Sztuka sakralna a prawo autorskie, czyli kilka uwag o zasadach korzystania z sakralnych utworów autorskoprawnych i wystawionych w przestrzeni sacrum
Abstrakt
Celem artykułu jest zbadanie, czy dotychczasowe ustalenia z zakresu prawa autorskiego mogące mieć znaczenie z punktu widzenia korzystania z dzieł sztuki sakralnej zachowują aktualność w kontekście dynamicznego rozwoju techniki i zmieniających się warunków korzystania z utworów. Przeprowadzone do tej pory na gruncie literatury przedmiotu analizy z zakresu prawa autorskiego w działalności religijnej dotyczyły w głównej mierze korzystania z dzieł w „erze analogowej”. Konieczność dostosowania utrwalonych sposobów korzystania z utworów sztuki sakralnej w sytuacji „przeniesienia” części działalności religijnej do środowiska cyfrowego uzasadnia podjęcie na nowo tematu określonego w tytule pracy. W pierwszej kolejności zostanie przedstawiona problematyka tzw. prawa panoramy (wolności panoramy), odnosząca się do rozpowszechniania utworów wystawionych na stałe w miejscach publicznych. Pozwoli to w dalszej części pracy odnieść się do kwestii korzystania z utworów znajdujących się wewnątrz obiektów sakralnych oraz do problematyki korzystania z utworów wykonywanych w obiektach sakralnych. Wskazane zagadnienia są szczególnie istotne z punktu widzenia prowadzenia działalności religijnej on-line. Wydaje się zasadne rozważenie: a) w zakresie prawa panoramy zmiany podejścia do rozumienia przesłanki umiejscowienia utworu z przestrzeni zewnętrznej na szeroko rozumianą przestrzeń ogólnodostępną, miejsca dostępnego dla publiczności; ewentualnie analogicznie do rozwiązań prawnych z 1926 r. przyjęcie możliwości korzystania z utworów znajdujących się we wnętrzu świątyni w ramach dozwolonego użytku publicznego; b) w zakresie prawa panoramy szerokiego rozumienia pojęcia wystawienia i przyjęcia, że prawem panoramy mogą być również objęte utwory wyświetlane na stałe; c) wprowadzenie kategorii „wydarzenia religijnego”, przy czym w odróżnieniu od „ceremonii religijnej” za korzystanie z utworów w ramach „wydarzeń religijnych” twórcy mogłoby przysługiwać wynagrodzenie.
Słowa kluczowe:
sztuka sakralna, prawo autorskie, środowisko cyfrowe, dozwolony użytek, prawo panoramyBibliografia
Barta, Janusz, Ryszard Markiewicz. 2016. Prawo autorskie. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Błeszyńska, Katarzyna. 2020. „Dostęp do kultury w zakresie prawa panoramy jako podstawa ograniczenia praw autorskich”. Business Law Journal 73/6: 32–38. DOI: 10.33226/0137-5490.2020.6.5 (Crossref)
Chwalba, Jakub. 2021. „Komentarz do art. 32”. W: Ustawy autorskie. Komentarze. Tom I. Prawo autorskie i prawa pokrewne, Ochrona baz danych, Zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi i prawami pokrewnymi, red. Ryszard Markiewicz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Geiger, Christophe, Franciska Schönherr, Irini Stamatoudi, Paul Torremans, Stavroula Karapapa. 2021. „The Information Society Directive”. W: EU Copyright Law: A Commentary, red. Irini Stamatoudi, Paul Torremans. Edward Elgar Publishing. DOI: 10.4337/9781786437808.00021. (Crossref)
Gienas, Krzysztof. 2021. „Komentarz do art. 33”. W: Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wyd. 4, red. Ewa Ferenc-Szydełko. Warszawa: C.H. Beck.
Gray, Earl, Raymond Scott. 2015. „Blowing the whistle on copyright in public sculptures”. Journal of Intellectual Property Law & Practice 10/1: 10–11. DOI 10.1093/jiplp/jpu194. (Crossref)
Iljadica, Marta. 2017. „Copyright and right to the city’. Northern Ireland Legal Quarterly 68/1: 59–78. (Crossref)
Inguanez, Daniel. 2017. „Considerations on the modernization of EU copyright: where is the user?” Journal of Intellectual Property Law & Practice 12/8: 660–668. DOI 10.1093/jiplp/jpx069. (Crossref)
Machała, Wojciech. 2019. „Komentarz do art. 50”. W: Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. Wojciech Machała, Rafał Sarbiński. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Marcinkowska, Joanna. 2021. „Komentarz do art. 31”. W: Ustawy autorskie. Komentarze. Tom I. Prawo autorskie i prawa pokrewne, Ochrona baz danych, Zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi i prawami pokrewnymi, red. Ryszard Markiewicz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Newell, Bryce Clayton. 2011. „Freedom of Panorama: a Comparative Look at International Restrictions on Public Photography”. Creighton Law Review 44: 405–427.
