Konstytucyjna wolność uzewnętrzniania przekonań religijnych a posiadanie i używanie konopi (innych niż włókniste) w celach rytualnych
Katarzyna Tkaczyk-Rymanowska
Wyższa Szkoła Prawa i Administracji Rzeszowska Szkoła Wyższa , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-5503-0624
Abstrakt
Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, czy posiadanie na potrzeby swoich praktyk religijnych środka odurzającego (konkretnie konopi), jest dozwolone w świetle przepisów konstytucyjnych gwarantujących wolność sumienia i religii, prawo do uzewnętrzniania swojej religii przez uprawianie kultu, modlitwę i uczestniczenie w obrzędach oraz zakazujących zmuszania do nieuczestniczenia w obrzędach religijnych. Wolność sumienia nie jest pojęciem tożsamym z wolnością praktykowania określonej religii. Z brzmienia Konstytucji wynika, iż wolność uzewnętrzniania przekonań może zostać ograniczona ze względu na m.in. zdrowie, moralność czy porządek publiczny. W konsekwencji Autorka zajmuje stanowisko, iż wolność religii jest co prawda ważna w katalogu praw i wolności człowieka, ale jej część w postaci uzewnętrzniania przekonań musi niejednokrotnie ustąpić przed dobrem wyższego rzędu. Stąd konstatacja, iż brak jest podstaw do uznawania procesu celowego wprawiania się w stan odurzenia za kult religijny korzystający z ochrony konstytucyjnej.
Słowa kluczowe:
konopie, odurzenie, kult religijny, Konstytucja RPBibliografia
Arie, Eran, Baruch Rosenb, Dvory Namdar. 2020. „Cannabis and Frankincense at the Judahite Shrine of Arad”. Tel Aviv Journal of the Institute of Archaeology of Tel Aviv University 1 (47): 5–28. (Crossref)
Banaszak, Bogusław. 2009. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.
Benetowa, Sara. 1936. Konopie w wierzeniach i zwyczajach ludowych, http://nnk.art.pl/kgsp/1936/ [dostęp: 13.05.2021].
Bona, Beata. 2010. „Słuchacze muzyki reggae a przejawy Ruchu Rastafari w Polsce”. W: Studia nad edukacją i kulturą muzyczną, red. Elżbieta Szubertowska, 53–61. Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe Wydział Nauk Humanistycznych.
Brzozowski, Wojciech. 2012. „Uzewnętrznianie przynależności religijnej. Zagadnienia systemowe”. W: Prawne granice wolności sumienia i wyznania, red. Roman Wieruszewski, Mirosław Wyrzykowski, Lena Kondratiewa-Bryzik, 271–286. Warszawa: Wolters Kluwer.
Dąbrowska, Katarzyna, Ewa Miturska, Jacek Moskalewicz, Łukasz Wieczorek. 2012. „Co mówią wyniki badań o szkodliwości zażywania marihuany. Przegląd badań”. Serwis Informacyjny Narkomania 3 (59): 33–37.
Derlatka, Marek. 2010. „Konstytucyjność kryminalizacji posiadania narkotyków”. Prokuratura i Prawo 7–8: 87–92.
Derlatka, Marek. 2016. „Wolność religii a zasada neutralności światopoglądowej państwa”. Palestra 10: 117–120.
Gajos-Kaniewska, Dorota. 2014. Kary za uprawę marihuany przed Trybunałem 4 listopada, https://www.rp.pl/artykul/1146022-Kary-za-uprawe-marihuany-przed-Trybunalem-4-listopada.html [dostęp: 13.05.2021].
Garlicki, Leszek (red.). 2003. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, T. 3. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Jezusek, Andrzej. 2015. „Glosa do wyroku TK z 4 listopada 2014 r., sygn. akt SK 55/13”. Przegląd Sądowy 11–12: 194–204.
Jędrzejko, Mariusz, Piotr Jabłoński. 2012. Narkotyki i środki zastępcze (zjawisko, zagrożenia, profilaktyka). Warszawa – Dąbrowa Górnicza: Aspra.
Jędrzejko, Mariusz, Dariusz Sarzała (red.). 2010. Człowiek i uzależnienia. Pułtusk – Warszawa: Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.
Klinowski, Mateusz. 2009. „Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii a konstytucyjna zasada proporcjonalności”. Prokuratura i Prawo 2: 69–85.
Kowalik, Teresa, Przemysław Słowiński. 2019. Dragi i wojna. Narkotyki w działaniach wojennych. Warszawa: Fronda.
Kozłowska-Kalisz, Patrycja. Marzena Kucharska-Derwisz. 2006. „Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania”. W: Prawnokarne aspekty wolności, red. Marek Mozgawa, 209–231. Warszawa: Wolters Kluwer.
Krajewski. Krzysztof. 2001. Sens i bezsens prohibicji. Prawo karne wobec narkotyków i narkomanii. Kraków: Zakamycze.
Krukowski, Józef. 2000. Kościół i państwo. Podstawy relacji prawnych. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Kulesza, Jan. 2016. „Glosa do wyroku TK z 4 listopada 2014 r., sygn. akt SK 55/13”. Państwo i Prawo 11: 132–138.
Lelental, Stefan. 1989. „Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania”. W: System prawa karnego, T. IV, cz. II, red. Igor Andrejew, Leszek Kubicki, Jan Waszczyński, 140–148. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź: PAN. Ossolineum.
Maisto, Stephen A., Mark Galizio, Gerard J. Connors. 2000. Narkotyki. Zażywanie i nadużywanie. Warszawa: Katolicka Fundacja Pomocy Osobom Uzależnionym i Dzieciom.
