Prawne aspekty honorowania i posługiwania się papieskimi orderami i odznaczeniami w Polsce
Robert Tabaszewski
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-7737-0056
Abstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie genezy oraz prawnych aspektów honorowania, a także nadawania i posługiwania się papieskimi odznaczeniami w Polsce. Analizie poddano regulacje prawne ukształtowane w wyniku reform Piusa X z 1905 r., Pawła VI z 1966 r. i Jana Pawła II z 1993 r. Przepisy te zestawiono z utartą praktyką papieską, zwyczajami międzynarodowymi oraz polskim ustawodawstwem. Uznano, że obecnie ukształtowany, skomplikowany system odznaczeniowy Stolicy Apostolskiej przeszedł głęboką ewolucję. Wykładni poddano polskie przepisy rangi konstytucyjnej i ustawowej, uzależniające otrzymanie papieskich znaków zaszczytnych, jako odznaczeń zagranicznych, od uprzedniej zgody wyrażonej przez prezydenta RP. Wykazano, że obecnie, w odróżnieniu od czasów komunistycznych, polskie przepisy uznają papieski system odznaczeniowy bez żadnych wyłączeń i ograniczeń podmiotowych, przedmiotowych i funkcjonalnych. Również praktyka polityczna jest życzliwa nadaniom papieskim, co wyraża się m.in. w zasadzie pierwszeństwa papieskich odznaczeń przed odznaczeniami innych państw. Wymieniono również najważniejsze zasady posługiwania się papieskimi znakami zaszczytnymi w Polsce.
Słowa kluczowe:
ordery i odznaczenia papieskie, polityka odznaczeniowa, Stolica Apostolska, Order Św. SylwestraBibliografia
Burke, Bernard. 1858. The Book of Orders Knighthood and Decorations of Honour of all Nations. London: Hurst And Blackett.
Banaszak, Bogusław. 2004. „Kompetencje Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej dotyczące orderów i odznaczeń”. Przegląd Sejmowy 4: 27-39.
[b.a.] 1893. „Ordery papieskie”. Nowy Dzwonek. Czasopismo poświęcone nauce, powieściom i dziejom Kościoła 1:15.
[b.a.]. 1903. „Ordery papieskie”. Kurier Warszawski 208: 3-4.
[b.a.] 1908. Dziennik Chicagowski 12/10: 8.
[b.a.] 1938. Gazeta Nowska 26/3: 2.
Begni, Ernesto, James C. Grey, Thomas J. Kennedy. 1914. The Vatican: Its History, Its Treasures. New York: Letters and Arts Publishing Company, The De Vinne Press.
Bończa-Tomaszewski, Wiesław. 1939. Kodeks orderowy: przepisy obowiązujące posiadaczy orderów, odznaczeń, medali i odznak. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa.
Cieński, Włodzimierz. 1950. „Ordery i odznaczenia Państwa Watykańskiego”. Gazeta Niedzielna. Londyn 5: 5.
Duren, P. B. V. 1995. Orders of Knighthood and of Merit: The Pontifical, Religious and Secularised Catholic-founded Orders of Their Relationship to the Apostolic See. Buckinghamshire: Gerrards Cross.
Feigenblatt, von Otto F. 2020. „Titles of Honor in 21st Century Republics: The Case Studies of France, Italy, and the United States of America” Journal of Alternative Perspectives in the Social Sciences 10/2: 307-324.
Gigilewicz, Edward, Jan Bogumił Stachowiak. 2010. „Order”. W: Encyklopedia katolicka. Tom XIV: Nouet Pastoralis officii, 725-729. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Jakubowski, Paweł. 2016. „Odznaczenia w administracji skarbowej w Polsce”. Monitor Prawa Celnego i Podatkowego 5: 190-191.
Jakubowski, Paweł. 2017. „Odznaki honorowe nadawane zasłużonym dla gospodarki narodowej”. Rocznik Samorządowy 6: 12-128.
Kuczma, Paweł. 2009. „Nadawanie orderów i odznaczeń państwowych jako prerogatywa prezydenta”. W: Jana Bocia styl, słowa, szkoła, red. Aleksandra Szadok-Bratuń, 183-193. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Łoza, Stanisław, Stanisław Bieńkowski. 1928. Ordery i odznaczenia krajowe i zagraniczne: co wiedzieć o nich należy. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa.
Mazurkiewicz, Jacek. 2012. „Pośmiertne nadawanie orderów i odznaczeń”. Palestra 7-8: 9-20.
