Wolność religijna w dokumentach Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie
Aneta M. Abramowicz
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-1601-6969
Abstrakt
Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (wcześniej Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie) jest – obok Rady Europy oraz Unii Europejskiej – jedną z organizacji międzynarodowych o zasięgu europejskim, które zajmują się zagadnieniem ochrony praw człowieka. W wydawanych przez tę organizację dokumentach wielokrotnie podkreśla się znaczenie wolności myśli, sumienia i religii jako istotnego elementu pokoju, bezpieczeństwa, sprawiedliwości i demokracji. Celem niniejszego opracowania jest analiza postanowień poszczególnych dokumentów KBWE/OBWE, które dotyczą ochrony tej wolności. Mimo że nie formułują one nowych europejskich standardów w zakresie ochrony wolności myśli, sumienia i religii, to działalność OBWE tworzy cenne forum wymiany doświadczeń poszczególnych państw w zakresie omawianych zagadnień, ułatwiając zrozumienie niepokojących zjawisk oraz sprawniejsze wypracowanie środków zaradczych. Można więc stwierdzić, że działalność OBWE w zakresie ochrony wolności myśli, sumienia i religii jest wartościowym uzupełnieniem instrumentów oferowanych w ramach innych systemów ochrony praw człowieka.
Słowa kluczowe:
Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, godność człowieka, wolność myśli, sumienia i religii, wolność religii lub przekonań, prawa człowiekaBibliografia
Abramowicz, Aneta M. 2022. „Reflections on religious freedom and security in Europe – 2019 OSCE Guidelines”. Teka Komisji Prawniczej PAN. Oddział w Lublinie 15(2): 3–13. DOI: https://doi.org/10.32084/tkp.4618.
Bieńkowska, Daria. 2019. „Transkulturowa Europa a prawo do wolności religijnej. Analiza w oparciu o art. 9 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz jurysprudencję strasburską”. W: Prawa człowieka i ludzkie bezpieczeństwo. Osiągnięcia i wyzwania. W 70. rocznicę ogłoszenia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, red. Daria Bieńkowska, Ryszard Kozłowski, 97–108. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Bloed, Arie. 1995. Dwadzieścia lat procesu KBWE: od konfrontacji do współpracy. Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
Corley, Felix. 2004. „Eastern Europe: OSCE conference on discrimination – a regional survey”. Occasional Papers on Religion in Eastern Europe 24(5): 38–44.
De Pree, Joanna. 2019. Wolność myśli, sumienia i wyznania dziecka jako fundamentalne prawo człowieka. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Durham Jr., Cole, Silvio Ferrari, Simona Santoro. 2008. „The Toledo guiding principles on teaching about religion and beliefs in public schools”. Security and Human Rights 19(3): 229–239. DOI: https://doi.org/10.1163/187502308785851778.
Evans, Malcolm D. 2008. Religious liberty and international law in Europe. Cambridge: Cambridge University Press.
Ferrari, Silvio. 2020a. „Are freedom of religion or belief and security reconcilable?”. Religious Freedom 24: 100–106. DOI: https://doi.org/10.32420/rs.2020.24.2096.
Ferrari, Silvio. 2020b. „Freedom of religion in the age of insecurity”. W: Securitisation of Religious Freedom: Religion and Limits of State Control. Sécurisation de la liberté religieuse: La religion et les limites du contrôle de l’Etat. Proceedings of the XXIXth Annual Conference, Tallinn, 16–18 November 2017. Actes du XXIXème colloque annuel, Tallinn, 16–18 novembre 2017, red. Merilin Kiviorg, 3–9. Granada: Editorial Comares.
Grudziński, Paweł. 2002. KBWE/OBWE wobec problemów pokoju i bezpieczeństwa regionalnego. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.
Jach, Anna. 2017. „Akt końcowy KBWE i jego wpływ na instytucjonalizację ruchu praw człowieka w krajach Europy Środkowo-Wschodniej w perspektywie porównawczej 1975–1991 (wybrane aspekty)”. Nowa Polityka Wschodnia 2: 157–175. DOI: http://dx.doi.org/10.15804/npw2017210.
Jastrzębski, Marcin. 2009. „Wolność myśli, sumienia i religii”. W: Prawa człowieka. Wybrane zagadnienia i problemy, red. Laura Koba, Wiesław Wacławczyk, 233–246. Warszawa: Wolters Kluwer.
Krukowski, Józef. 2000. Kościół i państwo. Podstawy relacji prawnych. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Lorenc, Zuzanna. 2016. „Funkcje Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie w kształtowaniu bezpieczeństwa”. Obronność – Zeszyty Naukowe Wydziału Zarządzania i Dowodzenia Akademii Sztuki Wojennej 3: 183–197.
Matwiejuk, Jarosław. 2016. Konstytucyjno-ustawowa pozycja związków wyznaniowych w Federacji Rosyjskiej. Białystok: Wydawnictwo Temida 2.
