Effective Access to Defence Counsel in the Judicial Stage of Polish Criminal Proceedings in the Scope of Directives 2013/48/EU and 2016/1919/EU
Adrian Marek Zbiciak
Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-9501-8611
Abstrakt
Artykuł analizuje niektóre przepisy polskiego Kodeksu postępowania karnego dotyczące prawa oskarżonego do dostępu do obrońcy, ograniczonego do etapu postępowania przed sądem, w kontekście przepisów dwóch aktów prawnych UE dotyczących tej kwestii: Dyrektywy 2013/48/UE i Dyrektywy 2016/1919/UE. Przepisy polskiego k.p.k. co do zasady spełniają standard Dyrektywy 2013/48. Pewien problem może wystąpić w sytuacji, gdy wyznaczony jest obrońca z urzędu, a sąd zdecyduje się prowadzić postępowanie pod jego nieobecność. Nawet co do tej kwestii przepisy dają możliwość procedowania zgodnie ze standardem unijnym. Jeśli chodzi o wymogi wynikające z Dyrektywy 2016/1919, polskie przepisy dotyczące etapu postępowania sądowego spełniają normę unijną nawet w poziomie wyższym, niż minimalny. Jedyny znaczący problem może wynikać z obowiązku złożenia wniosku o wyznaczenie obrońcy z urzędu w wściśle określonym terminie, nadal jednak dzięki konkretnym rozwiązaniom gwarancyjnym przewidzianym w polskim k.p.k. standard Dyrektywy 2016/1919 jest zachowany.
Słowa kluczowe:
access to a defence counsel, ex officio lawyer, court proceedings, EU directive, implementation in Polish lawBibliografia
Bibliography
Chojniak, Łukasz. 2019. "Postulat nowelizacji Kodeksu postępowania karnego – krytycznie o niektórych proponowanych zmianach", Palestra 1-2: 56-68.
Demenko, Anna. 2018. "Prawo oskarżonego do korzystania z pomocy obrońcy w świetle dyrektywy nr 2013/48/UE – wybrane zagadnienia", Palestra 12: 13-20.
Eichstaedt, Krzysztof. "Commentary on the Art. 353 CCP", In: Code of Criminal Procedure. Comment, ed. Dariusz Świecki. 2018. Warszawa: Wolters Kluwer.
Grabowska-Moroz, Barbara. 2018. "Prawo dostępu do obrońcy w świetle prawa europejskiego", Warszawa: HFHR, https://www.hfhr.pl/wp-content/uploads/2018/05/Prawo-dost%C4%99pu-do-obroncy-w-swietle-prawa-UE-FIN.pdf, February 20, 2020.
Grabowska-Moroz, Barbara. 2019. "Unijna dyrektywa o prawie dostępu do obrońcy – zadanie dla ustawodawcy, wyzwanie dla sądów", Przegląd Sądowy 3: 45-59.
Jasiński, Wojciech. 2019. "Dostęp osoby oskarżonej o popełnienie czynu zagrożonego karą do adwokata na wstępnym etapie ścigania karnego – standard strasburski", Europejski Przegląd Sądowy 1, 24-30.
Judgment of the Court of Justice of the European Union of 5 June 2018, reference number C/612/15, curia.europe.eu, February 15, 2020 and Lex/el. No. 1004947.
Judgment of the European Court of Human Rights of 27 November 2008 in the case Salduz vs Turkey, Apllication no. 36391/02, http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-89893, February 20, 2020.
Judgment of the European Court of Human Rights of 9 November 2018 in the case of Beuze vs Belgium, Application no. 71409/10, http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-187802, February 20, 2020.
Kardas, Piotr. 2019. "Gwarancje prawa do obrony oraz dostępu do obrońcy na wstępnym etapie postępowania karnego – kilka uwag w świetle doktryny Salduz, doktryny Miranda oraz dyrektywy w sprawie dostępu do adwokata", Europejski Przegląd Sądowy 1: 4-10.