Mezglewski, Artur, Henryk Misztal, Piotr Stanisz. Prawo wyznaniowe. 2011. Warszawa: C.H. Beck.
Noonan, Jr., James-Charles. 1996. The Church Visible: The Ceremonial Life and Protocol of the Roman Catholic Church. New York: Viking.
Poliano, Marques. 1943. Ordens Honoríficas do Brasil. Rio de Janeiro: Inprensa Nacional.
Rock, P. M. J. 1913. „Pontifical Decorations”. W: Catholic Encyclopedia, ed. Charles Herbermann. New York: The Encyclopedia Press.
Surmacz, Beata. 2014. „Celebrowanie orderów i odznaczeń”. W: Ordery i odznaczenia. Wybrane zagadnienia prawno-ustrojowe, red. Paweł Jakubowski, Robert Krzysztof Tabaszewski, 87-99. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Szeleszczuk, Damian. 2014. „Pozbawienie orderów i odznaczeń”. W: Ordery i odznaczenia. Wybrane zagadnienia prawno-ustrojowe, red. Paweł Jakubowski, Robert Krzysztof Tabaszewski, 101-113. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Szreniawski, Jerzy. 2006. „Historia orderów jako odzwierciedlenie zmian zachodzących w państwie”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Prawo 4: 438-453.
Szwagrzyk, Józef Andrzej. 1971. Moneta, medal, order. Wrocław: Ossolineum.
Tabaszewski, Robert. 2013. „Nagrody i odznaczenia państwowe jako ekstraordynaryjna forma wyróżniania osiągnięć naukowych w dziedzinie innowacyjności”. Zagadnienia Naukoznawstwa 3: 211-226.
Tabaszewski, Robert. 2014. „Ordery i odznaczenia jako odbicie konstytucyjnych zasad i wartości. Uwagi de lege lata”. W: Ordery i odznaczenia. Wybrane zagadnienia prawno-ustrojowe, red. Paweł Jakubowski, Robert Krzysztof Tabaszewski, 59-75. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Tabaszewski, Robert. 2017. „Ordery i odznaczenia jako odbicie konstytucyjnych zasad i wartości. Uwagi de lege lata”. W: Dwadzieścia lat obowiązywania Konstytucji RP. Polska myśl konstytucyjna a międzynarodowe standardy demokratyczne. 59. Zjazd Katedr i Zakładów Prawa Konstytucyjnego Kielce, 12–14 czerwca 2017 r., red. Jerzy Jaskiernia, Kamil Spryszak, 400-414. Kielce: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Tabaszewski, Robert, Paweł Jakubowski. 2013. Ustawa o orderach i odznaczeniach. Komentarz. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Taras, Wojciech. 2011. „O orderach i odznaczeniach państwowych”. Casus 2: 37-40.
Tomaszek, Andrzej. 1987. „Projekt Orderu Niepokalanego Poczęcia NMP”. Odrodzenie i Reformacja w Polsce. 32: 107-124.
Wiszowaty, Marcin Michał. 2014. „Przyjmowanie oraz wyrażanie przez Prezydenta RP zgody na przyjęcie obcych orderów, na gruncie polskiej regulacji prawnej i praktyki orderowej oraz na przykładzie duńskiego Orderu Słonia i szwedzkiego Orderu Serafinów”. W: Ordery i odznaczenia. Wybrane zagadnienia prawno-ustrojowe, red. Paweł Jakubowski, Robert Krzysztof Tabaszewski, 115-153. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Dr, Katedra Praw Człowieka i Prawa Humanitarnego, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin.
https://orcid.org/0000-0002-7737-0056Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
- Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, autor publikacji przenosi na wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na wszelkich polach eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy.
- Teksty składane do publikacji w „Studiach z Prawa Wyznaniowego" nie mogą naruszać praw autorskich osób trzecich. Oryginalność publikacji naukowej autor potwierdza w oświadczeniu składanym w trakcie zgłaszania tekstu oraz w podpisywanej umowie wydawniczej.
- Autorzy mają prawo zamieszczać swoje prace (w wersji udostępnionej przez wydawcę) w Internecie (np. w repozytoriach instytucjonalnych, academia.edu, researchgate.net lub na własnej stronie internetowej) dopiero po ich opublikowaniu w niniejszym czasopiśmie.
- Za zgodą redakcji opublikowane w czasopiśmie teksty mogą być przedrukowywane w innych publikacjach (ze wskazaniem miejsca ich pierwotnej publikacji).
- Redakcja zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości czasopisma, zgodnie z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative).
