Wolność religijna w czasie pandemii koronawirusa - ocena rozwiązań polskich
Aneta M. Abramowicz
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-1601-6969
Abstrakt
Zagrożenie z powodu rozprzestrzeniania się koronawirusa w Polsce spowodowało wprowadzenie w marcu 2020 r. stanu zagrożenia epidemicznego, a następnie stanu epidemii na terenie całego kraju. Właściwe organy władzy państwowej wprowadziły liczne ograniczenia poszczególnych praw i wolności człowieka, w tym również wolności uzewnętrzniania religii. Polski prawodawca w art. 31 ust. 3 i art. 53 ust. 5 Konstytucji RP określił zasady dotyczące możliwości wprowadzenia dozwolonych ograniczeń tej wolności. Ograniczenia takie zgodnie z przepisami konstytucyjnymi mogą być wprowadzone tylko w ustawie i w sytuacji, gdy są konieczne w społeczeństwie demokratycznym z powodu ochrony dóbr szczególnie chronionych. Muszą być proporcjonalne tak, aby nie naruszać samej istoty ograniczanego prawa. Wprowadzone ograniczenia dotyczące możliwości uczestniczenia i sprawowania kultu religijnego budzą wątpliwości co do ich legalności i konstytucyjności. Zagrożenie epidemiczne uzasadnia podejmowanie działań ze strony właściwych organów władzy państwowej w celu zapewnienia bezpieczeństwa, jednak organy te powinny działać na podstawie i w granicach prawa. Przepisy konstytucyjne nie pozostawiają dowolności w zakresie możliwości wprowadzania ograniczeń praw i wolności człowieka, w tym również prawa do wolności religii.
Słowa kluczowe:
wolność religijna, wolność uzewnętrzniania religii, ograniczenia wolności uzewnętrzniania religii, Trybunał Konstytucyjny, Europejski Trybunał Praw CzłowiekaBibliografia
Abramowicz, Aneta M. 2015. „Uzewnętrznianie symboli religijnych w miejscu pracy w świetle orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 15 stycznia 2013 r. w sprawie Eweida i inni v. Zjednoczone Królestwo”. W: Aktualne problemy wolności myśli, sumienia i religii, red. Piotr Stanisz, Aneta M. Abramowicz, Michał Czelny, Marta Ordon, Michał Zawiślak, 11–19. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Abramowicz, Aneta M. 2020. „Limitations of the freedom to manifest religion in Poland during the spread of the coronavirus”. Forum Iuris Europaeum 2: 15–25.
Karpiuk, Mirosław. 2017. „Ograniczenie wolności uzewnętrzniania wyznania ze względu na bezpieczeństwo państwa i porządek publiczny”. Przegląd Prawa Wyznaniowego 9: 5–20.
Kazimierczuk, Marcin. 2014. „Pojęcie, istota oraz źródło wolności i praw człowieka”. Studia Prawnoustrojowe 26: 101–114.
Kazimierczuk, Marcin. 2018. „Ograniczenie wolności i praw człowieka podczas stanu wyjątkowego w polskim prawodawstwie”. Polski Rocznik Praw Człowieka i Prawa Humanitarnego 9: 111–124. (Crossref)
Krzewicki, Jarosław. 2020. „Relacje Państwo-Kościół w Polsce wobec COVID-19”. Kościół i Prawo 1: 83–100. (Crossref)
Lis, Wojciech. 2017. „Działania podejmowane w przypadkach zakażeń i chorób zakaźnych ze względu na ochronę bezpieczeństwa obywateli”. Studia Prawnicze KUL 3: 31–50. (Crossref)
Maroń, Grzegorz. 2020. „Ograniczanie wolności religijnej w pierwszym okresie pandemii covid-19 w świetle orzecznictwa amerykańskich sądów”. Studia z Prawa Wyznaniowego 23: 123–151. (Crossref)
McCrea, Ronan. 2010. Religion and the public order of the European Union. Oxford: Oxford University Press. (Crossref)
Miaskowska-Daszkiewicz, Katarzyna. 2017. „Prawne instrumenty wspierające bezpieczeństwo epidemiczne biorców ludzkich komórek, tkanek i narządów”. Studia Prawnicze KUL 3: 69–89. (Crossref)
Misztal, Henryk. 2011. „Konstytucyjne gwarancje wolności sumienia i religii”. W: Artur Mezglewski, Henryk Misztal, Piotr Stanisz, Prawo wyznaniowe, 66–73. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Morawski, Filip. 2020. „Zakaz przemieszczania się w związku z pandemią COVID-19 w świetle konstytucyjnego prawa do poruszania się”. Przegląd Prawa Publicznego 9: 7–17.
