Lord Hardwicke’s Marriage Act – „pierwsza” angielska ustawa o małżeństwie
Abstrakt
Przedmiotem artykułu jest w pierwszej kolejności historycznoprawna analiza zjawiska małżeństw potajemnych w nowożytnej Anglii, gdzie instytucja małżeństwa nadal w części podlegała prawu i jurysdykcji kanonicznej. Następnie analiza ta dotyczy uchwalonej przez Parlament w 1753 r. ustawy o lepszym zapobieganiu małżeństwom potajemnym (An act for the better preventing of clandestine marriages). Ustawa ta, uchwalona z inicjatywy ówczesnego Kanclerza Lorda Hardwicke’a (stąd potoczna nazwa Lord Hardwicke’s Marriage Act), miała na celu eliminację z praktyki społecznej małżeństw potajemnych, poprzez wprowadzenie urzędowej formy zawarcia małżeństwa pod rygorem nieważności (przeszkoda zrywająca). Kluczowymi ogniwami nowej regulacji był obowiązek zawarcia ślubu w kościele parafialnym oraz uprzednie uzyskanie przez małoletnich zgody rodziców lub opiekunów na małżeństwo. Rozwiązania przyjęte w Hardwicke’s Act oraz sam fakt ich wprowadzenia ustawą Parlamentu zapoczątkowały proces przejmowania jurysdykcji małżeńskiej Kościoła Anglii przez państwo. Zjawisko to już ówcześnie było przedmiotem debaty, a obecnie pozostaje istotnym elementem badań nad ustawą. Wnioski z przedstawionej analizy potwierdzają szczególne znaczenie Hardwicke’s Act dla dalszej ewolucji instytucji małżeństwa w Anglii, co uzasadnia przyznanie jej miana „pierwszej” angielskiej ustawy o małżeństwie.
Słowa kluczowe:
małżeństwa potajemne, ustawa o małżeństwie z 1753 r. (Lord Hardwicke’s Marriage Act), zawarcie małżeństwa, prawo małżeńskie (Anglia), prawo małżeńskie (XVI-XVIII w.)Bibliografia
Baker, John. 2003. The Oxford History of the Laws of England (vol. VI): 1483-1558. Oxford: Oxford University Press.
Baker, John. 2019. An Introduction to English Legal History. Oxford: Oxford University Press.
Blackstone, William. 1765-1769. Commentaries on the Laws of England, vol. 4. Oxford.
Bray, Gerald (ed.). 1998. The Anglican Canons, 1529-1947. London: Boydell Press.
Cobbet, William (ed.). 1813. The Parliamentary History of England, from the Earliest Period to the Year 1803: From which Last-mentioned Epoch it is Continued Downwards in the Work Entitled, “The Parliamentary Debates”, vol. 15. London: Hansard.
Cornish, William, Stuart Anderson, Raymond Cocks, Michael Lobban, Patrick Polden, Keith Smith. 2010. The Oxford History of the Laws of England (vol. XIII): Fields of Development. Oxford: Oxford University Press.
Douglas, James. 2012. „Parliamentary Divorce, 1700-1857”. Parliamentary History 31/2: 169-189.
Dziadzio, Andrzej. 2008. Powszechna Historia Prawa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gally, Henry. 1750. Some Considerations upon Clandestine Marriages. London.
Helmholz, Richard H. 2004a. The Oxford History of the Laws of England (vol. I): The Canon Law and Ecclesiastical Jurisdiction from 597 to the 1640s. Oxford: Oxford University Press.
Helmholz, Richard H. 2004b. Roman Canon Law in Reformation England. Cambridge: Cambridge University Press.
House of Commons. 1803. Journals of the House of Commons, vol. 26, 1750-1754. London.
House of Lords. 1767-1830. Journals of the House of Lords, vol. 28, 1753-1756. London.
