Zarządzenie kwestiami religijnymi i wolnością sumienia
Claire Aguilon
Institut d'Études Politiques d'Aix-en-Provence, , FrancjaAbstrakt
Wpływu religii na wolność sumienia nie sposób wyjaśnić za pomocą prostych schematów. Często religia jest postrzegana jako ograniczenie wolności sumienia. Z perspektywy filozofii religii należy jednak podkreślać znaczenie wyboru demokracji jako zasady ustroju. Na poziomie antropologicznym ograniczanie znaczenia wolności sumienia przez religię może być wyjaśniane z odwołaniem się do funkcji identyfikacyjnej realizowanej przez religię. Z drugiej strony, dla swego istnienia religia nie potrzebuje akceptacji ze strony wszystkich. Poza tym, że istnieją oczywiste dowody na możliwą koegzystencję religii i pluralizmu politycznego, religia zakłada w swojej istocie uznanie wolności sumienia. Poszanowanie wolności sumienia wynika z samej natury człowieka. Religia pozwala człowiekowi na przekroczenie jego tożsamości kulturowej. Natomiast wolność sumienia opiera się na przekonaniu o równej wartości sumienia każdego człowieka. Nie jest ona jedynie środkiem, ale również jednym z celów władzy politycznej. Religia i wolność sumienia mają wspólne podstawy. Prawne uznanie wolności sumienia ma pośredni wpływ na religię poprzez regulacje dotyczące korzystania z tej wolności.
Słowa kluczowe:
wolność sumienia, epistemologia religii, prawa obywatelskie, demokracja, prawa polityczne, wolność sumienia i religii, wolność sumienia i wyznania, wolność religijnaBibliografia
Aaron, Raymond. L'opium des intellectuels. Introduction par Nicolas Baverez. Paris: Pluriel, 2010.
Arendt, Hannah. Essays in Understanding: 1930–1954. Formation, Exile, and Totalitarianism, edited by Jerome Kohn, (New York: Harcourt Brace&Co., 1994). Texte traduit par Etienne Tassin et publié dans Les Origines du totalitarisme. Eichmann à Jérusalem (Paris: Collection Quarto, Gallimard, 2002): 967-974.
Arendt, Hannah. La crise de la culture. Paris: Gallimard, 1989.
Arendt, Hannah. Le système totalitaire. Les origines du totalitarisme. Nouvelle édition. Paris: Edition Points, 2005.
Deleuze, Gilles. Empirisme et subjectivité. Paris: PUF, 1953.
Dewey, John. „Démocratie et nature humaine”. Revue du MAUSS n 9 (2002): 113-126. DOI : 10.3917/rdm.019.0113.
Draï, Raphaël. „La liberté dans la pensée juive”. Raisons politiques 8/4 (2002): 61-80.
Draï, Raphaël. La Thora. La législation de Dieu. Paris: Michalon, 2000.
Gauchet, Marcel. Un monde désenchanté. Paris: Les éditions de l’atelier, 2004.
Gaudreault-Desbiens, Jean-François. „Religion, expression et libertés: l’offense comme raison faible de la régulation juridique”. Cahiers de la Recherche sur les Droits Fondamentaux n 8 (2010): 53-66.
Gilbert, Vincent. „Liberté de conscience, tolérance et protestantisme”. In: La liberté de conscience dans le champ de la religion, eds. Patrice Meyer-Bisch, Jean-Bernard Marie. Strasbourg: Documents de travail de l'IIEDH No 4, 2002, 56-74.
Guillaume, Mollat, Georges de Lagarde. „La naissance de l'esprit laïque au déclin du Moyen-Âge, t. I. Bilan du XIIIe siècle; t. II. Marsile de Padoue ou le premier théoricien de l'État laïque”. Revue des Sciences Religieuses 15/2 (1935): 307-309.
Habermas, Jürgen. Entre naturalisme et religion. Les défis de la démocratie. Traduit de l’allemand par Christian Bouchindhomme et Alexandre Dupeyrix. Paris: Gallimard, 2008.
Hansen, Mogens Herman. Démocratie athénienne – Démocratie moderne: tradition et influences. Vandoeuvre-Genève: Entretiens sur l’Antiquité Classique 56, 2010.
Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. La phénoménologie de l’esprit. Paris: Gallimard, 1993.
Heidegger, Martin. Chemins qui ne mènent nulle part. Paris: Gallimard, 1962.
Kintzler, Catherine. Penser la laïcité. Paris: Broché, 2014.
Laugier, Sandra. „Wittgenstein: politique du scepticisme”. Cités 38/2 (2009): 109-127.
Leca, Jean, „La démocratie à l'épreuve des pluralismes”, Revue française de science politique n°2 (1996): 225-279. DOI: 10.3406/rfsp.1996.395052
Lévi-Strauss, Claude. Tristes tropiques. Paris: Pocket, 2001.
Martínez, Fernando Rey. La ética protestante y el espiritu del constitucionalismo. Bogotá: Universidad, Externado de Colombia, 2003.
Mill, John Stuart, Bentham, Jérémy. Utilitarianism and Other Essays. London: Penguin, 1987.
Morerod, Charles. „Dogme et Oecuménisme”, Nova et Vetera 78/1-2 (2003): 29-61.
Murdoch, Jim. La protection du droit à la liberté de pensée, de conscience et de religion par la Convention européenne des droits de l’homme. Série des précis sur les droits de l’homme du Conseil de l’Europe. Strasbourg: Les ateliers du Conseil de l’Europe, 2012.
Puech, Aimé. Histoire de la littérature grecque chrétienne depuis les origines jusqu’à la fin du IVeme siècle, 3 tome. Paris: Société d'édition Les Belles Lettres, 1928-1930.
Rawls, John. Théorie de la justice. Paris: Poche, 2009.
Sartre, Jean-Paul. L'être et le néant. Paris: Gallimard, 1976.
Sayadi, Abderrazac. „L'islam face à al liberté de conscience”. Études. Revue de culture contemporaine n 5 (2011): 643-654.
Schopenhauer, Arthur. Essai sur le libre-arbitre (6e édition). Traduit en français pour la première fois et annoté par Salomon Reinach. Paris: F. Alcan, 1894.
Souplet, Julien. „Histoire des idées politiques en occident”. L'éléphant n 7 (2014): 72.
Torfs, Rik. „Le catholicisme et la liberté de conscience”. In: La liberté de conscience dans le champ de la religion, eds. Patrice Meyer-Bisch, Jean-Bernard Marie. Strasbourg: Documents de travail de l'IIEDH No 4, 2002, 42-50.
Tresmontant, Claude. Introduction à la théologie chrétienne. Paris: Seuil, 1974.
Walzer, Michael. La révolution des saints – Ethique protestante et radicalisme politique. Paris: Belin, 1987.
Woehrling, José. „Quelle place pour la religion dans les institutions publiques?”. In: Le droit, la religion et le „raisonnable”. Le fait religieux entre monisme étatique et pluralisme juridique, ed. Jean-François Gaudreault-Desbiens. 150-164. Montréal: Éditions Thémis, 2009.
Institut d'Études Politiques d'Aix-en-Provence,
Dr, Science po Aix, Institut d'Études Politiques d'Aix-en-Provence, 25, rue Gaston de Saporta, 13625 Aix-en-Provence cedex 1, France
Licencja
- Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, autor publikacji przenosi na wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na wszelkich polach eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy.
- Teksty składane do publikacji w „Studiach z Prawa Wyznaniowego" nie mogą naruszać praw autorskich osób trzecich. Oryginalność publikacji naukowej autor potwierdza w oświadczeniu składanym w trakcie zgłaszania tekstu oraz w podpisywanej umowie wydawniczej.
- Autorzy mają prawo zamieszczać swoje prace (w wersji udostępnionej przez wydawcę) w Internecie (np. w repozytoriach instytucjonalnych, academia.edu, researchgate.net lub na własnej stronie internetowej) dopiero po ich opublikowaniu w niniejszym czasopiśmie.
- Za zgodą redakcji opublikowane w czasopiśmie teksty mogą być przedrukowywane w innych publikacjach (ze wskazaniem miejsca ich pierwotnej publikacji).
- Redakcja zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości czasopisma, zgodnie z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative).