Olszówka, Marcin, Konrad Dyda. 2020. „Analiza konstytucyjności ograniczeń w korzystaniu z wolności religii podczas pandemii koronawirusa w Polsce”. Studia z Prawa Wyznaniowego 23: 441–469. (Crossref)
Ożóg, Michał. 2015. „Regulować czy deregulować swobodę przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych w życiu publicznym? Rozważania na tle art. 25 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r.” Przegląd Prawa Wyznaniowego 7: 101–112.
Ożóg, Michał. 2016. „Wolność sumienia i religii w stanach nadzwyczajnych w polskim systemie prawnym”. Forum Prawnicze 4: 48–67.
Piechowiak, Marek. 2009. „Klauzula limitacyjna a nienaruszalność praw i godności”. Przegląd Sejmowy 2: 55–77.
Pietrzak, Michał. 2013. Prawo wyznaniowe. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis.
Ruczkowski, Piotr. 2012. „Decyzja w sprawie zakazu zgromadzeń publicznych jako przykład reglamentacji administracyjnoprawnej wolności i praw jednostki”. Przegląd Sejmowy 2: 79–104.
Sroka, Tomasz. 2020. „Ograniczenia praw i wolności konstytucyjnych oraz praw pacjenta w związku z wystąpieniem zagrożenia epidemicznego”. Palestra 6: 75–98.
Stanisz, Piotr. 2017. Religion and Law in Poland. Kluwer Law International.
Stanisz, Piotr. 2021. „Ograniczenia wolności kultu religijnego w czasie pandemii COVID-19: między konstytucyjnością a efektywnością”. Przegląd Sejmowy 3: 143–165. (Crossref)
Stańczuk, Izabela. 2020. „Ograniczenie wolności sumienia i religii w związku z wprowadzeniem stanu epidemii w Polsce”. W: Człowiek, Państwo, Kościół. Księga jubileuszowa dedykowana Księdzu Profesorowi Arturowi Mezglewskiemu, red. Paweł Sobczyk, Piotr Steczkowski, 471–490. Lublin: Wydawnictwo Academicon.
Warchałowski, Krzysztof. 2004. Prawo do wolności myśli, sumienia i religii w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Dr, Katedra Prawa Wyznaniowego, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin
https://orcid.org/0000-0002-1601-6969Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
- Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, autor publikacji przenosi na wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na wszelkich polach eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy.
- Teksty składane do publikacji w „Studiach z Prawa Wyznaniowego" nie mogą naruszać praw autorskich osób trzecich. Oryginalność publikacji naukowej autor potwierdza w oświadczeniu składanym w trakcie zgłaszania tekstu oraz w podpisywanej umowie wydawniczej.
- Autorzy mają prawo zamieszczać swoje prace (w wersji udostępnionej przez wydawcę) w Internecie (np. w repozytoriach instytucjonalnych, academia.edu, researchgate.net lub na własnej stronie internetowej) dopiero po ich opublikowaniu w niniejszym czasopiśmie.
- Za zgodą redakcji opublikowane w czasopiśmie teksty mogą być przedrukowywane w innych publikacjach (ze wskazaniem miejsca ich pierwotnej publikacji).
- Redakcja zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości czasopisma, zgodnie z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative).
