Duchowny jako mediator
Włodzimierz Broński
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-1303-6737
Abstrakt
Celem niniejszego opracowania jest omówienie problematyki udziału osoby duchownej w postępowaniu mediacyjnym jako mediatora. Mediacja jest instytucją uregulowaną w prawie europejskim i polskim. Jest jednak znana od początków cywilizacji, co można dostrzec w relacjach między Bogiem a ludźmi i między człowiekiem a wspólnotą. W artykule przedstawiono najpierw wymiar religijny mediacji i przykłady pełnienia przez osoby duchowne na przestrzeni wieków funkcji mediatora. Następnie omówiono cele postępowania mediacyjnego na tle wybranych modeli mediacji. Stwierdzono, że w każdym modelu mediacji z jednej strony ważne są potrzeby i interesy stron, a także ich relacje oraz charakter sporu determinujący cele postępowania, z drugiej zaś, model mediacji nie stanowi uniwersalnej matrycy, którą można przełożyć na dany rodzaj sporu. W praktyce mediator w rozwiązywaniu jednego sporu stosuje kilka modeli postępowania mediacyjnego, dążąc do realizacji licznych celów stron sporu, co wymaga od niego posiadania wielorakich umiejętności. Zdaniem Autora, sprawowanie różnorakich funkcji religijnych powoduje, że duchowni posiadają liczne umiejętności przydatne do pełnienia funkcji mediatora. W ostatniej części opracowania dokonano analizy wymogów prawnych i specyficznych kompetencji duchownego – mediatora oraz sformułowano wnioski.
Słowa kluczowe:
duchowny, mediator, cel mediacji, model mediacjiBibliografia
Alexander, Nadja. 2009. International and Comparative Mediation: Legal Perspectives. London: Kluwer Law International.
Barrett, Jerome, Joseph Barett. 2004. A history of alternative dispute resolution. The story of a Political, Cultural and Social Movement. San Francisco: Jossey-Bass A Wiley Imprint.
Baruch Bush, Robert, Joseph Folger. 2012. „Mediation and Social Justice: Risks and Opportunities”. Ohio State Journal on Dispute Resolution 27: 1–51.
Brown, Peter. 1993. Augustyn z Hippony. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Burgoński, Piotr. 2009. "Patronat i mediacja duchownych w polityce". W: Ile Kościoła w polityce, ile polityki w Kościele, red. Piotr Burgoński, Sławomir Sowiński. Katowice: Księgarnia św. Jacka.
Colley, John. 2006. The Mediator’s Handbook: Advanced Practice Guide for Civil Litigation. South Bend: NITA.
Dąbrowski, Marek. 2019. Mediacja w świetle przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Giba, Matthews. 2000. „Religious dimensions of Mediation”. Fordham Urban Law Journal 27: 1695–1710.
Grocholewski, Zenon. 2002. "Służba miłości w działalności sądowej Kościoła". W: Veritati Salvificae Servire. Księga pamiątkowa dedykowana ks. prof. zw. dr hab. Edwardowi Góreckiemu z okazji 70 rocznicy urodzin, red. Wiesław Wenz, 71–82. Wrocław: Papieski Wydział Teologiczny.
Kalisz Anna, Adam Zienkiewicz. 2014, Mediacja sądowa i pozasądowa. Zarys wykładu. Warszawa: Wolters Kluwer business.
Kordasiewicz, Stanisław. 2009. "Historyczna i międzynarodowa perspektywa mediacji". W: Mediacje. Teoria i praktyka, red. Ewa Gmurzyńska, Rafał Morek, 31–50. Warszawa: Wolters Kluwer business.
Lowry, Randolph. 2004. "Evaluative Mediation". W: Divorce and family mediation. Models, Techniques and Applications, red. Jay Folberg, Ann Milne, Peter Salem. New York: Guilford Press.
Mayer, Bernie. 2004. "Facilitative Mediation". W: Divorce and family mediation. Models, Techniques and Applications, red. Jay Folberg, Ann Milne, Peter Salem. New York: Guilford Press.
Moore, Christopher. 2009. Mediacje. Praktyczne strategie rozwiązywania konfliktów. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Morek, Rafał. 2009. "Cele i funkcje mediacji". W: Mediacje. Teoria i praktyka, red. Ewa Gmurzyńska, Rafał Morek. Warszawa: Wolters Kluwer business.
Myrcha, Marian Alfons. 1948. Sądy polubowne w prawie kanonicznym. Studium prawno-porównawcze. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Nagy, Stanisław. 1982. „Dialog w Kościele”. Kościół i Prawo 2: 151–172.
Pawluk, Tadeusz. 2009. Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II. T. 4: Doczesne dobra Kościoła. Sankcje w Kościele. Procesy. Olsztyn: Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne.
Riskin, Leonard. 1996. „Understanding Mediators’ Orientations, Strategies, and Techniques: A Grid for the Perplexed”. Harvard Negotiation Law Review 1: 7–51.
Romanko, Agnieszka. 2016. Mediacja w sprawach administracyjnych w prawie kanonicznym i w prawie polskim. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Roseman, Daniel. 2013. „Mediation in the Church: A Review of the Literature and the Key Elements of Mediation”. Studia Canonica 47: 145–181.
Seul, Jeffrey. 1999–2000. „How Transformative is Transformative mediation? A Constructive-Development Assesments”. Ohio State Journal on Dispute Resolution 15: 135–172.
Stitt, Alan. 2004. Mediation: A Practical Guide. London: Routledge-Cavendish.
Stulberg, Joseph. 1997. „Facilitative Versus Evaluative Mediator Orientations: Piercing the ‘Grid’ Lock”. Florida State University Law Review 24: 985–1005.
Zarzycki, Zdzisław. 2007. "Mediacja osoby duchownej w postępowaniu o rozwód i separację". W: Funkcje publiczne związków wyznaniowych, red. Artur Mezglewski. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Zienkiewicz, Adam. 2007. Studium mediacji. Od teorii ku praktyce. Warszawa: Difin.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Ks. dr hab. prof. KUL, Katedra Negocjacji i Mediacji, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin
https://orcid.org/0000-0002-1303-6737Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
- Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, autor publikacji przenosi na wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na wszelkich polach eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy.
- Teksty składane do publikacji w „Studiach z Prawa Wyznaniowego" nie mogą naruszać praw autorskich osób trzecich. Oryginalność publikacji naukowej autor potwierdza w oświadczeniu składanym w trakcie zgłaszania tekstu oraz w podpisywanej umowie wydawniczej.
- Autorzy mają prawo zamieszczać swoje prace (w wersji udostępnionej przez wydawcę) w Internecie (np. w repozytoriach instytucjonalnych, academia.edu, researchgate.net lub na własnej stronie internetowej) dopiero po ich opublikowaniu w niniejszym czasopiśmie.
- Za zgodą redakcji opublikowane w czasopiśmie teksty mogą być przedrukowywane w innych publikacjach (ze wskazaniem miejsca ich pierwotnej publikacji).
- Redakcja zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości czasopisma, zgodnie z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative).