Matysiuk, Renata. 2008a. „Bezpieczeństwo i prawa człowieka w najważniejszych dokumentach KBWE/OBWE”. W: Renata Matysiuk, Ryszard Rosa, Bezpieczeństwo i prawa człowieka w systemie KBWE/OBWE, 53–270. Siedlce: Wydawnictwo Akademii Podlaskiej.
Matysiuk, Renata. 2008b. „Bezpieczeństwo i prawa człowieka w systemie KBWE/OBWE”. W: Renata Matysiuk, Ryszard Rosa, Bezpieczeństwo i prawa człowieka w systemie KBWE/OBWE, 31–51. Siedlce: Wydawnictwo Akademii Podlaskiej.
Mazurek, Franciszek J. 2008. „Wkład Stolicy Apostolskiej w ochronę prawa człowieka do wolności sumienia i wolności religijnej w Konferencjach Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (KBWE i OBWE)”. Roczniki Nauk Społecznych 36(1): 45–72.
Mazurek, Franciszek J. 2009. „Integralność praw człowieka”. Roczniki Nauk Społecznych 37(1): 7–31.
Menkes, Jerzy. 1994/1995. „«III koszyk» KBWE – na drodze do równości praw w Europie”. Roczniki Nauk Społecznych 22/23(1): 69–85.
Ożóg, Michał. 2017. „Noszenie chusty islamskiej w miejscu pracy a prawa i wolności innych podmiotów prawa. Rozważania na kanwie wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 14 marca 2017 r. w sprawach: Samira Achbita przeciwko G4S Secure Solutions (C-157/15) oraz Asma Bougnaoui przeciwko firmie Micropole (C-188/15)”. Studia z Prawa Wyznaniowego 20: 307–334. DOI: https://doi.org/10.31743/spw.269.
Przyborowska-Klimczak, Anna. 2001. Prawo międzynarodowe publiczne. Wybór dokumentów. Lublin: Lubelskie Wydawnictwa Prawnicze.
Rosa, Ryszard. 2008. „Filozoficzne, pedagogiczne i prawne aspekty bezpieczeństwa i praw człowieka (zarys problematyki)”. W: Renata Matysiuk, Ryszard Rosa, Bezpieczeństwo i prawa człowieka w systemie KBWE/OBWE, 15–30. Siedlce: Wydawnictwo Akademii Podlaskiej.
Sobczak, Witold. 2013. Wolność myśli, sumienia i religii. Poszukiwanie standardu europejskiego. Toruń: Dom Wydawniczy Duet.
Stanisz, Piotr. 2011. „Źródła prawa wyznaniowego Rzeczypospolitej Polskiej”. W: Artur Mezglewski, Henryk Misztal, Piotr Stanisz, Prawo wyznaniowe, 48–66. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Świtalski, Piotr. 1997. OBWE w systemie bezpieczeństwa europejskiego: szanse i ograniczenia. Warszawa: Centrum Stosunków Międzynarodowych Instytutu Spraw Publicznych.
Tichoniuk, Anatol. 2016. „Organizacje międzynarodowe w systemie bezpieczeństwa światowego i regionalnego”. W: Teoretyczne i metodologiczne podstawy problemów z zakresu bezpieczeństwa, red. Zbigniew Ścibiorek, Zenon Zamiar, 170–199. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Ventura, Marco. 2020. „The formula «freedom of religion or belief» in the laboratory of the European Union”. Studia z Prawa Wyznaniowego 23: 7–53. DOI: https://doi.org/10.31743/spw.9833.
Zięba, Ryszard. 2015. „Bezpieczeństwo europejskie czterdzieści lat po podpisaniu Aktu Końcowego KBWE”. Rocznik Integracji Europejskiej 9: 109–122. DOI: https://doi.org/10.14746/rie.2015.9.7.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Dr, Katedra Prawa Wyznaniowego, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin
https://orcid.org/0000-0002-1601-6969Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
- Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, autor publikacji przenosi na wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na wszelkich polach eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy.
- Teksty składane do publikacji w „Studiach z Prawa Wyznaniowego" nie mogą naruszać praw autorskich osób trzecich. Oryginalność publikacji naukowej autor potwierdza w oświadczeniu składanym w trakcie zgłaszania tekstu oraz w podpisywanej umowie wydawniczej.
- Autorzy mają prawo zamieszczać swoje prace (w wersji udostępnionej przez wydawcę) w Internecie (np. w repozytoriach instytucjonalnych, academia.edu, researchgate.net lub na własnej stronie internetowej) dopiero po ich opublikowaniu w niniejszym czasopiśmie.
- Za zgodą redakcji opublikowane w czasopiśmie teksty mogą być przedrukowywane w innych publikacjach (ze wskazaniem miejsca ich pierwotnej publikacji).
- Redakcja zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości czasopisma, zgodnie z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative).