McKenna, Terence. 2007. Pokarm bogów. Radykalna historia roślin, narkotyków i ewolucji człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Okultura.
Mezglewski, Artur. 2010. „Wolność wykonywania praktyk religijnych”. W: Idea wolności w ujęciu historycznym i prawnym, red. Ewa Kozerska, Piotr Sadowski, Andrzej Szymański, 429–434. Toruń: Adam Marszałek.
Molenda, Jarosław. 2016. Historia używek. Rośliny, które uzależniły człowieka. Warszawa: Bellona.
Olszówka, Marcin. 2016. „Komentarz do art. 53 Konstytucji”. W: Konstytucja RP, T. I: Komentarz do art. 1–86, red. Marek Safjan, Leszek Bosek, 1247–1278. Warszawa: C.H. Beck.
Ossowska, Maria. 2011. Socjologia moralności. Zarys zagadnień. Warszawa: PWN.
Petrović, Stevan P. 1988. Narkotyki i człowiek. Warszawa: Iskry.
Pietrzak, Michał. 1993. Prawo wyznaniowe. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze PWN.
Pretorius, Stephan. 2006. „The significance of the use of ganja as a religious ritual in the Rastafari movement”. Verbum et Ecclesia 3 (27): 1012–1030. (Crossref)
Przyborowska-Klimczak, Anna. 2003. Prawo międzynarodowe publiczne. Wybór dokumentów. Lublin: Lubelskie Wydawnictwa Prawnicze.
Ren Meng, Zihua Tang, Xinhua Wu, Robert Spengler, Hongen Jiang, Yimin Yang, Nicole Boivin. 2019. „The origins of cannabis smoking: Chemical residue evidence from the first millennium BCE in the Pamirs”. Science Advances 5: 1-8. DOI 10.1126/sciadv.aaw1391. (Crossref)
Rogala, Jan. 1983. Narkotyki. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza.
Sarnecki, Paweł. 2003. „Komentarz do art. 53”. W: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, T. 3, red. Leszek Garlicki, 1–10. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Sierosławski, Janusz. 2005. „Uwolnić gibona”. Polityka z 19 lutego 2005 r.
Sobczak, Witold. 2013. Wolność myśli, sumienia i religii. Poszukiwanie standardu europejskiego. Toruń: DW Duet.
Tkaczyk-Rymanowska, Katarzyna. 2020a. Karnoprawne aspekty posiadania narkotyków. Ujęcie statystyczne. Rzeszów: Bonus Liber.
Tkaczyk-Rymanowska, Katarzyna. 2020b. „Zasada wyłączności ustawy w kontekście pojęcia nowej substancji psychoaktywnej będącej znamieniem czynu zabronionego – kilka ogólnych uwag natury konstytucyjnej”. Krytyka Prawa 1: 272–290. (Crossref)
Tkaczyk-Rymanowska, Katarzyna. 2021a. „Refleksje w kontekście art. 62 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii na tle karnoprawnym i konstytucyjnym”. Ius Novum 1: 47–66.
Tkaczyk-Rymanowska, Katarzyna. 2021b. „Uwagi na temat «stanu odurzenia», «środka odurzającego» oraz «środka działającego podobnie do alkoholu» w ujęciu przepisów karnych i prawa wykroczeń, w świetle ustawy z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii”. Prawo i Więź 1: 158–195.
Vetulani, Jerzy. 2006. „Niebezpieczny zawrót głowy”. Polityka z 4 lutego 2006 r.
Voeks, Robert. 2014. „Cannabis: Evolution and Ethnobotany”. The AAG Review of Books 2: 54–56. (Crossref)
Walton, Stuart. 2017. Odlot. Kulturowa historia odurzenia. Warszawa: Aletheia.
Wojtyczek, Krzysztof. 1999. Granice ingerencji ustawodawczej w sferę praw człowieka w Konstytucji RP. Kraków: Zakamycze.
Wróbel, Włodzimierz, Andrzej Zoll (red.). 2017. Kodeks karny część szczególna, T. II: Komentarz do art. 117–211a. Warszawa: Wolters Kluwer.
Zawada Sławomir, Jerzy Szran, Dariusz Sawicki, Andrzej F. Dziuba. 2002. „Kościół, narkotyki i toksykomania”. Collectanea Theologica 72/3: 165–217.
Zoll, Andrzej. 2011. „Konstytucyjne aspekty prawa karnego”. W: System prawa karnego, T. II: Źródła prawa karnego, red. Tadeusz Bojarski. Warszawa: C.H. Beck.
Wyższa Szkoła Prawa i Administracji Rzeszowska Szkoła Wyższa
Dr, Wyższa Szkoła Prawa i Administracji, Rzeszowska Szkoła Wyższa, ul. Cegielniana 14, 35-310 Rzeszów
https://orcid.org/0000-0002-5503-0624Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
- Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, autor publikacji przenosi na wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na wszelkich polach eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy.
- Teksty składane do publikacji w „Studiach z Prawa Wyznaniowego" nie mogą naruszać praw autorskich osób trzecich. Oryginalność publikacji naukowej autor potwierdza w oświadczeniu składanym w trakcie zgłaszania tekstu oraz w podpisywanej umowie wydawniczej.
- Autorzy mają prawo zamieszczać swoje prace (w wersji udostępnionej przez wydawcę) w Internecie (np. w repozytoriach instytucjonalnych, academia.edu, researchgate.net lub na własnej stronie internetowej) dopiero po ich opublikowaniu w niniejszym czasopiśmie.
- Za zgodą redakcji opublikowane w czasopiśmie teksty mogą być przedrukowywane w innych publikacjach (ze wskazaniem miejsca ich pierwotnej publikacji).
- Redakcja zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości czasopisma, zgodnie z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative).