Klepczyński, Adam. Kładoczny, Piotr. Wiśniewska, Katarzyna. 2017. "O (nie)dostępnym dostępie do adwokata. Raport na temat wdrożenia Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/48/UE", Warszawa: HFHR:
http://www.hfhr.pl/wp-content/uploads/2018/01/HFHR_JUSTICIA2017_National-Report_PL.pdf, February 20, 2020.
Koncewicz, Tomasz. Podolska, Anna. 2017. "Dostęp do adwokata w postępowaniu karnym. O standardach i kontekście europejskim", Palestra 9: 9-23.
Łacny, Justyna. 2019. "Ocena rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw w świetle wymogów prawa Unii Europejskiej", Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych, 3: 70-78.
Ponikowski, Ryszard. Zagrodnik, Jarosław. 2018. "Commentary on the Art. 401 CCP". In: Code of Criminal Procedure. Comment, ed. Jerzy Skorupka, Warszawa: C. H. Beck.
Pronouncement of Ombudsman of 4 July 2018 to the Minister of Justice:
https://www.rpo.gov.pl/sites/default/files/Wyst%C4%85pienie%20do%20Ministra%20Sprawiedliwo%C5%9Bci%20w%20sprawie%20prawa%20osoby%20zatrzymanej%20do%20pomocy%20prawnej.pdf February 15, 2020.
Reply of the Minister of Justice to the Ombudsman's request of 18 October 2018: https://www.rpo.gov.pl/sites/default/files/Odpowied%C5%BA%20MS%2018.10.2018_0.pdf February 15, 2020.
Sakowicz, Andrzej. 2019, "Zakaz dowodowego wykorzystania wyjaśnień podejrzanego występującego bez obrońcy bądź pod nieobecność obrońcy", Europejski Przegląd Sądowy 1: 47-54.
Steinborn, Sławomir. 2019. "Dostęp do obrońcy na wczesnym etapie postępowania karnego. Uwagi de lege lata i de lege ferenda", Europejski Przegląd Sądowy 1: 38-46.
Świecki, Dariusz. 2018. "Commentary on the Art. 451 CCP", In: Code of Criminal Procedure. Comment, ed. Jerzy Skorupka, Warszawa: C. H. Beck.
Wąsek-Wiaderek, Małgorzata. 2019. "Dostęp do adwokata na wczesnym etapie postępowania karnego w prawie Unii Europejskiej", Europejski Przegląd Sądowy 1: 17-23.
Zubik, Marek. 2019. "Konstytucyjne aspekty prawa wyboru obrony i obrońcy w sprawach karnych w perspektywie orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego", Europejski Przegląd Sądowy 1: 11-16.
Chojniak, Łukasz. 2019. "Postulat nowelizacji Kodeksu postępowania karnego – krytycznie o niektórych proponowanych zmianach", Palestra 1-2: 56-68.
Demenko, Anna. 2018. "Prawo oskarżonego do korzystania z pomocy obrońcy w świetle dyrektywy nr 2013/48/UE – wybrane zagadnienia", Palestra 12: 13-20.
Eichstaedt, Krzysztof. "Commentary on the Art. 353 CCP", In: Code of Criminal Procedure. Comment, ed. Dariusz Świecki. 2018. Warszawa: Wolters Kluwer.
Grabowska-Moroz, Barbara. 2018. "Prawo dostępu do obrońcy w świetle prawa europejskiego", Warszawa: HFHR, https://www.hfhr.pl/wp-content/uploads/2018/05/Prawo-dost%C4%99pu-do-obroncy-w-swietle-prawa-UE-FIN.pdf, February 20, 2020.
Grabowska-Moroz, Barbara. 2019. "Unijna dyrektywa o prawie dostępu do obrońcy – zadanie dla ustawodawcy, wyzwanie dla sądów", Przegląd Sądowy 3: 45-59.
Jasiński, Wojciech. 2019. "Dostęp osoby oskarżonej o popełnienie czynu zagrożonego karą do adwokata na wstępnym etapie ścigania karnego – standard strasburski", Europejski Przegląd Sądowy 1, 24-30.
