Wolność słowa realizowana w ramach wolności religii w Kościele Katolickim w Polsce a prawne ograniczenia dotyczące epidemii SARS-CoV-2
Lidia K. Jaskuła
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0003-3619-5826
Abstrakt
Niniejszy artykuł stanowi próbę analizy stanu wolności słowa realizowanej w ramach praktyk religijnych wykonywanych publicznie w czasie epidemii. Główny problem opracowania stanowi pytanie, czy ograniczenia wprowadzane w wyniku epidemii SARS-CoV-2 wpływają na wolność słowa realizowaną w ramach wolności religii. W artykule omówiono normatywne ramy wolności słowa realizowanej w ramach wolności religii, ograniczenia dotyczące funkcjonowania Kościoła Katolickiego, które wprowadzono w Polsce w ramach walki z epidemią SARS-CoV-2 oraz praktyczne konsekwencje tych ograniczeń dla wolności słowa w analizowanym kontekście. Przeprowadzone badania doprowadziły do wniosku, że ograniczanie wolności religii w jej wymiarze zewnętrznym jest także ograniczaniem wolności słowa realizowanej w ramach wolności religii. Ustanowione w Polsce ograniczenia nie spełniają prawnych warunków ograniczania wolności człowieka. W obliczu zagrożeń związanych z epidemią SARS-CoV-2 ograniczanie niektórych praw i wolności w celu ochrony życia i zdrowia jest co do zasady uzasadnione, jednak działania takie powinny respektować wymogi prawa. Działania przeciwne prowadzą do erozji prawa, niszczą jego autorytet, naruszają prawa i wolności jednostki i negatywnie odbijają się na relacji państwo-Kościół. Takich „standardów” sprawowania administracji publicznej nie może usprawiedliwiać epidemia i nie jest możliwe ich zaakceptowanie w demokratycznym państwie prawa.
Słowa kluczowe:
wolność słowa, wolność religii, epidemia, SARS-CoV-2, prawne ograniczeniaBibliografia
Borecki, Paweł. 2012. „Autonomia Kościołów i innych związków wyznaniowych we współczesnym prawie polskim”. Przegląd Prawa Publicznego 4: 7–21.
Del Castillo, Fides A., Hazel T. Biana, Jeremiah Joven B. Joaquin. 2020. „ChurchInAction: the role of religious interventions in times of COVID-19”. Journal of Public Health 3 (43): 633–634. (Crossref)
Falski, Jacek. 2015. „Symbolika i przekonania religijne w miejscu pracy (na tle wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Eweida i inni v. Wielka Brytania)”. Państwo i Prawo 8: 77–90.
Florczak-Wątor, Monika. 2020. „Niekonstytucyjność ograniczeń praw i wolności jednostki wprowadzonych w związku z epidemią COVID-19 jako przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej państwa”. Państwo i Prawo 12: 5–22.
Gardocki, Lech. 1993. „Europejskie standardy wolności wypowiedzi a polskie prawo karne”. Państwo i Prawo 3: 11–27.
Garlicki, Leszek, Krzysztof Wojtyczek. 2016. „Art. 31”. W: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Tom II, wyd. II, red. Leszek Garlicki, Marek Zubik. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Garlicki, Leszek. 2001. „Przesłanki ograniczania konstytucyjnych praw i wolności (na tle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego)”. Państwo i Prawo 10: 5–24.
Gądecki, Stanisław. 2021. „Duszpasterstwo po pandemii”, Katolicka Agencja Informacyjna, https://www.ekai.pl/abp-stanislaw-gadecki-duszpasterstwo-po-pandemii/.
Gospodarek, Dawid. 2021. „Media katolickie”. W: Kościół w Polsce. Raport, red. Marcin Przeciszewski, Rafał Łączny. Warszawa: Katolicka Agencja Informacyjna.
Jaskuła, Lidia Katarzyna. 2008. Prawo do dobrego imienia a wolność prasy. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Kamiński, Ireneusz Cezary. 2002. Swoboda wypowiedzi w orzeczeniach Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu. Kraków: Zakamycze.
