Problem rewindykacji kościelnej nieruchomości Polskiego Kościoła Ewangelicznych Chrześcijan Baptystów we Wrocławiu
Michał Zawiślak
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-0824-5489
Abstrakt
Zasadniczym celem niniejszego artykułu jest ukazanie przebiegu postępowania rewindykacyjnego nieruchomości kościelnej należącej do parafii Polskiego Kościoła Ewangelicznych Chrześcijan Baptystów we Wrocławiu, wraz z analizą wydanych w toku postępowania decyzji administracyjnych. Szczególna uwaga została zwrócona na zagadnienia prawne związane z zastosowaniem art. 2 ust. 4 dekretu z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich oraz konsekwencjami uchwały Sądu Najwyższego z 19 grudnia 1959 roku co do skutków prawnych interpretacji art. 2 ust. 4 tego dekretu. W tej sprawie prawomocna decyzja o odmowie przyznania Kościołowi prawa własności została wydana dopiero po 13 latach od złożenia wniosku rewindykacyjnego. W toku całego postępowania doszło do przewlekłości, co potwierdził wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie ze skargi nr 32045/10. Drugi Zbór we Wrocławiu (następca prawny wspomnianej wyżej parafii) nie odzyskał prawa własności nieruchomości utraconej po II wojnie światowej na podstawie przepisów ustawy regulującej sytuację prawną Kościoła Chrześcijan Baptystów w Rzeczypospolitej Polskiej. Okoliczności faktyczne przedstawione w niniejszym artykule na kanwie wieloletniego sporu rewindykacyjnego pozwalają na wyprowadzenie wniosków o konieczności uregulowania prawa własności tej nieruchomości w innym trybie niż administracyjny.
Słowa kluczowe:
rewindykacja, nieruchomość kościelna, Polski Kościół Ewangelicznych Chrześcijan Baptystów, majątek poniemiecki, baptyściBibliografia
Borecki, Paweł. 2007. „Zasada równouprawnienia wyznań w prawie polskim”. Studia z Prawa Wyznaniowego 10: 115-159.
Brzechczyn, Krzysztof. 2010. „Zabiegi o odzyskanie prawa do użytkowania budynków kościelnych w Poznaniu i w Kaliszu. Przyczynek do relacji władze PRL a Polski Kościół Chrześcijan Baptystów”. W: Władze Polski Ludowej a mniejszościowe związki wyznaniowe, red. Tadeusz J. Zieliński, s. 159-181. Warszawa-Katowice: Wydawnictwo Credo.
Czajko, Edward. 2000. Sytuacja prawna ruchu zielonoświątkowego w Polsce w perspektywie historycznej. Warszawa: Instytut im. T. B. Barratta.
Czajko, Edward. 2012. „Zielonoświątkowcy w Nowogródzkiem w latach 1919-1945”. Rocznik Teologiczny 54/1-2: 229-244.
Dziobek-Romański, Jacek. 2001. „Zasady uznawania związków religijnych w prawie polskim w latach 1944-1989”. Roczniki Nauk Prawnych 11: 69-109.
Dziobek-Romański, Jacek. 2004. Uznawanie związków religijnych w Polsce (1944-1989) narzędziem dyskryminacyjnej polityki władz. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Kamiński, Michał. 2012. Kościół Zielonoświątkowy w Polsce w latach 1988-2008, Warszawa: Wydawnictwo Arka.
Krawczyk, Michał. 2014. „Urząd do Spraw Wyznań a kwestia własności kościelnych majątków poniemieckich na Ziemiach Zachodnich i Północnych”. Zeszyty Naukowe UPH w Siedlcach, seria: Administracja i Zarządzanie 100: 119-130.
Krzysztofek, Katarzyna. 2018. Położenie prawne i działalność nierzymskokatolickich kościołów i związków wyznaniowych w Krakowie w latach 1945-1970. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Mazurkiewicz, Dariusz. 2006. „Zagadnienie własności kościelnych majątków poniemieckich na Ziemiach Zachodnich i Północnych w latach 1945-1973”. Studia Paradyskie 16: 221-240.
Pielka, Mateusz. 2018. „Chrześcijańskie mniejszości wyznaniowe w Toruniu w latach 1920-1939”. Perspectiva 2: 135-148.
Schultz, Ludwig. 1912. Das preußische Feuerbestattungsrecht. Gesetz vom 14. September 1911 nebst Erläuterungen sowie Erörterung der übrigen in Betracht kommenden Gesetze und Verordnungen, Berlin: Springer.
Sztyk, Romuald. 1991. „Kościoły i związki wyznaniowe jako podmioty praw majątkowych”. Rejent 1: 63-99.
Tomaszewski, Henryk. 1991. Wyznania typu ewangeliczno-baptystycznego wchodzące w skład Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego w latach 1945-1956. Tomaszów Mazowiecki: Słowo i Życie.
Tomaszewski, Henryk. 2009. Zjednoczony Kościół Ewangeliczny (1947-1987). Warszawa: Kompas.
Walencik, Dariusz. 2007. „Zmiany w ustawie o stosunku państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego dotyczące regulacji spraw majątkowych”. W: Prawo i Religia, t. I, red. Tadeusz J. Zieliński, s. 67-85. Warszawa: Wydawnictwo ChAT.
Walencik, Dariusz. 2010. „Regulacja stanu prawnego nieruchomości związków wyznaniowych na Ziemiach Zachodnich i Północnych jako praktyczna realizacja zasady wolności religijnej”. W: Idea wolności w ujęciu historycznym i prawnym. Wybrane zagadnienia, red. Ewa Kozerska, Piotr Sadowski, Andrzej Szymański, s. 165-187. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Winiarczyk-Kossakowska, Małgorzata. 2004. Ustawy III Rzeczypospolitej o stosunku państwa do kościołów chrześcijańskich. Warszawa: Elipsa.
Zamirski, Konrad. 2020. „Rewindykacja mienia Kościoła Chrześcijan Baptystów w RP przed Międzykościelną Komisją Regulacyjną – aspekty prawne”. W: Człowiek, Państwo, Kościół. Księga Jubileuszowa dedykowana księdzu profesorowi Arturowi Mezglewskiemu, red. Paweł Sobczyk, Piotr Steczkowski, s. 739-753. Lublin: Wydawnictwo Academicon.
Zieliński, Tadeusz. 2010. „Rewindykacja nieruchomości Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego na terenie Gdańska po 1989 r. (postępowania przed Komisją Regulacyjną)”. Studia z Prawa Wyznaniowego 13: 5-24.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Dr, Katedra Prawa Wyznaniowego, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin
https://orcid.org/0000-0002-0824-5489Licencja
- Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, autor publikacji przenosi na wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na wszelkich polach eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy.
- Teksty składane do publikacji w „Studiach z Prawa Wyznaniowego" nie mogą naruszać praw autorskich osób trzecich. Oryginalność publikacji naukowej autor potwierdza w oświadczeniu składanym w trakcie zgłaszania tekstu oraz w podpisywanej umowie wydawniczej.
- Autorzy mają prawo zamieszczać swoje prace (w wersji udostępnionej przez wydawcę) w Internecie (np. w repozytoriach instytucjonalnych, academia.edu, researchgate.net lub na własnej stronie internetowej) dopiero po ich opublikowaniu w niniejszym czasopiśmie.
- Za zgodą redakcji opublikowane w czasopiśmie teksty mogą być przedrukowywane w innych publikacjach (ze wskazaniem miejsca ich pierwotnej publikacji).
- Redakcja zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości czasopisma, zgodnie z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative).