Niżankowska-Horodecka, Anna-Maria. 2021. „Komentarz do art. 33”. W: Ustawy autorskie. Komentarze. Tom I. Prawo autorskie i prawa pokrewne, Ochrona baz danych, Zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi i prawami pokrewnymi, red. Ryszard Markiewicz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Nowicka, Aurelia. 2021. „Komentarz do art. 6”. W: Ustawy autorskie. Komentarze. Tom I. Prawo autorskie i prawa pokrewne, Ochrona baz danych, Zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi i prawami pokrewnymi, red. Ryszard Markiewicz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Nowińska, Ewa. 2021a. „Komentarz do art. 26”. W: Ustawy autorskie. Komentarze. Tom I. Prawo autorskie i prawa pokrewne, Ochrona baz danych, Zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi i prawami pokrewnymi, red. Ryszard Markiewicz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Nowińska, Ewa. 2021b. „Komentarz do art. 261”. W: Ustawy autorskie. Komentarze. Tom I. Prawo autorskie i prawa pokrewne, Ochrona baz danych, Zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi i prawami pokrewnymi, red. Ryszard Markiewicz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Pacek, Grzegorz. 2019a. „Komentarz do art. 31”. W: Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, red. Arkadiusz Michalak. Warszawa: C.H. Beck.
Pacek, Grzegorz. 2019b. „Komentarz do art. 33”. W: Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, red. Arkadiusz Michalak. Warszawa: C.H. Beck.
Padlewska, Julia. 2017. „Wolność panoramy w perspektywie porównawczej – Polska, Niemcy i Francja”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej 2: 29–64.
Rosati, Eleonora. 2017. „Non-Commercial Quotation and Freedom of Panorama.Useful and Lawful?” Journal of Intellectual Property, Information Technology and E-Commerce Law 8: 311–321.
Sadowski, Piotr. 2004. „Dozwolony użytek publiczny z art. 31 prawa autorskiego”. Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2: 16–26.
Stanisławska-Kloc, Sybilla. 2015a. „Komentarz do art. 31”. W: Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. Damian Flisak. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Stanisławska-Kloc, Sybilla. 2015b. „Komentarz do art. 33”. W: Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. Damian Flisak. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Targosz, Tomasz. 2015. „Komentarz do art. 50”. W: Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. Damian Flisak. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Ter Hazeborg, Enno. 2021. Die Panoramafreiheit im digitalen Zeitalter: Eine europäische Diskussion. Baden-Baden: Nomos. (Crossref)
Traple, Elżbieta. 2011a. „Komentarz do art. 31”. W: Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. Janusz Barta, Ryszard Markiewicz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Traple, Elżbieta. 2011b. „Komentarz do art. 33”. W: Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. Janusz Barta, Ryszard Markiewicz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Traple, Elżbieta. 2011c. „Komentarz do art. 50”. W: Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. Janusz Barta, Ryszard Markiewicz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Tylec, Grzegorz. 2016. „Prawo autorskie w działalności religijnej”. Studia z Prawa Wyznaniowego 19: 86–106. DOI 10.31743/spw.126. (Crossref)
Urbański, Andrzej. 2019a. „Komentarz do art. 31”. W: Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. Wojciech Machała, Rafał Sarbiński. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Urbański, Andrzej. 2019b. „Komentarz do art. 33”. W: Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, Wojciech Machała, Rafał Sarbiński. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Uniwersytet w Białymstoku
Dr, Katedra Prawa Cywilnego i Handlowego, Wydział Prawa, Uniwersytet w Białymstoku, ul. Mickiewicza 1, 15–213 Białystok
https://orcid.org/0000-0002-5378-2363Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
- Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, autor publikacji przenosi na wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na wszelkich polach eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy.
- Teksty składane do publikacji w „Studiach z Prawa Wyznaniowego" nie mogą naruszać praw autorskich osób trzecich. Oryginalność publikacji naukowej autor potwierdza w oświadczeniu składanym w trakcie zgłaszania tekstu oraz w podpisywanej umowie wydawniczej.
- Autorzy mają prawo zamieszczać swoje prace (w wersji udostępnionej przez wydawcę) w Internecie (np. w repozytoriach instytucjonalnych, academia.edu, researchgate.net lub na własnej stronie internetowej) dopiero po ich opublikowaniu w niniejszym czasopiśmie.
- Za zgodą redakcji opublikowane w czasopiśmie teksty mogą być przedrukowywane w innych publikacjach (ze wskazaniem miejsca ich pierwotnej publikacji).
- Redakcja zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości czasopisma, zgodnie z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative).
