis Schengen na prawo polskie – doświadczenia i perspektywy, T. I, edited by Anna Szachoń-Pszenny, 109–122. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2014.
Krzysztofik, Edyta. ”The position of the Principle of Respect for Constitutional Identity in EU Law.” Przegląd Prawa Konstytucyjnego 40, no. 6 (2017): 155–170.
Krzysztofik, Edyta. ”Charakter prawa unijnego w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości i sądów konstytucyjnych państw członkowskich.” Roczniki Nauk Prawnych 24, no. 2 (2014): 7–30.
Krzysztofik, Edyta. ”Poszanowanie wartości narodowych przesłanką uzasadniającą ograniczenie swobód rynku wewnętrznego.” In Europa, zjednoczeni w różnorodności, edited by Cezary Mik, 434–452. Warsaw: Wydawnictwo Sejmowe, 2012.
Kubuj, Katarzyna. ”Europeizacja konstytucji w świetle zmian Konstytucji V Republiki Francuskiej.” In Europeizacja konstytucji państw Unii Europejskiej, edited by Katarzyna Kubuj, and Jan Wawrzyniak, 87–111. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, 2011.
Kwiecień, Roman. Suwerenność państwa, rekonstrukcja i znaczenie idei w prawie międzynarodowym. Cracow: Zakamycze, 2004.
Kuś, Artur. Kompetencje wyłączne Unii Europejskiej w zakresie Wspólnej Polityki Handlowej i Unii Celnej. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2012.
Łabno, Anna. ”Europeizacja Konstytucji Portugalii z 1979 r.” In Europeizacja konstytucji państw Unii Europejskiej, edited by Katarzyna Kubuj, and Jan Wawrzyniak, 227–252. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, 2011.
Rzotkiewicz, Marek. ”National Identity as a General Principle of EU Law and Its Impact on the Obligation to Recover State Aid.” Yearbook of Antitrust and Regulatory Studies 13, no. 9 (2016): 43–60.
Safjan, Marek. ”Prawo Unii Europejskiej w porządkach prawnych państw członkowskich.” In Zarys prawa Unii Europejskiej, edited by Roberto Adam, Marek Safian, and Antonio Tizzano, 230–242. Warsaw, Wolters Kluwers, 2014.
Tabaszewski, Robert Krzysztof. ”Dopuszczalność egzekwowania klauzuli homogeniczności Unii Europejskiej w świetle zasady suwerenności państwa członkowskiego.” Journal of Modern Science 41, no. 2 (2019): 141–156.
Wasilewski, Andrzej. ”Pojęcie sądu w prawie polskim i w świetle standardów europejskich.” In Sąd Najwyższy wobec prawa i praktyki Unii Europejskiej, edited by Walerian Sanetra, 9–46. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2003.
Wójtowicz, Krzysztof. ”Poszanowanie tożsamości konstytucyjnej państw członkowskich Unii Europejskiej.” Przegląd Sejmowy 99, no 4 (2010): 9–22.
Wojtyczek, Krzysztof. Przekazywanie kompetencji państwa organizacjom międzynarodowym Wybrane zagadnienia prawnokonstytucyjne. Cracow: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2007.
Wróblewski, Mirosław. ”Karta Praw Podstawowych w polskim sądownictwie – problemy i wyzwania.” Krajowa Rada Sądownicza, no. 2 (2015): 17–23.
Wróbel, Andrzej. ”Komentarz do art. 51 Karty Praw Podstawowych.” In Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, Komentarz, edited by Andrzej Wróbel, 1312. Warsaw: C.H. Beck, 2013.
Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Dr. Edyta Krzysztofik, Assistant Professor, Faculty of Law, Canon Law and Administration, The John Paul II Catholic University of Lublin; correspondence address: Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin, Poland; e-mail: ekrzyszt@kul.pl; https://orcid.org/ 0000-0001-6160-9600.
http://orcid.org/0000-0001-6160-9600
