Formuła Radbrucha i sumienie Świętego. Kardynał Alojzy W. Stepinac
Abstrakt
W niniejszym artykule analizie poddano życie błogosławionego kardynała Alojzego W. Stepinaca w czasie panowania trzech reżimów, które były jawnie wrogie wobec Kościoła Katolickiego i promowanych przezeń wartości. Prowadzone analizy obejmują wartości, według których żył ten Błogosławiony i prowadzą do wniosku, że jego nauczanie koresponduje z zasadami postępowania ustanowionymi przez niemieckiego filozofa prawa, Gustava Radbrucha. Według tego myśliciela ustawy, które nie odzwierciedlają godności człowieka i są skrajnie niesprawiedliwe, nie powinny być uważane za prawo, którego należy przestrzegać. Kardynał A.W. Stepinac potrafił zaakceptować polityczną rzeczywistość. Demaskował jednak zło, które było obecne w każdym z reżimów, w czasie, gdy służył jako arcybiskup Zagrzebia i pasterz powierzonych mu wiernych. Czyniąc to, stale podkreślał wartość równości, człowieczeństwa i wolności religijnej.
Słowa kluczowe:
kardynał Aloysius W. Stepinac, Gustav Radbruch, teoria prawa, prawo naturalne, Kościół Katolicki, wolność religijnaBibliografia
Austin, John. 1995. The province of jurisprudence determined. Cambridge: Cambridge University Press.
Batelja, Juraj. 2010. Blaženi Alojzije Stepinac, svjedok Evanđelja ljubavi: Životopis, dokumenti i svjedočanstva – prije, za vrijeme i nakon Drugog svjetskog rata. Zagreb: Postulatura blaženoga Alojzija Stepinca.
Benigar, Aleksa. 1993. Alojzije Stepinac, hrvatski kardinal. Zagreb: Glas Koncila – Hrvatska franjevačka provincija sv. Ćirila i Metoda.
Čepulo, Dalibor. 2003. Prava građana i moderne institucije: Europska i hrvatska pravna tradicija. Zagreb: Pravni Fakultet Sveučilišta u Zagrebu.
Despot, Zvonimir. 2021. “Tito je osobno tražio da se Stepinca goni.” Večernji List, 28 January. https://www.vecernji.hr/vijesti/tito-je-osobno-trazio-da-se-stepinca-goni-1463505 [accessed: 29 June 2022].
Doe, Norman. 2011. Law and religion in Europe: A comparative introduction. Oxford: Oxford University Press.
Gitman, Esther. 2019. Kad hrabrost prevlada: Spašavanje i preživljavanje Židova u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj 1941–1945. Zagreb: Kršćanska Sadašnjost.
Khroushkova, Liudmila. 2006. Les monuments chrétiens de la côte orientale de la Mer Noire: Abkhazie, IVe–XIVe siècles. Turnhout: Brepols.
Kisić Kolanović, Nada. 2013. “Ivo Politeo: povijesna stvarnost Nezavisne Države Hrvatske iz odvjetničke pozicije.” Časopis za Suvremenu Povijest 45, 2: 243–276.
Jurčević, Josip. 2005. Bleiburg: Jugoslavenski poratni zločini nad Hrvatima. Zagreb: Dokumentacijsko informacijsko središte.
Novaković, Dragan. 2011. “Položaj crkava i vjerskih zajednica i ostvarivanje vjerskih sloboda u ustavima Srbije.” Društvena Istraživanja 20, 2(112): 517–539. DOI https://doi.org/10.5559/di.20.2.12.
Novaković, Dragan. 2012. “Versko zakonodavstvo Kraljevine Jugoslavije.” Zbornik Pravnog Fakulteta Sveučilišta u Rijeci 33, 2: 939–965.
Paulson, Stanley L., Ralf Dreier. 1999. „Einführung in die Rechtsphilosophie Radbruchs.” In: Gustav Radbruch, Rechtsphilosophie: Studienausgabe, ed. Ralf Dreier, Stanley L. Paulson. Heidelberg: C.F. Müller Wissenschaft.