Keith, Francis A. 2003. “Canon Law Meets Unintended Consequences: The Church of England and the Clandestine Marriage Act of 1753”. Anglican and Episcopal History 72/4: 451-487.
Kuper, Adam. 2009. Incest and Influence: the Private Life of Bourgeois England. Cambridge: Harvard University Press.
Lemmings, David. 1996. “Marriage and the Law in the Eighteen Century: Hardwicke’s Marriage Act of 1753”. The Historical Journal 39/2: 339-360.
Leneman, Leah. 1996. „English Marriages and Scottish Divorces in the Early Nineteenth Century”. The Journal of Legal History 17/3: 225-243.
Outwhaite, Richard B. 1995. Clandestine Marriages in England, 1500-1850. London: Hambledon Press.
Pickering, Danby (ed.). 1762-1807. The Statutes at Large, from the Magna Charta to the end of the eleventh Parliament of Great Britain, anno 1761 (continued to 1806). Cambridge.
Probert, Rebecca. 2002. “The Judicial Interpretation of Lord Hardwicke’s Act”. Journal of Legal History 23/2: 129-151.
Probert, Rebecca. 2009a. “Control over Marriage in England and Wales, 1753-1823: The Clandestine Marriages Act of 1753 in Context”. Law and History Review 27/2: 413-450.
Probert, Rebecca. 2009b. Marriage, Law and Practice in the Long Eighteenth Century. Cambridge: Cambridge University Press.
Salmon, Thomas. 1724. A Critical Essay Concerning Marriage. London.
Stebbing, Henry. 1754. An Enquiry into the Force and Operation of the Annulling Clauses in a Late Act for the Better Preventing of Clandestine Marriages, With Respect to Conscience. London.
Stone, Lawrence. 1990. Road to Divorce: England 1530-1987. Oxford: Oxford University Press.
Swatland, Andrew. 1996. The House of Lords in the Reign of Charles II. Cambridge: Cambridge University Press.
Waddams, Stephen M. 2000. „English Matrimonial Law on the Eve of Reform (1828-57)”. The Journal of Legal History 21/2: 59-82.
Witte, John Jr. 2012. From Sacrament to Contract. Marriage, Religion, and Law in the Western Tradition. Louisville: Westminster John Knox Press.
Wolfram, Sybil. 1985. „Divorce in England 1700-1857”. Oxford Journal of Legal Studies 5/2: 155-186.
Wolfram, Sybil. 1987. In-Laws and Outlaws: Kinship and Marriage in England. London and Sydney: Croom Helm Press.
Walpole, Horace. 1822. Memories of the Last Ten Years of the Reign of George the Second, London.
Zieliński, Tadeusz Jacek. 2016. Państwowy Kościół Anglii. Studium prawa wyznaniowego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe ChAT.
Uniwersytet Jagielloński
Dr, Katedra Powszechnej Historii Państwa i Prawa, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński, ul. Gołębia 9/3, 31-007 Kraków
https://orcid.org/0000-0003-4457-0139Licencja
- Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, autor publikacji przenosi na wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na wszelkich polach eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy.
- Teksty składane do publikacji w „Studiach z Prawa Wyznaniowego" nie mogą naruszać praw autorskich osób trzecich. Oryginalność publikacji naukowej autor potwierdza w oświadczeniu składanym w trakcie zgłaszania tekstu oraz w podpisywanej umowie wydawniczej.
- Autorzy mają prawo zamieszczać swoje prace (w wersji udostępnionej przez wydawcę) w Internecie (np. w repozytoriach instytucjonalnych, academia.edu, researchgate.net lub na własnej stronie internetowej) dopiero po ich opublikowaniu w niniejszym czasopiśmie.
- Za zgodą redakcji opublikowane w czasopiśmie teksty mogą być przedrukowywane w innych publikacjach (ze wskazaniem miejsca ich pierwotnej publikacji).
- Redakcja zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości czasopisma, zgodnie z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative).