Judgment of the Court of Justice of the European Union of 5 June 2018, reference number C/612/15, curia.europe.eu, February 15, 2020 and Lex/el. No. 1004947.
Judgment of the European Court of Human Rights of 27 November 2008 in the case Salduz vs Turkey, Apllication no. 36391/02, http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-89893, February 20, 2020.
Judgment of the European Court of Human Rights of 9 November 2018 in the case of Beuze vs Belgium, Application no. 71409/10, http://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-187802, February 20, 2020.
Kardas, Piotr. 2019. "Gwarancje prawa do obrony oraz dostępu do obrońcy na wstępnym etapie postępowania karnego – kilka uwag w świetle doktryny Salduz, doktryny Miranda oraz dyrektywy w sprawie dostępu do adwokata", Europejski Przegląd Sądowy 1: 4-10.
Klepczyński, Adam. Kładoczny, Piotr. Wiśniewska, Katarzyna. 2017. "O (nie)dostępnym dostępie do adwokata. Raport na temat wdrożenia Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/48/UE", Warszawa: HFHR:
http://www.hfhr.pl/wp-content/uploads/2018/01/HFHR_JUSTICIA2017_National-Report_PL.pdf, February 20, 2020.
Koncewicz, Tomasz. Podolska, Anna. 2017. "Dostęp do adwokata w postępowaniu karnym. O standardach i kontekście europejskim", Palestra 9: 9-23.
Łacny, Justyna. 2019. "Ocena rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw w świetle wymogów prawa Unii Europejskiej", Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych, 3: 70-78.
Ponikowski, Ryszard. Zagrodnik, Jarosław. 2018. "Commentary on the Art. 401 CCP". In: Code of Criminal Procedure. Comment, ed. Jerzy Skorupka, Warszawa: C. H. Beck.
Pronouncement of Ombudsman of 4 July 2018 to the Minister of Justice:
https://www.rpo.gov.pl/sites/default/files/Wyst%C4%85pienie%20do%20Ministra%20Sprawiedliwo%C5%9Bci%20w%20sprawie%20prawa%20osoby%20zatrzymanej%20do%20pomocy%20prawnej.pdf February 15, 2020.
Reply of the Minister of Justice to the Ombudsman's request of 18 October 2018: https://www.rpo.gov.pl/sites/default/files/Odpowied%C5%BA%20MS%2018.10.2018_0.pdf February 15, 2020.
Sakowicz, Andrzej. 2019, "Zakaz dowodowego wykorzystania wyjaśnień podejrzanego występującego bez obrońcy bądź pod nieobecność obrońcy", Europejski Przegląd Sądowy 1: 47-54.
Steinborn, Sławomir. 2019. "Dostęp do obrońcy na wczesnym etapie postępowania karnego. Uwagi de lege lata i de lege ferenda", Europejski Przegląd Sądowy 1: 38-46.
Świecki, Dariusz. 2018. "Commentary on the Art. 451 CCP", In: Code of Criminal Procedure. Comment, ed. Jerzy Skorupka, Warszawa: C. H. Beck.
Wąsek-Wiaderek, Małgorzata. 2019. "Dostęp do adwokata na wczesnym etapie postępowania karnego w prawie Unii Europejskiej", Europejski Przegląd Sądowy 1: 17-23.
Zubik, Marek. 2019. "Konstytucyjne aspekty prawa wyboru obrony i obrońcy w sprawach karnych w perspektywie orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego", Europejski Przegląd Sądowy 1: 11-16.
Zbiciak, A. M. (2020). Effective Access to Defence Counsel in the Judicial Stage of Polish Criminal Proceedings in the Scope of Directives 2013/48/EU and 2016/1919/EU. Review of European and Comparative Law, 41(2), 153–174. https://doi.org/10.31743/recl.6429
Adrian Marek Zbiciak
adrianzbiciak@op.pl
Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0002-9501-8611
Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II https://orcid.org/0000-0002-9501-8611