Pavelin, Tanja. 2019. Povijesni i pravni temelji za reviziju osuda sudova bivše Jugoslavije s naglaskom na reviziju osude protiv kardinala bl Alojzija Stepinca [Doctoral thesis]. Zagreb: University of Zagreb, Faculty of Croatian Studies.
Pavičić, Darko. 2018. “Kad se Stepinac vratio sa solunskog ratišta više nije želio biti svećenik.” Večernji List, 1st December. https://www.vecernji.hr/vijesti/kad-se-stepinac-vratio-sa-solunskog-ratista-vise-nije-zelio-biti-svecenik-1285829 [accessed: 29 June 2022].
Pelicarić, Neven. 2021. “Kanonskopravni i povijesni aspekti kreacije nadbiskupa zagrebačkog bl. Alojzija Stepinca kadinalom Svete rimske Crkve: Otkriće njegove naslovne crkve u Rimu.” Zbornik Pravneg Fakulteta u Zagrebu 71, 5: 587–618. DOI https://doi.org/10.3935/zpfz.71.5.01.
Phayer, Michael. 2010. Pio XII, Holokaust i Hladni rat. Zagreb: Golden marketing – Tehnička knjiga.
Radbruch, Gustav. 1946. “Gesetzliches Unrecht und übergesetzliches Recht.” Süddeutsche Juristen-Zeitung 1, 5: 105–108.
Savić, Vanja-Ivan, Ana Mažuranić. 2015. “Neki pogledi na odnos Katoličke crkve i države u doba bana Ivana Mažuranića i danas.” Godišnjak Akademije Pravnih Znanosti Hrvatske 6, 1: 41–62.
Savić, Vanja-Ivan. 2019. “State and Church in Croatia.” In: State and Church in the European Union, ed. Gerhard Robbers, 239–263. Baden-Baden: Nomos. DOI https://doi.org/10.5771/9783845296265.
Savić, Vanja-Ivan. 2021a. Bilježnica za razumijevanje prava i države. Zagreb: Naklada Slap.
Savić, Vanja-Ivan. 2021b. “The legal regulation of religious symbols in the public sphere in Croatia.” In: Religious symbols in the public sphere: Analysis on Certain Central European Countries, ed. Paweł Sobczyk, 11–37. Budapest–Miskolc: Ferenc Mádl Institute of Comparative Law – Central European Academic Publishing. DOI https://doi.org/10.54237/profnet.2021.psrs_1.
Schofield, Philip. 2021. “Jeremy Bentham and the origins of legal positivism.” In: The Cambridge companion to legal positivism, ed. Torben Spaak, Patricia Mindus, 203–224. Cambrigde: Cambrigde University Press. DOI https://doi.org/10.1017/9781108636377.009.
Staničić, Frane. 2014. “The legal status of religious communities in Croatian law.” Zbornik Pravnog Fakulteta u Zagrebu 64, 2: 225–254.
Vojvodić, Mario. 2011. Politički delikt i garantna funkcija kaznenog zakona u totalitarnoj državi: Normativni i stvarni karakter kaznenog postupka protiv kardinala Alojzija Stepinca 1946 [Master thesis]. Zagreb: Pravni fakultet u Zagrebu.
University of Zagreb
PhD, Professor at the Faculty of Law of the University of Zagreb, Gundulićeva 10, 10000 Zagreb, Croatia
https://orcid.org/0000-0002-9831-4811Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
- Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, autor publikacji przenosi na wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na wszelkich polach eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy.
- Teksty składane do publikacji w „Studiach z Prawa Wyznaniowego" nie mogą naruszać praw autorskich osób trzecich. Oryginalność publikacji naukowej autor potwierdza w oświadczeniu składanym w trakcie zgłaszania tekstu oraz w podpisywanej umowie wydawniczej.
- Autorzy mają prawo zamieszczać swoje prace (w wersji udostępnionej przez wydawcę) w Internecie (np. w repozytoriach instytucjonalnych, academia.edu, researchgate.net lub na własnej stronie internetowej) dopiero po ich opublikowaniu w niniejszym czasopiśmie.
- Za zgodą redakcji opublikowane w czasopiśmie teksty mogą być przedrukowywane w innych publikacjach (ze wskazaniem miejsca ich pierwotnej publikacji).
- Redakcja zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości czasopisma, zgodnie z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative).