Kamiński, Ireneusz Cezary. 2008. „Media w europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wartości”. W: Prawo mediów, red. Janusz Barta, Ryszard Markiewicz, Andrzej Matlak, 33–81. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis.
Kamiński, Ireneusz Cezary. 2010. Ograniczenia swobody wypowiedzi dopuszczalne w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Analiza krytyczna. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Kamiński, Ireneusz Cezary. 2012. „Wolność religijna a jednostka”. W: Prawne granice sumienia i wyznania, red. Roman Wieruszewski, Mirosław Wyrzykowski, Lena Kondratiewa-Bryzik. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Krukowski, Józef. 2005. Polskie prawo wyznaniowe. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis.
Krzewicki, Jarosław. 2020. „Relacje Kościół-Państwo w Polsce wobec Covid-19”. Kościół i Prawo 9: 83–100. (Crossref)
Łysoń, Tomasz. 2020. „Zmieniający się rynek polskich tygodników opinii na początku pandemii COVID-19”. Com.press 3 (2): 68–87.
Maroń, Grzegorz. 2021. „Polskie prawodawstwo ograniczające wolność religijną w okresie pandemii koronawirusa SARS-CoV-2 a standardy państwa prawa – wybrane zagadnienia”. Przegląd Prawa Publicznego 1: 33–49.
Mezglewski, Artur, Henryk Misztal, Piotr Stanisz. 2008. Prawo wyznaniowe. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Misztal, Henryk. 1996. Polskie prawo wyznaniowe. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Nowicki, Marek Antoni. 2017. Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Nowińska, Ewa. 2007. Wolność wypowiedzi prasowej. Warszawa – Kraków: Wolters Kluwer Polska.
Sobczak, Jacek. 2000. Prawo prasowe. Podręcznik akademicki. Warszawa: Oficyna Prawnicza Muza.
Sobczak, Jacek. 2008. Prawo prasowe. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Sobczak, Maria. 2008. „Wolność sumienia i wyznania, jej gwarancje w systemie prawnym Rady Europy oraz w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu”. Ius Novum 3: 87–116.
Stanisz, Piotr. 2020. Religion and Law in Poland. Alphen aan den Rijn: Wolters Kluwer.
Szostkiewicz, Adam. 2020. „Jak ograniczenia pandemiczne, to też dla Kościoła”. Polityka, 12 października 2020 r., https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/1974684,1,jak-ograniczenia-pandemiczne-to-tez-dla-kosciola.read
Uruszczak, Wacław, Wojciech Góralski, Józef Krukowski. 2020. Concordats between the Holy See and Poland. History and Present. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Wiśniewski, Adam. 2013. „O symbolach religijnych w orzecznictwie strasburskim”. Gdańskie Studia Prawnicze 29: 261–277.
Wółkowska, Magdalena. 2013. „Prawa kulturalne w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Analiza w oparciu o orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu”. Studia Iuridica Toruniensia 2: 241–260. (Crossref)
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Dr, Katedra Prawa Administracyjnego, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin
https://orcid.org/0000-0003-3619-5826Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
- Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, autor publikacji przenosi na wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na wszelkich polach eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy.
- Teksty składane do publikacji w „Studiach z Prawa Wyznaniowego" nie mogą naruszać praw autorskich osób trzecich. Oryginalność publikacji naukowej autor potwierdza w oświadczeniu składanym w trakcie zgłaszania tekstu oraz w podpisywanej umowie wydawniczej.
- Autorzy mają prawo zamieszczać swoje prace (w wersji udostępnionej przez wydawcę) w Internecie (np. w repozytoriach instytucjonalnych, academia.edu, researchgate.net lub na własnej stronie internetowej) dopiero po ich opublikowaniu w niniejszym czasopiśmie.
- Za zgodą redakcji opublikowane w czasopiśmie teksty mogą być przedrukowywane w innych publikacjach (ze wskazaniem miejsca ich pierwotnej publikacji).
- Redakcja zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości czasopisma, zgodnie z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative).
